«Τα τείχη υπάρχουν για να γκρεμιστούν»

Ενόψει των εορτασμών για τα 25 χρόνια από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου στις 9 Νοεμβρίου η αντιπροσωπεία της Κομισιόν στη γερμανική πρωτεύουσα κάλεσε νέους από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι ενδιαφερόμενοι θα έπρεπε να είχαν γεννηθεί το 1989, δηλαδή το έτος που έπεσε το τείχος, να γυρίσουν ένα σύντομο βίντεο και φυσικά να επιλεχθούν. Το σκεπτικό του εγχειρήματος, εξηγεί η εκπρόσωπος Τύπου της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στη γερμανική πρωτεύουσα, Χελένε Μπάνερ, η οποία μέχρι πρόσφατα εκτελούσε τα ίδια χρέη στο γραφείο της ελληνίδας επιτρόπου Μαρίας Δαμανάκη στις Βρυξέλλες:

«Θέλαμε, εδώ στο Βερολίνο, όπου έπεσε το Τείχος πριν από 25 χρόνια, να φέρουμε σε επαφή νέους ευρωπαίους ώστε να συζητήσουν για τα σύγχρονα 'φράγματα' στην Ευρώπη. Τα μηνύματα στα βίντεο που προηγουμένως είχαν στείλει είναι: 'η Ευρώπη έχει ανάγκη από περισσότερη αλληλεγγύη, υπάρχει ακόμη πολύ ρατσισμός, χρειαζόμαστε πολύ περισσότερη ανοχή'. Αυτά είναι τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν τους νέους ευρωπαίους, τα 'φράγματα' που γι´ αυτούς ακόμη υπάρχουν».

Τα τείχη σήμερα είναι οι προκαταλήψεις

Μεταξύ των νέων που επισκέφτηκαν την περασμένη εβδομάδα το Βερολίνο ήταν και η Στύλια Καμπάνη, απόφοιτος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στην Αθήνα και τη Βρέμη. Το βίντεό της διαφέρει από τα άλλα. Στα περίπου δύο λεπτά που είχε στη διάθεσή της αγορεύει υπέρ της ευρωπαϊκής ιδέας και επισημαίνει ότι στην Ευρώπη βρίσκεται η κοιτίδα της δημοκρατίας, της αναγέννησης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Βέβαια αυτά τα σύμβολα, παραδέχεται η Στύλια Καμπάνη, δεν μπορούν από μόνα τους να σώσουν την Ευρώπη, αλλά θα πρέπει να τα θυμόμαστε ως σταθερούς προσανατολισμούς, όταν οι καιροί είναι δύσκολοι.

Κατά την άποψή της, πράγματι οι καιροί σήμερα δεν είναι καθόλου εύκολοι. Πολύ περισσότερο όταν τα τείχη που έχουν ανεγερθεί δεν είναι ορατά. «Στη σημερινή εποχή δεν υπάρχουν τείχη όπως το «σιδηρούν παραπέτασμα» το οποίο ήταν κάτι το απτό, το χειροπιαστό. Σήμερα υπάρχουν όμως άλλα τείχη που αιωρούνται. Για παράδειγμα πολλές προκαταλήψεις, στερεότυπα μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών. Αλλά η κρίση τα έχει φέρει στην επιφάνεια, τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις. Οπότε είναι μια καλή ευκαιρία να τα εξωραΐσουμε, να τα αντιμετωπίσουμε και να μπορέσουμε να προχωρήσουμε παραπέρα», αναφέρει η Στύλια Καμπάνη.

Τα τείχη ως πρόκληση

Δεν είναι όμως μόνο οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που υψώνουν τείχη μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών. Είναι και οι πολιτικοί χειρισμοί που έχουν ολέθριες συνέπειες και διχάζουν, εκτιμά ο Παναγιώτης Χατζημιχαήλ από τη Λάρνακα, πτυχιούχος στις Πολιτικές Επιστήμες. Όπως διευκρινίζει, μεγάλα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα υπάρχουν παντού στην Ευρώπη. Είναι όμως διαφορετικό ένα κράτος να μπορεί να επιλέγει το ίδιο τον τρόπο για την επίλυση τους και διαφορετικό να επιβάλλονται λύσεις από έξω, όπως συμβαίνει στις χώρες που βρίσκονται σε μνημόνιο. Για αυτή την εξέλιξη που γέννησε νέα τείχη στην Ευρώπη ευθύνονται όμως και οι χώρες που βρέθηκαν σε οικονομικό αδιέξοδο. Είναι δικαιολογημένη, λοιπόν, η ένταξή τους στο μνημόνιο;

«Ως ένα βαθμό, για μένα, είναι σωστό γιατί είχαμε την απόλυτη αυτονομία και δυστυχώς δεν τα καταφέραμε. Μπήκαμε σε μια ευρωπαϊκή οικογένεια, κρατήσαμε τα αρνητικά στοιχεία μας, φέραμε κάποια καλά, είτε λόγω Ευρωπαϊκής Επιτροπής είτε λόγω κοινών συμφωνιών μεταξύ των κρατών μελών. Βελτιώθηκαν τα πράγματα αλλά δεν πήραμε όμως το πολιτικό ρίσκο. Και έρχεται κάποιος τρίτος, είτε καλώς είτε κακώς, που σε αναγκάζει να το κανείς επειδή έχει φτάσει ο κόμπος στο χτένι», εκτιμά ο νεαρός Κύπριος. Παρά το ότι επί της ουσίας συμφωνεί με τη λογική των μνημονιακών μεταρρυθμίσεων, ο Παναγιώτης Χατζημιχαήλ πιστεύει ότι αυτό που λείπει είναι η κοινωνική διάσταση. Οι επιπτώσεις αυτού του κενού, είτε αφορά τις κοινωνικές ανισότητες είτε την αύξηση της ανεργίας ειδικά στους νέους, είναι που δημιουργούν νέα τείχη στην Ευρώπη. Πιθανώς όμως να αποτελούν και πρόκληση.

Τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνεται ο πρώην ανατολικογερμανός αντικαθεστωτικός Ζίγκμπερτ Σέφκε. Στη συζήτηση που είχε με τους νεαρούς ευρωπαίους τους έδωσε την εξής συμβουλή: «Τα τείχη υπάρχουν για να γκρεμιστούν».

Παναγιώτης Κουπαράνης