"Συνδυασμός πολλών παραγόντων η ισλαμοφοβία"

Η Κατρίν ντε Βέντεν, από το Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών των Παρισίων, υποστηρίζει ότι η αναδημοσίευση από το Charlie Hebdo των σκίτσων του Μωάμεθ, με το επιχείρημα της ελευθερίας της γνώμης, πλήγωσε τα αισθήματα τμήματος της μουσουλμανικής κοινότητας στη Γαλλία. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αμβλυνθεί οι αντιστάσεις στη διατύπωση ισλαμοφοβικών θέσεων. Αυτό συμβαίνει και με την κυκλοφορία βιβλίων, όπως πχ. του Ερίκ Ζεμούρ, με τίτλο «Η Γαλλική Αυτοκτονία», όπου περιγράφει με μυθιστορηματικό τρόπο τον καταποντισμό της Γαλλίας. Υπάρχει όμως επίσης μερίδα ορισμένων κοσμικών ρευμάτων στη γαλλική κοινωνία που αντιδρά στη δημόσια εμφάνιση συμβόλων που παραπέμπουν στο Ισλάμ ή γενικότερα σε άλλες θρησκείες.

Το Ισλάμ ως στόχος

«Το Ισλάμ λοιπόν γίνεται στόχος επικρίσεων από πολλές πλευρές» συνοψίζει η γαλλίδα πολιτικός επιστήμονας. «Σε όλα αυτά προστίθεται και όσα αναφέραμε πριν για την αβεβαιότητα και την απαισιοδοξία γύρω από το πολιτισμικό μέλλον της Δύσης. Ορισμένες από αυτές τις θέσεις υιοθετούνται και από τους ακροδεξιούς. Όλα αυτά τα κοινωνικά στρώματα έχουν έναν κοινό εχθρό: το Ισλάμ». Μιλώντας στη DW, η Κατρίν ντε Βέντεν εξηγεί γιατί, για παράδειγμα, σήμερα το ακροδεξιό κόμμα Λαϊκό Μέτωπο μπορεί εκφράζει απόψεις κατά του Ισλάμ πιο εύκολα και με μεγαλύτερη άνεση από ότι παλαιότερα.

«Στη Γαλλία, επειδή το ποσοστό ανεργίας είναι υψηλό, γίνεται αναζήτηση ενόχων, κάποιων υπεύθυνων για τη μιζέρια. Κι αυτοί δήθεν ανευρίσκονται στο Ισλάμ και στις μουσουλμανικές κοινότητες. Υπάρχει επίσης και ο διεθνής περίγυρος με την κρίση στο Ιράκ και την ύπαρξη του Ισλαμικού Κράτους. Σημαντικό ρόλο παίζει και το ότι μέλη των μουσουλμανικών κοινοτήτων δεν διαθέτουν καλή μόρφωση ή ότι ορισμένοι σταματούν το σχολείο και παίρνουν τον κακό δρόμο. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Μουσουλμάνοι δεν προσαρμόζονται και είναι απορριπτέοι. Με άλλα λόγια, δεν καταβάλλεται προσπάθεια συνύπαρξης με τους Μουσουλμάνους αλλά αντιμετωπίζονται ως εχθροί. Όλοι αυτοί οι παράγοντες οδηγούν σε μια συγκεχυμένη φοβία κατά του Ισλάμ».

Στερεότυπα για τους Μουσουλμάνους

Η γαλλίδα επιστήμονας φέρνει και το παράδειγμα με την Αλγερία για το πώς μπορεί να υπάρχει και επιτυχημένο μοντέλο ενσωμάτωσης που παρά την ιδιαίτερη σχέση της Γαλλίας με τη χώρα, δεν εμπόδισε πολλούς Γάλλους αλγερινής καταγωγής να ανήκουν σήμερα στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ελίτ της χώρας, να χαίρουν εκτίμησης και για την επιτυχία τους να τους ζηλεύουν ορισμένοι Γάλλοι. Η Κατρίν ντε Βέντεν υπενθυμίζει ότι η μουσουλμανική κοινότητα στη Γαλλία είναι πολύ ετερογενής και διαφοροποιημένη, άλλοι Μουσουλμάνοι είναι θρησκευόμενοι, άλλοι όχι. Τα μέλη της δεν ήρθαν όλα την ίδια χρονική στιγμή κι αυτό έχει τη σημασία του.

Αρκετοί επιμένουν στη μουσουλμανική τους ταυτότητα, γιατί νοιώθουν απομονωμένοι και περιθωριοποιημένοι από τη γαλλική κοινωνία. Άλλοι αποκομίζουν την εντύπωση ότι η Γαλλία δεν τους θεωρεί μέλη της. «Πρόκειται όμως για την εξαίρεση. Ελάχιστοι από αυτούς είναι τρομοκράτες και φονταμενταλιστές. Περισσότεροι από τους μισούς Μουσουλμάνους της Γαλλίας έχουν τη γαλλική υπηκοότητα, υποστηρίζουν ένα μετριοπαθές Ισλάμ και δεν ανταποκρίνονται στα στερεότυπα, τα οποία αναπτύσσουν για το Ισλάμ και προσπαθούν να περάσουν στην κοινή γνώμη ορισμένες ακραίων απόψεων ομάδες».

Kersten Knipp / Ειρήνη Αναστασοπούλου