Στρατηγική εξόδου για το φτηνό χρήμα

Μόλις στα μέσα Δεκεμβρίου η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ περιέγραφε τις σημερινές συνθήκες στην οικονομία, εστιάζοντας σε δύο βασικές παραμέτρους. Αφενός τη στενότητα πιστώσεων και τις δυσκολίες στη χορήγηση δανείων και αφετέρου τις μεγάλες ποσότητες χρήματος που έχουν διατεθεί στις αγορές και οι οποίες διαμορφώνουν τις συνθήκες για νέες φούσκες. Για την αντιμετώπιση της κρίσης οι κεντρικές τράπεζες επενέβησαν, ρίχνοντας φτηνό χρήμα στις αγορές και μαζί με τις κυβερνήσεις προφύλαξαν με τα αναπτυξιακά προγράμματα ύψους πολλών δισεκατομμυρίων τράπεζες και οικονομία από την κατάρρευση. Κυκλοφορούν λοιπόν τεράστιες ποσότητες χρήματος. Ταυτόχρονα τα επιτόκια παραμένουν εξαιρετικά χαμηλά. Αυτός, όμως, ήταν ένας από τους λόγους που οδήγησε στη φούσκα ακινήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην αφετηρία της κρίσης.

Ζητούμενο η σωστή δοσολογία

Χρειάζεται μία στρατηγική εξόδου για την οποία όμως ζητούμενο είναι η σωστή συγκυρία και η σωστή δοσολογία για την άρση των προστατευτικών μέτρων. Ο Μίχαελ Χάιζε οικονομικός αναλυτής της Allianz, του μεγαλύτερου ασφαλιστικού ομίλου στον κόσμο, παρατηρεί ότι "η ανάκαμψη στην Ευρώπη αλλά και παγκόσμια ακολουθεί κοινό βηματισμό και ενισχύεται. Η ώθηση που ήρθε από την πολιτική έθεσε σε κίνηση το μηχανισμό ανάκαμψης και πιστεύω είναι η ώρα να αρθούν αυτά τα μέτρα, διαφορετικά διατρέχουμε τον κίνδυνο να οδηγηθούμε σε νέες υπερβολές."

Οι εξελίξεις στις χρηματαγορές φαίνεται να τον δικαιώνουν. Από το Μάιο τα βασικό επιτόκιο στην Ευρωζώνη έχει καθηλωθεί στο 1% που αποτελεί ρεκόρ. Η ΕΚΤ διασφαλίζει έτσι απεριόριστη ρευστότητα. Την ίδια ώρα όμως χορηγούνται λιγότερες πιστώσεις, επειδή οι επιχειρήσεις σε περίοδο κρίσης μειώνουν τις επενδύσεις. Το πλεονάζον χρήμα λοιπόν ανοίγει την όρεξη στους κερδοσκόπους για ριψοκίνδυνες κινήσεις.

Προειδοποίηση για νέες φούσκες

Η ΕΚΤ προειδοποιεί για νέες φούσκες, αλλά θα ήταν επικίνδυνο για τον ασθενή να σταματήσει αμέσως τη "φαρμακευτική αγωγή", εκτιμά ο αναλυτής της Allianz Μίχαελ Χάιζε.: "Πρέπει να προσέξει κανείς, να μην στερήσει την ώθηση στην αγορά απότομα και βεβιασμένα. Πιστεύω λοιπόν ότι θα πρέπει να διατηρηθεί η φορολογική πολιτική και τα αναπτυξιακά προγράμματα σε πολλές χώρες, θα χρειαστούν και το 2010. Αν αποσυρθούν αυτά τα προγράμματα, οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη δεν θα αργήσουν. Για αυτό και πιστεύω ότι η πολιτική εξυγίανσης θα πρέπει να αρχίσει από το 2011 και μετά και όχι νωρίτερα. Αλλά στη νομισματική πολιτική μπορεί να αρχίσει τώρα η διαδικασία μείωσης των ρυθμών." Πολύ δε περισσότερο, καθώς οι αλλαγές στη νομισματική πολιτική χρειάζονται χρόνο για να επενεργήσουν στην οικονομία. Σημασία, πάντως, έχει να υπάρξουν συντονισμένες κινήσεις σε διεθνές επίπεδο. Προς το παρόν, όμως, παρατηρείται η τάση σε όλους να προστατέψουν το νόμισμά τους από μία ανατίμηση έναντι του δολαρίου και οι κεντρικές τράπεζες συνεχίζουν να αγοράζουν δολάρια, ρίχνοντας ακόμα περισσότερο χρήμα στο σύστημα. Ο Μίχαελ Χάιζε πιστεύει ότι „η προθυμία διεθνούς συνεργασίας με την πάροδο του χρόνου θα ενισχυθεί, όταν σταθεροποιηθεί κάπως η ανάκαμψη και εκλείψει ο κίνδυνος άμεσης επιστροφής στην ύφεση".

Ιnsa Wrede / Γιώργος Παππάς

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος