Συμφωνία του «μικρότερου κακού»;

Μετά από ολονύχτιες διαπραγματεύσεις, που διήρκεσαν 17 ολόκληρες ώρες, οι ηγέτες της ευρωζώνης κατάφεραν να καταλήξουν σε μια συμφωνία για ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδοτικής στήριξης προς την Ελλάδα, το οποίο συνδέεται με σκληρούς όρους και ευρύτατες παραχωρήσεις της ελληνικής κυβέρνησης προς τους εταίρους και δανειστές της.

Ζήτημα δημοκρατικής νομιμοποίησης

Όπως εκτιμά η Frankfurter Rundschau, «oι επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων της ευρωζώνης αποφάσισαν να συνεχίσουν την αποτυχημένη ‘πολιτική διάσωσης'. Μία πολιτική που στηρίζεται σε δύο πυλώνες: Πρώτον, στην ιδεολογία της εξυγίανσης διά της άγαρμπης λιτότητας στα λάθος σημεία. Και δεύτερον, την προτεραιότητα των εθνικών συμφερόντων έναντι της οικοδόμησης μιας πραγματικής ΕΕ. Μία συνήθης μομφή είναι ότι ‘εμείς' διοχετεύουμε δις και ακόμη περισσότερα δις σε ένα σχεδόν μη λειτουργικό κράτος. Στην πραγματικότητα κανείς δεν το κάνει αυτό. Αντί αυτού, υπό τον κυνικό όρο ‘βοήθεια', με τα νέα δάνεια δισεκατομμυρίων εξοφλούνται τα παλιά. Αυτό βοηθά τον μέσο Έλληνα τόσο λίγο όσο και τον Γερμανό ή οποιονδήποτε άλλο, εκτός από εκείνους που αποκομίζουν κέρδος από αυτά τα δάνεια».

Άκρως επικριτικό και το σχόλιο της Mittelbayerische Zeitung, το οποίο θέτει ζήτημα δημοκρατικής νομιμοποίησης, επισημαίνοντας ότι «το τελικό κείμενο της συμφωνίας μπορεί να αναγνωστεί ως αποδυνάμωση των δημοκρατικών δομών στην Ελλάδα» και συμπληρώνει ότι η συμφωνία «δείχνει ότι στον κόσμο του ΔΝΤ και της ΕΕ δεν επιτρέπεται να υπάρχει καμία εναλλακτική στο υπάρχον οικονομικό μοντέλο».

Η «φυσική ευθύνη» της Γερμανίας

Η στάση που κράτησε η Γερμανία στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής αποτέλεσε αφορμή για σφοδρές επικρίσεις τόσο από πολιτικούς όσο και πολίτες από την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο, παρατηρεί σε σχόλιό της η Deutsche Welle, εκτιμώντας ωστόσο ότι η Γερμανία είναι προσανατολισμένη «στον συμβιβασμό και τη συναίνεση» και υπογραμμίζοντας ότι καλείται να συμβάλει καθοριστικά στην αντιμετώπιση και άλλων «προκλήσεων» διεθνώς. Όπως επισημαίνει μεταξύ άλλων ο σχολιαστής, «η Γερμανίδα καγκελάριος συνέβαλε ένα ουσιαστικό μερίδιο σε όσα επιτεύχθηκαν (σ.σ. στη Σύνοδο Κορυφής). Ο ρόλος της Γερμανίας δεν οφείλεται μόνο στην οικονομική της δύναμη ή τον πληθυσμό της. Η Άγκελα Μέρκελ είναι για δέκατη χρονιά επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης. Έχει βιώσει ήδη τις αναταράξεις της τραπεζικής κρίσης το 2008. Πέρα από την ίδια, μόλις δύο από τους 19 ηγέτες της ευρωζώνης ανέλαβαν το αξίωμά τους πριν από το 2010. Σχεδόν οι μισοί συμμετέχοντες της συνόδου έχουν εμπειρία μόλις από το 2013, το 2014 ή μερικούς μήνες. Από αυτό το γεγονός απορρέει μία φυσική ευθύνη (σ.σ. για την καγκελάριο Μέρκελ)».

Αμφιβολίες για την προοπτική που δίνει η συμφωνία στην Ελλάδα εκφράζει η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt. Όπως σημειώνει, «πρόκειται να κινητοποιηθούν έως και 47,5 δις ευρώ αναπτυξιακής βοήθειας, αλλά αυτό δεν συνιστά ακόμη επιτυχία. Τα χρήματα πρέπει να διοχετευθούν σε τομείς με μέλλον, πρέπει να αναπτυχθεί μία νοοτροπία προσανατολισμένη στις start up επιχειρήσεις και να κινητοποιηθεί η οικονομία της αγοράς αντί της οικονομίας του κράτους. (…) Όχι, αυτό δεν είναι νέο ξεκίνημα για την Ελλάδα. Είναι μία επισκευή έκτακτης ανάγκης», σχολιάζει η Handelsblatt.

Χειρότερη η μη συμφωνία

Σύμφωνα με την Süddeutsche Zeitung, η πρόταση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε περί προσωρινής εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη, που τον έκανε στόχο αποδοκιμασίας και οργής, συνέβαλε εν τέλει στη διατήρηση της ευρωπαϊκής συνοχής. Η μη επίτευξη συμφωνίας στις Βρυξέλλες «θα ήταν σε κάθε περίπτωση χειρότερη», θεωρεί η εφημερίδα του Μονάχου και εξηγεί: «Μία Ελλάδας χωρίς ευρώ θα σήμαινε αρχικά εταιρείες σε ελεύθερη πτώση, τράπεζες στον αέρα, ευρωπαϊκή βοήθεια εκτάκτου ανάγκης εν είδει ελεημοσύνης για άπορες ελληνικές οικογένειες. Αυτή η μορφή διάσωσης της Ελλάδας θα προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερες αντιπαραθέσεις στην Ευρώπη».

Τέλος, η Frankfurter Allgemeine Zeitung εκτιμά ότι το αν «τα πλεονεκτήματα της συμφωνίας των Βρυξελλών υπερέχουν των μειονεκτημάτων» θα διαπιστωθεί όταν θα είναι πλέον αργά για διορθωτικές παρεμβάσεις. «Η καγκελάριος και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες επέλεξαν έπειτα από μακρά πάλη το -κατά την άποψή τους- μικρότερο κακό».

Άρης Καλτιριμτζής