Στο Βερολίνο απόψε ο Ολάντ
15 Μαΐου 2012
Σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία μετά τον πόλεμο, ανεξάρτητα από την κομματική ταυτότητα των κυβερνώντων στις δύο χώρες. Συνέχεια δεν σημαίνει όμως και ταύτιση απόψεων, διευκρινίζεται στη γερμανική πρωτεύουσα, με τους αναλυτές να παραπέμπουν στην ένταση που επικρατούσε αρχικά ανάμεσα στην Α. Μέρκελ και τον Ν. Σαρκοζί, λόγω των επανειλημμένων πρωτοβουλιών του τελευταίου χωρίς να υπάρξει προηγουμένως καμία συνεννόηση.
Μολονότι ο γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ δηλώνει ότι η σημερινή συνάντηση της Άνγκελα Μέρκελ με τον Φρανσουά Ολάντ έχει τον χαρακτήρα μιας πρώτης γνωριμίας, όλοι γνωρίζουν ότι το κυρίαρχο θέμα της συνάντησης θα είναι το δημοσιονομικό σύμφωνο, καθώς επείγει η επικύρωσή του στις χώρες οι οποίες το έχουν υπογράψει.
Επαναδιαπραγμάτευση;
Μια “πραγματική” επαναδιαπραγμάτευση του συμφώνου, όπως άφησε να εννοηθεί προεκλογικά ο κ. Ολάντ, αποτελεί για την καγκελάριο ταμπού. Η κ. Μέρκελ δεν θα είχε όμως πρόβλημα εάν συμπληρώνονταν το δημοσιονομικό σύμφωνο με «αναπτυξιακά στοιχεία, όπως λένε χαρακτηριστικά στο Βερολίνο, υπό την προϋπόθεση όμως ότι δεν θα συνεπάγονταν ανάληψη νέων χρεών.
Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να είναι η κεφαλαιοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τη δανειοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά 10 δις ευρώ, όπως το ζητά ο κ. Ολάντ ή ακόμη και προγράμματα για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων τα οποία θα χρηματοδοτηθούν από ταμεία της ΕΕ.
Για σήμερα το βράδυ πάντως δεν αναμένεται να ανακοινωθεί κάποια συμφωνία των δύο. Βασικός λόγος είναι οι επικείμενες βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία όπου το σοσιαλιστικό κόμμα του κ. Ολάντ διεξάγει την προεκλογική του καμπάνια με σημαία την επαναδιαπραγμάτευση του δημοσιονομικού πακέτου.
Από τους Μερκοζί στους Μερκολάντ;
Όπως δείχνει η ιστορία, το γεγονός ότι Μέρκελ και Ολάντ προέρχονται από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους δεν μπορεί να προδικάσει τις σχέσεις των δυο ηγετών. Η συνεργασία μεταξύ των ηγετών Γαλλίας και Γερμανίας ήταν μάλιστα πάντα πιο στενή όταν ο πρόεδρος της πρώτης και ο καγκελάριος της δεύτερης δεν προέρχονταν από τον ίδιο πολιτικό χώρο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι διαφορές ανάμεσα στις δυο χώρες έχουν θετικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή συνεργασία, εξηγεί η Κλαιρ Ντεμεζμέ από το Ίδρυμα Εξωτερικής Πολιτικής του Βερολίνου: «Συνεργαζόμαστε καλά γιατί έχουμε διαφορετικές θέσεις και ως εκ τούτου αποτυπώνουμε το σύνολο της ΕΕ».
Αποφασιστικής σημασίας στο πεδίο αυτό είναι η ικανότητα των πολιτικών να επιδεικνύουν συμβιβαστική διάθεση, όπως λέει.
Επίσης, είναι πολύ δύσκολο να συγκρίνεις τους γερμανούς με τους γάλλους συντηρητικούς και τους γερμανούς με τους γάλλους σοσιαλδημοκράτες, προσθέτει η ειδικός: «Στις συνεργασίες κυβερνήσεων ίδιας πολιτικής απόχρωσης ελλοχεύει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί μια ψευδαίσθηση αρμονικής συνεργασίας που οδηγεί στη συνέχεια σε παρεξηγήσεις». Οι γάλλοι Σοσιαλιστές, για παράδειγμα, βλέπουν το ρόλο της ΕΚΤ πολύ διαφορετικά από ότι οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες. Οι πρώτοι θα ήθελαν να βλέπουν την τράπεζα να χρηματοδοτεί άμεσα και τα κράτη ενώ οι Γερμανοί το θεωρούν αδιανόητο.
Θεμέλιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης
Η γερμανογαλλική συνεργασία είναι το θεμέλιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είχε πει το 1950 ο τότε υπ. Εξωτερικών της Γαλλίας και μετέπειτα πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρόμπερτ Σούμαν.
Με τους Ρενέ Κοτί και Βενσάν Οριόλ ο καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ βρήκε καταρχήν απέναντί του δυο πολιτικούς που δεν ανήκαν σε συγκεκριμένο πολιτικό χώρο. Ακολούθησε ο Σαρλ ντε Γκωλ: «Αντενάουερ και ντε Γκωλ δρομολόγησαν τη συμφιλίωση των δυο λαών βάζοντας τα θεμέλια των γερμανογαλλικών σχέσεων και συνεπώς της Ευρώπης», λέει η Κλαιρ Ντεμεζμέ. Το 1963 οι δυο πολιτικοί υπέγραψαν τη Συνθήκη των Ηλυσίων που αποτέλεσε το θεμέλιο λίθο της γαλλογερμανικής συνεργασίας, ειδικά στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας καθώς και της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Οι σχέσεις του Σαρλ ντε Γκωλ με τους γερμανούς ομολόγους του Κίσιγκερ και Έρχαρντ δεν ήταν τόσο στενές, παρότι όλοι προέρχονταν από το συντηρητικό στρατόπεδο. Ούτε ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Βίλι Μπραντ κατάφερε όμως αργότερα να βρει κοινή γραμμή πλεύσης με τον συντηρητικό γάλλο πρόεδρο Ζωρζ Πομπιντού.
Εμβάθυνση της συνεργασίας επί Κολ-Μιτεράν
Μια νέα σελίδα στις διμερείς σχέσεις άνοιξε όταν τα ηνία ανέλαβαν ο Σοσιαλδημοκράτης Χέλμουτ Σμιντ στη Γερμανία και ο φιλελεύθερος Βαλετί Ζισκάρ ντ΄ Εστέν στη Γαλλία. Οι δυο κορυφαίοι πολιτικοί, που έπρεπε να αντιμετωπίσουν την πετρελαϊκή κρίση και τις συνέπειές της, κατάφεραν να αναπτύξουν κοινές στρατηγικές δράσης παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις τους. Καθιέρωσαν τα άτυπα συμβούλια του G7 ενώ έβαλαν τα θεμέλια για ένα ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα που οδήγησε εντέλει στην καθιέρωση του κοινού νομίσματος.
Ακόμη στενότερη έγινε η συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών επί Χέλμουτ Κολ και Φρανσουά Μιτεράν που ανήκαν επίσης σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Υπό την αιγίδα τους δημιουργήθηκαν ευρωπαϊκά όργανα και θεσμοί που θα έπαιζαν αργότερα καθοριστικό ρόλο, όπως η εσωτερική αγορά της ΕΕ.
Η ΕΕ ιδρύθηκε το 1993 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, επίσης κατά την περίοδο Κολ-Μιτεράν. Η δε συνεργασία στο πεδίο της πολιτικής ασφαλείας που είχε δρομολογηθεί με τη Συνθήκη των Ηλυσίων, διευρύνθηκε αυτό το διάστημα. Από το 1988 συναντώνται κάθε έξι μήνες οι υπ. Εξωτερικών και Άμυνας των δυο χωρών, όπως και οι αρχηγοί των ενόπλων δυνάμεων.
Περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας πέτυχαν και οι Ζακ Σιράκ και Γκέρχαρντ Σρέντερ καθιερώνοντας από το 2001 τις τακτικές γαλλογερμανικές διαβουλεύσεις που πραγματοποιούνται κάθε δυο μήνες. Και αυτό μολονότι οι δυο άνδρες είχαν σοβαρότατες διαφωνίες τόσο για τη Συνθήκη της Νίκαιας όσο και για τη μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών θεσμών.
Η Κλερ Ντεμεζμέ πάντως πιστεύει ότι τα περισσότερα ‘γαλλογερμανικά δίδυμα’ ανέπτυξαν και φιλικές σχέσεις μεταξύ τους, παρότι δεν ήταν απαραίτητο για τη μεταξύ τους συνεργασία.
Daphne Grathwohl / Κώστας Συμεωνίδης
Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος