Στήριξη σε ελληνικά πολιτιστικά startup

Το Ίδρυμα Robert Bosch, που κατέχει το 92% των μετοχών της ομώνυμης γερμανικής εταιρείας, συγκαταλέγεται στα πλουσιότερα ευρωπαϊκά ιδρύματα. Κεντρικός στόχος της κοινωφελούς του δραστηριότητας είναι η προώθηση της συνεννόησης των λαών στηρίζοντας μη κυβερνητικές πρωτοβουλίες. Σε αυτό το πλαίσιο χρηματοδοτεί τώρα το πρόγραμμα Start για την κατάρτιση νέων ελλήνων αποφοίτων πανεπιστημιακών σχολών που θέλουν να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στον τομέα του πολιτισμού.

Εκπαίδευση στη Γερμανία

Εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς γιατί το Robert Bosch δεν στηρίζει, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, νέους έλληνες που θέλουν να ιδρύσουν Startup, δηλαδή καινοτόμες και νεοφυείς επιχειρήσεις, στον τομέα των νέων τεχνολογιών. Ο υπεύθυνος του Robert Bosch για το ελληνικό πρόγραμμα, Κρίστιαν Στρομπ, απαντά: «Στην ουσία πρόκειται για πολιτιστικά startup. Οι νεαροί πολιτιστικοί μάνατζερ που επιλέξαμε θέλουν να ξεκινήσουν δικές τους πρωτοβουλίες. Δεν θέλουν να περιμένουν έως ότου προκύψει μια ευκαιρία για μια θέση εργασίας σε κάποιο πολιτιστικό θεσμό, αλλά λένε 'θέλουμε να ξεκινήσουμε τώρα και θα το κάνουμε με το δικό μας τρόπο'. Και αυτή την προσπάθεια εμείς, ως ίδρυμα Robert Bosch, τη στηρίζουμε.»

Όταν προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός, τον Ιούνιο, το ενδιαφέρον ήταν μεγάλο. Μέσα σε ένα μόλις μήνα στάλθηκαν 155 αιτήσεις από όλη την Ελλάδα. Τελικά επιλέχθηκαν 30 πρωτοβουλίες από μια επιτροπή που την αποτελούσαν το Ίδρυμα Robert Bosch, το παράρτημα του Ινστιτούτου Γκαίτε στη Θεσσαλονίκη, o γερμανικός Σύνδεσμος Κοινωνικών και Πολιτιστικών Κέντρων αλλά και έλληνες ειδικοί σε θέματα πολιτιστικής διαχείρισης. Η υπεύθυνη του προγράμματος Start στην Ελλάδα, Μαρία Λουίζα Λαοπόδη, λέει για τα κριτήρια επιλογής: «Δεν χρειαζόταν εμπειρία. Χρειαζόταν μια κατά κάποιο τρόπο χειροπιαστή ιδέα με απήχηση στην τοπική κοινωνία, την οποία μας πρότεινε ο υποψήφιος. Από τον τρόπο που είχαμε σχεδιάσει την αίτηση μπορούσαμε να καταλάβουμε κατά πόσο είχε προηγηθεί έρευνα αγοράς. Αυτό ήταν κάτι πάρα πολύ σημαντικό στα κριτήρια αξιολόγησης.»

Τα προγράμματα που προτάθηκαν αφορούσαν, μεταξύ άλλων, την αντιμετώπιση της ξενοφοβίας και των διακρίσεων, τη μετανάστευση και την κοινωνική συνοχή, την πολιτιστική και την προσωπική ταυτότητα. Οι 30 μελλοντικοί νέοι επιχειρηματίες που επιλέχτηκαν βρίσκονται τώρα στο Βερολίνο. Εδώ συμμετέχουν σε ένα εντατικό πρόγραμμα θεωρητικής κατάρτισης δύο εβδομάδων με ειδικούς του κλάδου. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει ένα πρόγραμμα πρακτικής κατάρτισης τεσσάρων εβδομάδων σε σχετικά κέντρα σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας. Για την επιλογή των κέντρων αυτών η υπεύθυνη του προγράμματος, Τζένιφερ Ταρ, αναφέρει: «Η ιδέα να επιλέξουμε κοινωνικά και πολιτιστικά κέντρα βασίζεται στο γεγονός ότι είναι αυτοχρηματοδοτούμενα, ότι έχουν αναπτύξει την ικανότητα να δικτυώνονται και το σημαντικότερο γνωρίζουν το λόγο για τον οποίο κάνουν τέχνη, με άλλα λόγια ότι η τέχνη δεν είναι αυτοσκοπός.»

Τέχνη με κοινωνικό πρόσημο

Αυτό ήταν ίσως το σημαντικότερο κριτήριο της επιλογής των 30 συγκεκριμένων πρωτοβουλιών: η κοινωνική διάσταση των προτεινόμενων προγραμμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρότζεκτ της Νιόβης Ζαραμπούκα-Χατζημάνου που έχει πτυχίο τόσο στην αρχιτεκτονική όσο και στην πολιτιστική διαχείριση. Η πρότασή της αφορά νέους φυλακισμένους που επισκέπτονται το σχολείο δεύτερης ευκαιρίας των φυλακών Τρικάλων. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα εικαστικής εκπαίδευσης με το οποίο οι νεαροί θα δημιουργήσουν, με τη βοήθεια έμπειρων καλλιτεχνών, δικά τους έργα, τα οποία στη συνέχεια θα επιμεληθούν για μια έκθεση. Η Νιόβη γνωρίζει ότι το πρότζεκτ της δεν αποτελεί λύση για τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν οι νέοι φυλακισμένοι όταν απολυθούν. Θα μπορούσε όμως να τους βοηθήσει να πιστέψουν στον εαυτό τους. Η Νιόβη Ζαραμπούκα - Χατζημάνου θα έχει την ευκαιρία εμπλουτίσει τις εμπειρίες της στο Μπίλενφελντ. «Πάω σε έναν οργανισμό που ήδη δουλεύει στις φυλακές. Θα μπορέσω να μάθω πάρα πολλά, αν και εκεί κάνουν θέατρο ενώ εγώ ασχολούμαι με εικαστικά. Είναι όμως ένας οργανισμός που εδώ και δύο δεκαετίες βρίσκεται μέσα στις φυλακές και τρέχει ευρωπαϊκά προγράμματα. Ανυπομονώ να μάθω από τη δική τους εμπειρία, πώς διαχειρίστηκαν κρίσεις, πώς δημιούργησαν ομάδες, να έρθω σε επαφή με άλλες πρακτικές, πώς έγινε η σύνθεση της ομάδας. Θέλω να μάθω όσα περισσότερα μπορώ ώστε να εξελιχθώ σε αυτόν τον τομέα για να μπορέσω να βοηθήσω», αναφέρει η Νιόβη.

Μια άλλη υπότροφος, η Βίβιαν Δούμπα, είναι πολεοδόμος χωροτάκτης. Η πρότασή της αφορά την αξιοποίηση σχολικών υποδομών για την αναβάθμιση και την αναζωογόνηση του δημόσιου χώρου με τη συμμετοχή των ανθρώπων της γειτονιάς. Η ιδέα προέκυψε από ανάλογες πρωτοβουλίες στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας, όπου και μένει. Εκεί για παράδειγμα χρησιμοποιούνται τα μαγειρεία των σχολείων από αλλοδαπές γυναίκες για να μαγειρέψουν φαγητά και να καλέσουν γυναίκες της γειτονιάς να φάνε μαζί και να γνωριστούν. Η δική της πρόταση, που περιλαμβάνει και άλλες δραστηριότητες έχει και έναν άλλο, πιο προσωπικό στόχο: «Εγώ μένω στην Ολλανδία. Και ένας από τους λόγους που συμμετέχω σε αυτό το πρόγραμμα είναι ότι ψάχνω ευκαιρία να γυρίσω πίσω στη χώρα μου.» Σε έξι εβδομάδες θα γίνει γνωστό αν θα καταφέρει να πετύχει το στόχο της. Τότε θα γνωρίζει αν η πρότασή της θα βρίσκεται μεταξύ των 12 προγραμμάτων, τα οποία θα χρηματοδοτήσει το Ίδρυμα Robert Bosch με ένα ποσό που θα αγγίζει τα 10.000 ευρώ.

Παναγιώτης Κουπαράνης