Στάλιν, δικτάτορας ή σούπερ σταρ;
5 Μαρτίου 2013
Τα πορτραίτα του Στάλιν είναι παντού. Σε λεωφορεία, εικόνες, αφίσες. Ο θαυμασμός για τον ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, που πέθανε σαν σήμερα πριν από 60 χρόνια, δεν μοιάζει να έχει όρια. Στην φετινή επέτειο του θανάτου του η δημόσια τηλεόραση προβάλλει ταινίες και ντοκιμαντέρ. Παράλληλα διεξάγονται συνέδρια για την προσωπικότητα του Ιωσήφ Στάλιν, ο οποίος, θυμίζουμε, ήταν ο απόλυτος άρχοντας όχι μόνο της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και ολόκληρου του λεγόμενου ανατολικού μπλοκ.
Ο Ιωσήφ Ντσουγκασβίλι, γνωστός περισσότερο από το προσωνύμιο Στάλιν, γεννήθηκε το 1879 και πέθανε σε ηλικία 72 ετών στις 5 Μαρτίου του 1953. Οι λόγοι για τους οποίους πολλοί Ρώσοι τον θαυμάζουν εν έτει 2013 αποτελεί αντικείμενο δημόσιων συζητήσεων στη Ρωσία και όχι μόνο. Ο Ρώσος δημοσιογράφος Νικολάι Σβανίτζε από την εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας «MK» πιστεύει ότι αρκετοί Ρώσοι λατρεύουν τον Στάλιν σαν να ήταν σούπερ σταρ: «Δεν είναι πια ο αιμοσταγής δικτάτορας, αλλά σχεδόν ο Ιησούς Χριστός», λέει. Ο Νικολάι Σβανίτζε εκτιμά ότι τα τελευταία χρόνια πολλά στη Ρωσία έχουν αλλάξει προς το χειρότερο: «Ο λαός δεν ενδιαφέρεται πια για την ελευθερία και τη δημοκρατία, συναινεί αδιάφορα σε ό, τι συμβαίνει και μισεί και πάλι τις ΗΠΑ».
Ο Στάλιν «αποτελεσματικός μάνατζερ»
Οργανώσεις υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ιστορικοί επικρίνουν εδώ και χρόνια το ότι στη Ρωσία μετά από μια περίοδο αλλαγής και διαφάνειας (περεστρόικα) πολλά ιστορικά αρχεία δεν είναι πλέον προσβάσιμα. Τονίζουν ότι είναι δύσκολο να βρεθούν πληροφορίες και αποδείξεις για τα εγκλήματα που διέπραξε ο Στάλιν: τα γκούλακ, τις στημένες δίκες, τις εκτελέσεις, τη μεγάλη πείνα και την απανθρωπιά της σταλινικής περιόδου.
Πολλοί γονείς μένουν άφωνοι όταν διαπιστώνουν ότι τα σχολικά βιβλία περιγράφουν τον Ιωσήφ Στάλιν ως «αποτελεσματικό μάνατζερ» και θεμελιωτή μιας υπερδύναμης. Ο θάνατος εκατομμυρίων ανθρώπων περνά πλέον στο περιθώριο. Ο ιστορικός Αλεξάντερ Βάτλιν από το Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ της Μόσχας προειδοποιεί ότι μεταξύ των νέων ο Στάλιν αποκτά σιγά-σιγά τη φήμη ενός σημαντικού ηγέτη με θάρρος και κύρος.
Τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Ρώσοι βλέπουν τον Ιωσήφ Στάλιν με πιο θετικό τρόπο από ότι στο παρεθλόν. Έρευνα του Ινστιτούτου Λεβάντα έδειξε ότι περίπου το 48% των ερωτηθέντων αποτιμά θετικά τον ιστορικό ρόλο του Στάλιν. Μόλις πριν από 15 χρόνια το 60% των Ρώσων έκριναν αρνητικά τον σοβιετικό ηγέτη.
dpa / Spiegel Online / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου