Συνωστισμός στην υπηρεσία της επιστήμης

Περίπου 1.000 άνθρωποι, φοιτητές, εργάτες, νοικοκυρές, συνωστίζονται σε μια αίθουσα μεγάλου γηπέδου. Όλοι φορούν ένα άσπρο καπέλο, πάνω στο οποίο βρίσκεται ένας γραμμωτός κωδικός (QR). Βιντεοκάμερες καταγράφουν τις κινήσεις κάθε ατόμου. Ένας συνωστισμός στην υπηρεσία της επιστήμης. Επιστήμονες από το γερμανικό ερευνητικό κέντρο Γιούλιχ προσπαθούν να κατανοήσουν πως λειτουργούν οι άνθρωποι μαζικά και να περιγράψουν με μαθηματικούς όρους τη συμπεριφορά τους. Στόχος του πειράματος είναι να βελτιωθεί η ασφάλεια μεγάλων διοργανώσεων σε ποδοσφαιρικούς αγώνες, συναυλίες ή πορείες, όπου αρκετά συχνά προκαλείται πανικός με δραματικές συνέπειες.

Πόσοι άνθρωποι χωρούν σε ένα διάδρομο;

Για τρεις μέρες εκατοντάδες άνθρωποι, οι οποίοι συμμετέχουν στο πείραμα που πραγματοποιείται στο εκθεσιακό κέντρο του Ντίσελντορφ, συνωστίζονται σε στενούς διαδρόμους και αίθουσες. Εκτός από το καπέλο με τον κωδικό οι συμμετέχοντες φορούν βραχιόλι κόκκινου ή κίτρινου χρώματος.
Μόλις οι συμμετέχοντες περάσουν από τις 4 πύλες σε μια μεγάλη αίθουσα, εκείνοι που φορούν κόκκινο βραχιόλι εγκαταλείπουν το χώρο από τις πύλες με κόκκινο φωτεινό σηματοδότη. Ενώ εκείνοι που φορούν κίτρινο χρησιμοποιούν τις πύλες με τον κίτρινο σηματοδότη. Όλοι κινούνται ταυτόχρονα και όσο το δυνατόν ταχύτερα. Παρόλα αυτά όμως η αίθουσα αδειάζει σε λίγα λεπτά. Οι κινήσεις καταγράφονται λεπτομερώς από τις κάμερες. Με τη βοήθεια των κωδικών στα καπέλα ο ειδικός Μάικ Μπέλτες είναι σε θέση να εντοπίσει κάθε ένα από τους συμμετέχοντες. Όσοι παίρνουν μέρος στο πείραμα απάντησαν προηγουμένως σε ερωτηματολόγια σχετικά με το φύλο, το βάρος, το ύψος τους, στοιχεία που πιθανώς επηρεάζουν τη συμπεριφορά του κάθε ατόμου σε περίπτωση κινδύνου ή πανικού.

Προς αποφυγή πανικού

Βασικός στόχος του πειράματος είναι να εξηγηθεί πως δημιουργείται ένας συνωστισμός, αν μπορεί να προβλεφθεί και αν ναι, με ποιο τρόπο. Όπως λέει ο πολιτικός μηχανικός Στέφαν Χολ, "αναζητούμε λύσεις στον τρόπο κατασκευής ενός κτιρίου, αλλά και στις πινακίδες και φωτεινές ενδείξεις που διοχετεύουν τον κόσμο στις εξόδους κινδύνου. Θα πρέπει επίσης να απαντήσουμε ερωτήματα όπως, πόσο φαρδύς πρέπει να είναι ένας διάδρομος έτσι ώστε να μην προκληθεί συνωστισμός ή ακόμα και πανικός. Και πως θα πρέπει να κατασκευαστούν τα σημεία συνάντησης των διαδρόμων εντός των κτιρίων".

Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι οι απαντήσεις θα συμβάλουν στη σωστή κατασκευή σιδηροδρόμων και αεροδρομίων ή σε διοργανώσεις με χιλιάδες κόσμου, όπως εκθέσεις, συναυλίες ή αθλητικά γεγονότα. Παράλληλα ο επικεφαλής του πειράματος Άρμιν Ζάιφερντ επιδιώκει μετά το τέλος του προγράμματος να δώσει ακριβείς πληροφορίες ή ακόμα και συγκεκριμένες συστάσεις σε αρχιτέκτονες, διοργανωτές, την πυροσβεστική ή την αστυνομία για τους τρόπος αποφυγής συνωστισμών και πανικού.

Fabian Schmidt / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθυνος σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου