Συνταξιούχοι εναντίον λιτότητας

Η Ανζέλικα Κανέλο είναι μία από τους πολλούς συνταξιούχους που συναντά κανείς στην καφετέρια του κέντρου ευγηρίας απέναντι από το διαμέρισμά της στο προάστιο Αμαδόρα της Λισαβόνας. Όπως εκμυστηρεύεται η 79χρονη, τα χρήματά της δεν επαρκούν για τον καθημερινό καφέ με τους φίλους της. Με τη συνολική σύνταξη των 400 ευρώ πρέπει να πληρώσει το ενοίκιο, το τηλέφωνο, τα τρόφιμα και τα φάρμακά της. Η Ανζέλικα δεν γνωρίζει ακριβώς, αν και κατά πόσο θα πληγεί από τα νέα σχέδια λιτότητας της κυβέρνησης, ωστόσο προετοιμάζεται ήδη για νέες περικοπές. «Πρέπει να ζήσω με όσα μου δίνουν. Κι αν δεν φτάνουν για κρέας και ψάρι, τότε θα τρώω ψωμί και σούπα», λέει χαρακτηριστικά.

Σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα

Μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πορτογαλίας τον περασμένο Απρίλιο να κρίνει αντισυνταγματικούς ορισμένους όρους του μνημονίου για τον κρατικό  προϋπολογισμό, η κυβέρνηση αναζητά νέους τρόπους μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος. Η τρόικα (ΔΝΤ, ΕΕ , ΕΚΤ) προτείνει να μειωθούν οι συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων. Σε αναλογία με το ΑΕΠ της, η Πορτογαλία δαπανά περισσότερα χρήματα για συντάξεις σε σχέση με τα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ. Οι αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων συντάξεων είναι μεγάλες. Την ώρα που οι μισοί συνταξιούχοι δημόσιοι υπάλληλοι λαμβάνουν μία σύνταξη των 1000 και πλέον ευρώ, το 85% των συντάξεων στον ιδιωτικό τομέα βρίσκεται κάτω από τα 500 ευρώ.

Ο πορτογάλος πρωθυπουργός Πέδρο Πάσος Κοέλιο πρότεινε την επιβολή εισφοράς που πλήττει τους συνταξιούχους τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα. Η πρόταση αυτή προκαλεί αντιδράσεις, ακόμη και εντός του κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού. Όλα θα εξαρτηθούν από το αν θα κατορθώσει η Πορτογαλία να ρίξει το έλλειμμά της στο 5% μέχρι το τέλος του έτους.

Τα κυβερνητικά σχέδια συναντούν τη σθεναρή αντίσταση των πολιτών. Μία ομάδα συνταξιούχων συστάθηκε πριν από έξι μήνες με σκοπό να αντισταθεί στην πολιτική λιτότητας. Ο επικεφαλής της Βίτορ Φερέιρα επισημαίνει ότι σε πολύ λίγο χρόνο χιλιάδες ανασφαλείς συνταξιούχοι έσπευσαν να γίνουν μέλη. Όπως λέει ο πρώην ασφαλιστής «εμείς οι συνταξιούχοι θέλουμε φυσικά να καταβάλουμε το δικό μας μερίδιο για την αντιμετώπιση της ευρωκρίσης. Μας ενοχλεί, όμως, το γεγονός ότι υποχρεούμαστε να πληρώνουμε ολοένα περισσότερες ειδικές εισφορές».

Πυροδοτείται σύγκρουση γενεών

Πολλοί ειδικοί δικαιώνουν τα όσα λέει ο Φερέιρα- μεταξύ αυτών και ο πρώην υπουργός Εργασίας Αντόνιο Μπαγκάο Φέλιξ, ο οποίος υπολόγισε ότι οι πραγματικές εισοδηματικές απώλειες για τους συνταξιούχους της χώρας τα δύο τελευταία χρόνια,  κυμάνθηκαν μεταξύ 9% και 25%. Η ένωση που εκπροσωπεί ο Φερέιρα ζητεί μία βαθιά μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, που να διασφαλίζει δίκαιη και κατά περίπτωση κατανομή τους βάρους των περικοπών. Ο πρώην ασφαλιστής κατηγορεί μάλιστα την κυβέρνηση, ότι με τους χειρισμούς της πυροδοτεί μία σύγκρουση γενεών.

Σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ελλάδα οι οικογένεια αποτελεί σημαντικό παράγοντα κοινωνικής συνοχής. Η αλληλεγγύη μεταξύ άνεργων νέων και συνταξιούχων γονέων είναι ένας βασικός λόγος που κρατά πολλούς νέους στην Πορτογαλία. Την αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ νέων και ηλικιωμένων επιβεβαιώνει και ο άνεργος ιστορικός Τιάγκο Πεϊσότο, ο οποίος ζει ακόμη με τη μητέρα του στη Λισαβόνα. Ο 34χρονος επιστήμονας διεκδικεί περισσότερα για τη νέα γενιά των Πορτογάλων, στηρίζοντας όμως παράλληλα τον αγώνα των συνταξιούχων. Είναι κι αυτό ένα δείγμα ότι η πολιτική λιτότητας της κυβέρνησης Κοέλιο βρίσκει απέναντί της, σε ένα κοινό μέτωπο, τους νέους ανέργους και τους συνταξιούχους.

Tilo Wagner / Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Γιάννης Παπαδημητρίου