Τα «αόρατα» παιδιά

Περίπου 230 εκατομ. παιδιά παγκοσμίως δεν έχουν καταγραφεί επισήμως σε κανένα μητρώο, όπως προκύπτει από νέα μελέτη της ανθρωπιστικής οργάνωσης των Ηνωμένων Εθνών Unicef, που παρουσιάστηκε στη Νέα Υόρκη με αφορμή τη χθεσινή παγκόσμια ημέρα του παιδιού. «Αυτά τα παιδιά κυριολεκτικά δεν μετράνε», λέει στην DW ο Γιούργκεν Σούμπελιν από την κοινωφελή οργάνωση αρωγής για τα παιδιά Kindernothilfe. «Και όποιος δεν μετρά, δεν έχει δικαιώματα», συμπληρώνει. Παιδιά χωρίς πιστοποιητικό γέννησης δεν έχουν πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα και στις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής ασφάλισης.

Ο Σούμπελιν εξηγεί ότι σε κράτη όπου δεν γίνεται ληξιαρχική καταγραφή όλων νεογέννητων παιδιών αλλά και ενηλίκων, καταπατώνται μαζικά τα θεμελιώδη δικαιώματα. Όπως τονίζει ο ίδιος, «είναι ανθρώπινο δικαίωμα να είναι κανείς καταγεγραμμένος». Αυτό το δικαίωμα ορίζεται ρητά και στη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Η σύμβαση ορίζει ότι εκτός από όνομα κάθε παιδί έχει δικαίωμα να αποκτήσει και μία ιθαγένεια. Με εξαίρεση τις ΗΠΑ και τη Σομαλία, όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ έχουν υπογράψει τη σύμβαση. Ωστόσο στην Αφρική και σε ορισμένες περιοχές της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής η επίσημη καταγραφή των γεννήσεων παραμελείται συστηματικά, σύμφωνα με την έκθεση της UNICEF.

Να αναγνωριστούν τα αίτια και να αναληφθούν δράσεις

«Η φτώχεια είναι η συχνότερη αιτία για τη μη καταγραφή των παιδιών» επισήμανε ο Γιούργκεν Σούμπελιν, εξηγώντας ότι «αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι άνθρωποι σε αγροτικές περιοχές και σε φτωχές συνοικίες μεγάλων πόλεων συχνά δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στις αρμόδιες υπηρεσίες», καθώς πολλοί γονείς δεν διαθέτουν τον απαιτούμενο χρόνο και τα χρήματα για τη μετακίνηση. Άλλες φορές πάλι ακόμη και οι ίδιοι οι γονείς δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα έγγραφα όπως, για παράδειγμα, ταυτότητα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις είναι αδύνατο να γεφυρωθεί το χάσμα επικοινωνίας, καθώς οι υπάλληλοι των υπηρεσιών δεν μιλούν τις γλώσσες των διάφορων εθνοτικών ομάδων.

Ιδιαίτερα σοβαρό κίνδυνο διατρέχουν τα μη καταγεγραμμένα παιδιά σε χώρες που αντιμετωπίζουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή φυσικές καταστροφές, όπως ο πρόσφατος τυφώνας Χαϊγιάν στις Φιλιππίνες και ο σεισμός του 2010 στην Αϊτή. «Στην περίπτωση της Αϊτής διαπιστώσαμε ότι τα τραυματισμένα από το σεισμό αλλά και την απώλεια των συγγενών τους παιδιά αντιμετώπιζαν αυξημένο κίνδυνο να πέσουν θύματα απαγωγής» θυμάται ο Γιούργκεν Σούμπελιν.

Σύμφωνα με τη Unicef, είναι ζήτημα υψίστης προτεραιότητας να αναγνωριστούν τα αίτια για τα οποία οι οικογένειες δεν καταγράφουν τα παιδιά τους και να αναληφθούν δράσεις για την αντιμετώπισή τους. Τέτοια αίτια είναι, σύμφωνα με το διεθνή οργανισμό, τα υψηλά παράβολα στις υπηρεσίες, η άγνοια ζητημάτων νομικής φύσης, πολιτισμικά εμπόδια και ο φόβος των διακρίσεων για θρησκευτικούς ή εθνοτικούς λόγους.

Mirjam Gehrke/ Άρης Καλτιριμτζής

Υπεύθ. σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου