Σε καραντίνα οι Κούρδοι καλλιτέχνες παρά τις μεταρρυθμίσεις και την ευρωπαϊκή προοπτική
8 Απριλίου 2005
Εν τω μεταξύ εκκρεμεί μια δικαστική απόφαση εναντίον του Κούρδου μουσικού Φερχάτ Τουνκ. Όπως αναφέρει ο ίδιος, δεν είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζει προβλήματα με τις αρχές: «Τα τελευταία 20 χρόνια έχω συλληφθεί αμέτρητες φορές, συχνά για εβδομάδες. Πρώτη φορά με συνέλαβαν στην Άγκυρα το 1987. Ακολούθησαν πέντε ημέρες ξύλου και βασανιστηρίων. Με κατηγορούσαν πως δεν είμαι καλλιτέχνης, διότι στην πραγματικότητα με τη μουσική μου στηρίζω τρομοκρατικές οργανώσεις.»
Ο νόμος κυνηγά αυτήν τη φορά τον μουσικό, επειδή κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας του μίλησε στο κοινό του χωρίς την απαραίτητη για κάτι τέτοιο έγκριση από τις αρχές. Ο ίδιος και ο δικηγόρος του δεν είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν την άποψή τους, ο Φερχάτ Τουνκ καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης τριών ετών.
Παρόλο που οι Κούρδοι αποτελούν τη μεγαλύτερη μειονότητα στην Τουρκία, η τουρκική κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει την πολιτιστική τους κληρονομιά. Από την ίδρυση του τουρκικού κράτους το 1923, ο Κεμάλ Ατατούρκ απαγόρευσε την κουρδική γλώσσα στα σχολεία και στο δημόσιο βίο. Τα κουρδικά δεν αντιμετωπίζονται ως γλώσσα, αλλά ως ορεινή, ξεπερασμένη και άνευ σημασίας διάλεκτος της τουρκικής. Μέχρι σήμερα ισχύουν νόμοι που περιορίζουν τα κουρδικά, γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα που προβλέπουν την ελευθερία έκφρασης. Η καινούργια νομοθεσία και η μεταρρύθμιση του ποινικού κώδικα θα ανοίξει το δρόμο προς την Ευρώπη. Οι ειδικοί σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όμως, εκφράζουν ήδη τις αμφιβολίες τους. Ο Σανάρ Γιουρταπάν, από την Κωνσταντινούπολη, μέλος της Οργάνωσης για την ελευθερία έκφρασης, αναφέρει πως παρά τις βελτιώσεις στη νομοθεσία, οι νέες ρυθμίσεις εμπεριέχουν αρνητικά στοιχεία. Συγκεκριμένα το άρθρο 305 του νέου κώδικα σε σχέση με το άρθρο 140 του παλαιού κώδικα: σύμφωνα με τον παλαιό κώδικα, όποιος έκανε αντι-τουρκική προπαγάνδα στο εξωτερικό έχανε την τουρκική υπηκοότητα. Το νέο άρθρο ορίζει ότι όποιος κάνει αντι-τουρκική προπαγάνδα στο εξωτερικό και λαμβάνει χρήματα, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης από 3 ως και 10 χρόνια. Ο Σανάρ Γιουρταπάν επισημαίνει ότι αυτή η αλλαγή κάθε άλλο παρά λύνει το πρόβλημα της λογοκρισίας. Η τουρκική ηγεσία μοιάζει σαν αυτό που δίνει με το ένα χέρι, να το παίρνει με το άλλο. Οι αντιφάσεις αυτές ερμηνεύονται ως εξής: η δομή του τουρκικού κράτους δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση να κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις ανεξάρτητα από το στρατιωτικό κατεστημένο. Ο στρατός έχει το λόγο στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο είναι πάνω από την κυβέρνηση. Έτσι, ο στρατός έχει τη δύναμη να εμποδίζει τις μεταρρυθμίσεις.
Ο μουσικός Φερχάτ Τουνκ ομολογεί πως υπήρξαν βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Η κουρδική γλώσσα επιτρέπεται πλέον, μπορεί κανείς να τραγουδά ελεύθερα στα κουρδικά. Νόμιμη είναι και η πώληση κουρδικής μουσικής.
Η τελική απόφαση για την περίπτωση του μουσικού εκκρεμεί. Όλοι περιμένουν να δουν σε αυτήν τη δίκη, τι εννοούν πραγματικά οι αρχές της χώρας με ‘φιλελευθεροποίηση της νομοθεσίας’. Η Ευρώπη παρακολουθεί επίσης με ενδιαφέρον την υπόθεση Φερχάτ Τουνκ. Έτσι λοιπόν παρουσιάζεται ακόμη μια ευκαιρία να διαπιστωθεί, αν ο εκδημοκρατισμός στην Τουρκία μένει μόνο στα χαρτιά.