Σχοινοβατούν οι μουσικοί στο Ιράν

Πολλοί στο Ιράν θυμούνται σαν να ήταν χθες τις τελευταίες εκλογές και τις μαζικές, αλλά και βίαιες διαδηλώσεις που ακολούθησαν. Τότε το ένα καινούργιο τραγούδι για τη λεγόμενη «πράσινη επανάσταση» διαδέχονταν το ένα το άλλο. Μουσικοί από το Ιράν ή το εξωτερικό δημοσίευαν σχεδόν κάθε μέρα ένα νέο τραγούδι που γνώριζε αμέσως επιτυχία.

Ο Άρια Αραμνετζάντ από το βόρειο Ιράν ήταν ένας από αυτούς. Το τραγούδι του «Αλί Μπαρκιχίζ» που παρουσίασε για πρώτα φορά κατά τη διάρκεια της γιορτής Ασούρα το 2009 αποδείχθηκε ωστόσο μοιραίο. Στο βίντεο, που συνοδεύει τους στίχους «Ποια η αμαρτία του λαού; Θέλει μόνο την ελευθερία του», βλέπουμε οδομαχίες μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων ασφαλείας στο Ιράν. Η απάντηση του καθεστώτος ήταν φυλάκιση πολλών ετών. Μόλις στις αρχές του 2013 ο Ιρανός μουσικός αφέθηκε ελεύθερος.

Ο Άρια Αραμνετζάντ δεν ήταν δυστυχώς μεμονωμένη περίπτωση. Ο Σαχίν Νατζαφί, ο οποίος ζει στη κοινωνία, έγινε γνωστός με το τραγούδι «Νάγκι», το οποίο σύμφωνα με τις αρχές προσέβαλε τους θρησκευτικούς ηγέτες της χώρας. Η συνέπεια ήταν τέσσερις φετφάδες! Μια σιιτική ιστοσελίδα τον επικήρυξε μάλιστα με 100.000 δολάρια. Για πολλούς μήνες ο Νατζαφί κρύβονταν. Η ζωή του ήταν ωστόσο δύσκολη και παλαιότερα, όταν ζούσε ακόμα στη πατρίδα του.

Ένας μουσικός που θέλει να εμφανιστεί στο Ιράν θα πρέπει να στέκεται στη σκηνή σαν ξόανο και να μην κινείται στο ρυθμό της μουσικής, λέει ο Ιρανός μουσικός. «Γιατί διάσημοι μουσικοί όπως ο Μποπ Ντίλαν ή οι Μετάλικα να απολαμβάνουν τη στιγμή επί σκηνής και εμείς να βασανιζόμαστε κατά αυτό τον τρόπο;», διερωτάται ο Σαχίν Νατζαφί.

«Νόμιμοι» και παράνομοι» μουσικοί

Δεν έχουν όμως όλοι οι Ιρανοί μουσικοί την τύχη του Σαχίν Νατζαφί. Υπάρχουν και «νόμιμοι» μουσικοί, οι οποίοι τραγουδούν κυρίως παραδοσιακά τραγούδια. Όσο ο τρόπος ερμηνείας δεν παρεκκλίνει από τις επιταγές του αρμόδιου υπουργείου για Πολιτισμό και Ισλαμική Καθοδήγηση, παίρνουν άδεια για την κυκλοφορία δίσκων.
Διαφορετική είναι η κατάσταση των τραγουδιστών ποπ μουσικής, οι οποίοι αναγκάζονται να αποδεχθούν την αυστηρή επιτήρηση του καθεστώτος και τη λογοκρισία, μιας και η μουσική τους, όπως υποστηρίζεται, έχει «δυτικά» και συνεπώς ανατρεπτικά πρότυπα. Με λίγα λόγια τα τραγούδια στο Ιράν δεν πρέπει να ασκούν κανένα είδους κριτικής στο καθεστώς και το Ισλάμ, ούτε να είναι υπερβολικά σύγχρονα και δυτικότροπα.

Bamdad Esmaili / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθυνος σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής