Συνάδει με το Σύνταγμα ο ρόλος της ΕΚΤ;

Ήταν η μεγαλύτερη συνταγματική προσφυγή στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας. Ο λόγος για την προσφυγή κατά του Μόνιμου Μηχανισμού Στήριξης (ESM) από βουλευτές και καθηγητές Πανεπιστημίου, που στήριξαν με την υπογραφή τους πέρυσι 37.000 πολίτες. Αν και το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο έδωσε πράσινο φως στον ESM δεν έκρυψε τις αμφιβολίες του για την στρατηγική της ΕΚΤ.

Σήμερα ξεκινά στην Καρλσρούη το δεύτερο μέρος της εξέτασης της προσφυγής. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο ρόλος της ΕΚΤ στη διάσωση του ευρώ. Με άλλα λόγια προσκρούει ή όχι στο γερμανικό Σύνταγμα η αγορά ομολόγων χωρών σε κρίση από την ΕΚΤ στο πλαίσιο του προγράμματος OMT (Outright Monetary Transactions). Στην απόφασή του το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας θα λάβει υπόψιν του και το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Δεν υπάρχει εντολή για την σταθεροποίηση της ευρωζώνης

Αναφορικά με το ερώτημα αν η ΕΚΤ υπερέβη την αποστολή της, που είναι η διασφάλιση της σταθερότητας του ευρώ, αγοράζοντας ομολόγα χωρών σε κρίση, η Γερμανική Κεντρική Τράπεζα (Bundesbank) και η EKT έχουν προσκομίσει γνωμοδοτήσεις εμπειρογνωμόνων. Κατά την άποψη της Bundesbank η απόφαση της ΕΚΤ να αγοράσει ομολόγα και μάλιστα χωρίς να θέσει κάποιο ποσό ως όριο ξεπερνά κατά πολύ την αποστολή της, που είναι η διασφάλιση της νομισματικής σταθερότητας. Με τη θέση αυτή συμφωνεί ο οικονομολόγος Γιόαχιμ Σταρμπάτι, ένας από τους προσφεύγοντες στην Καρλσρούη: «Δεν είναι αυτή η εντολή της ΕΚΤ. Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ επισημαίνεται ότι αποστολή της Κεντρικής Τράπεζας είναι η σταθεροποίηση του ενιαίου νομίσματος και όχι η σταθεροποίηση της ευρωζώνης».

To διακύβευμα ήταν το μέλλον του ευρώ

Ήδη από την εξέταση της συνταγματικότητας του Μόνιμου Μηχανισμού Στήριξης το Συνταγματικό Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η αγορά ομολόγων στις διεθνείς αγορές οδηγεί εν τέλει στην οικονομική στήριξη κρατών και κατά συνέπεια προσκρούει στο ευρωπαϊκό δίκαιο. Σε αντίθεση όμως με τον πρόεδρο της Bundesbank Γενς Βάιντμαν, ο οποίος κάνει λόγο για το «ναρκωτικό» όταν αναφέρεται στη χρηματοδότηση κρατών, ο οικονομολόγος Χένινγκ Φέπελ από το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Αμβούργου (HWWI) δεν διαπιστώνει συγκαλυμμένη χρηματοδότηση κρατών μέσα από την μαζική αγορά ομολόγων:«Διακυβεύονταν το μέλλον του ευρώ και απειλούνταν η σταθερότητα των χρηματαγορών. Με αυτά τα δεδομένα η παρέμβαση της ΕΚΤ ήταν ορθή».

Τι θα γίνει όμως σε περίπτωση που οι δικαστές αποφανθούν ότι κακώς η ΕΚΤ αγοράζει ομολόγα χωρών που βιώνουν κρίση; «Τότε θα έχουμε εντελώς νέα δεδομένα και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε αναταράξεις, οι οποίες ίσως να εξαναγκάσουν ορισμένες χώρες σε έξοδο από το ευρώ», εκτιμά ο οικονομολόγος Γιόαχιμ Σταρμπάτι.

Κατά την άποψή του η έξοδος ορισμένων χωρών δεν θα σήμαινε ωστόσο το τέλος της Ευρώπης, αλλά απλά μια ευκαιρία για τις χώρες αυτές να επιστρέψουν με το εθνικό τους νόμισμα στο δρόμο της ανάπτυξης και απασχόλησης.

Danhong Zhang / Στέφανος Γεωργακόπουλος

Υπεύθυνη Σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη