Σπιρομέτρηση, η σωτήρια

Όταν ο αστυνομικός θέλει να διαπιστώσει αν οδηγός ενός αυτοκινήτου έχει πιει περισσότερο αλκοόλ από το επιτρεπόμενο, τον καλεί να φυσήξει σε ένα σωλήνα. Από τα χνώτα όμως μπορεί κανείς να «δει» και ασθένειες. Με βάση αυτή την αρχή επιστήμονες του Ινστιτούτου Αναλυτικών Επιστημών του Ντόρτμουντ έχουν αναπτύξει μια συσκευή ανάλυσης, με την οποία ανιχνεύονται σε πρώιμο στάδιο ιώσεις και καρκίνοι του πνεύμονα. Η μέθοδος ονομάζεται σπιρομέτρηση της κινητικότητας των ιόντων. Ο σπιρομέτρης βρίσκεται σε δοκιμαστική φάση σε 3 κλινικές.

«Εντοπίζονται τα πάντα»

Μερικά λεπτά διαρκεί το φύσημα σε ένα στόμιο και μετά αναμονή 10 λεπτών. Το τεστ τελείωσε. Στο κομπιούτερ εμφανίζονται πολλές καμπύλες, Δείχνουν τα αέρια που έχουν εντοπιστεί στο εκπνεόμενο αέρα, γύρω στα 600. Μερικές καμπύλες είναι πολύ υψηλές, αυτό αποτελεί ένδειξη ότι το συγκεκριμένο αέριο υπάρχει σε μεγάλο βαθμό στους πνεύμονες. Ο φυσικός Γιέργκ Μπάουμπαχ μας εξηγεί τη γεωγραφία του υπολογιστή: «Αυτή η καμπύλη αποτελεί ένδειξη για μέντα. Μπορεί να προέρχεται από οδοντόπαστα. Κι αυτή η καμπύλη μας δείχνει λεμόνι, που σημαίνει ότι ίσως ο άνθρωπος να περπάτησε σε φρεσκοκομμένο γρασίδι. Το ασετόν αποτελεί ένδειξη για διαβήτη, αλλά μπορεί και να σημαίνει ότι ο άνθρωπος απλά πεινά».Τα προηγούμενα χρόνια ο γερμανός επιστήμονας χρησιμοποιούσε το σπιρόμετρο για να ανιχνεύει βλαβερές ουσίες στο νερό και τον αέρα. Όταν όμως πριν από 7 χρόνια κάποιος γιατρός άκουσε την ομιλία του, τον ρώτησε, αν με το συγκεκριμένο μηχάνημα θα μπορούσε να αναλύει τον εκπνεόμενο αέρα ενός ασθενή. Ο Μπαουμπαχ έφερε το μηχάνημα στο νοσοκομείο και έβαζε τους ασθενείς να φυσούν στο στόμιο. Η εικόνα των καμπυλών ήταν διαφορετική όταν επρόκειτο για υγιείς και ασθενείς, Το ερώτημα είναι πώς εντοπίζεται η ασθένεια.

Όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο

«Οι έρευνες βασίζονται σε ένα και το αυτό σήμα», λέει ο γερμανός επιστήμονας. «Για την ώρα έχουμε στη διάθεσή μας 1500 δοκιμαστικές εικόνες από ασθενείς διαφόρων πνευμονολογικών νοσοκομείων. Και πάντα προσπαθούμε να ταυτοποιήσουμε τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για μια συγκεκριμένη ασθένεια ή ένα συγκεκριμένο είδος καρκίνου. Το σπιρόμετρο καταγράφει συγκεντρώσεις αερίων σε επίπεδο νάνο ή πίκο. Είναι εξαιρετικά μικρό. Το 2006 το Ινστιτούτο του Ντόρμουντ πήρε το βραβείο της Γερμανικής Πνευμονολογικής Εταιρίας για την εφεύρεση. Το συγκεκριμένο μηχάνημα μπορεί να διαγνώσει καρκίνο στον πνεύμονα σε πολύ πρώιμο στάδιο. ¨Όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο για τον ασθενή. Δεν σημαίνει όμως πάντα ότι ο νους μας πρέπει να πηγαίνει πάντα στο καρκίνο. Υπάρχουν και τα βακτηρίδια. Κάθε στέλεχος βακτηριδίου αφήνει και τα ίχνη του. Ο γιατρός μπορεί μάλιστα να δει, αν η φαρμακευτική αγωγή έχει αποτελέσματα. Τα καρκινικά κύτταρα αφήνουν κι αυτά τα δικά τους ίχνη.

Δεν υπάρχουν απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα

Η επιτυχία της χημειοθεραπείας ή μιας εγχείρισης είναι και αυτή μετρήσιμη χάρη στο σπιρόμετρο. Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Έρευνας και Τεχνολογίας χρηματοδότησε την ερευνητική ομάδα του Ντόρμουντ με ένα εκατομμύριο ευρώ για την ανάπτυξη κι άλλων σπιρομέτρων, που θα τοποθετηθούν στα ιατρεία όλων των οικογενειακών γιατρών. Μελλοντικά ίσως αυτού του είδους η ανάλυση να επεκταθεί στο αίμα και στα ούρα. Ακόμη βέβαια είναι πολύ νωρίς. Θα χρειαστούν ακόμη μερικά χρόνια μέχρι ότου βρεθούν απαντήσεις σε άγνωστες ερωτήσεις, μόνο και μόνο με την προτροπή προς τους ασθενείς, «φυσήξτε σε ένα στόμιο και εμείς θα σας πούμε την γενική εικόνα της υγείας σας».

Ειρήνη Αναστασοπούλου