Τι αλλαγές φέρνει η Συνθήκη της Λισαβόνας

Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Κόουεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο και τρίτου δημοψηφίσματος σε περίπτωση που οι συμπολίτες του ψηφίσουν κατά και αυτή τη φορά. Ποιες αλλαγές φέρνει η μεταρρυθμιστική συνθήκη που αντιμετωπίζεται τόσο αρνητικά από τους Ιρλανδούς και όχι μόνο;

Ο πρόεδρος του Συμβουλίου

Ένας από τους βασικούς στόχους της συνθήκης της Λισαβόνας είναι να εγγυηθεί την συνέχεια και τη συνέπεια στις πολιτικές της ΕΕ. Η κυλιόμενη προεδρία δεν εξυπηρετεί αυτό το σκοπό. Κάθε έξι μήνες αλλάζει η προεδρία και μαζί της και το πρόσωπο που ηγείται του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Μια αδύναμη προσωπικότητα μπορεί να διαδεχτεί μια ισχυρή, ο δυναμισμός δίνει συχνά τη θέση του στην ολιγωρία. Στη συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπεται η εκλογή προέδρου του Συμβουλίου που θα έχει θητεία δυόμιση ετών. Όπως λέει ο Γερμανός υφυπουργός Εξωτερικών Γκίντερ Γκλόσερ:

«Ο πρόεδρος ή η πρόεδρος θα πρέπει να έχει την ικανότητα να ενώνει. Θα πρέπει να κρατά ισορροπίες και να μην εκφράζει μόνον τους μικρούς ή τους μεγάλους. Θα πρέπει να είναι ένα πρόσωπο που θα εμπνέει το σεβασμό των υπολοίπων στο εσωτερικό της Ένωσης, αλλά και που να μπορεί να εκπροσωπήσει επάξια την ΕΕ στο εξωτερικό».

Ο ύπατος εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική

Επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας θα είναι ο ύπατος εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική και πολιτικής ασφαλείας, ο οποίος θα είναι ταυτόχρονα και αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ θα προεδρεύει του Συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών.

«Νομίζω ότι είναι καλό», λέει ο κ. Γκλόσερ, «που θα έχουμε έναν – θα το πω κι ας μην επιτρέπεται – υπουργό Εξωτερικών γιατί στο παρελθόν βλέπαμε διάφορα πρόσωπα να έχουν την ευθύνη της εξωτερικής πολιτικής. Και τώρα θα έχουμε κάποιον που θα είναι και αντιπρόεδρος της Κομισιόν. Θα έχουμε λοιπόν θετικά αποτελέσματα συνέργειας σε ένα πολύ σημαντικό πεδίο για την ΕΕ».

Νέες διαμάχες;

Είναι όντως τόσο σαφές ποιος θα εκπροσωπεί την ΕΕ στο εξωτερικό; Η Τζάκι Ντέιβις από το think tank των Βρυξελλών European Policy Centre έχει τις αμφιβολίες της: «Πιστεύω ότι θα υπάρξουν εντάσεις ανάμεσα στους τρεις, τον πρόεδρο της Κομισιόν, τον πρόεδρο του Συμβουλίου και τον ύπατο εκπρόσωπο για την εξωτερική πολιτική, γιατί και οι τρεις θα θέλουν να εκπροσωπούν την ΕΕ στη διεθνή πολιτική σκηνή. Ο ένας θα προσπαθεί να ‘εκτοπίζει’ τον άλλο, για παράδειγμα σε μια συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο. Ποιός θα είναι στο επίκεντρο στη συνέντευξη τύπου που θα ακολουθεί; Πιστεύω ότι θα δούμε νέες διαμάχες».

Ποιοι επωφελούνται όμως περισσότερο από τη συνθήκη της Λισαβόνας;

«Αφενός», λέει η ειδικός, «αναβαθμίζεται ο πρόεδρος του Συμβουλίου ο οποίος θα έχει θητεία δυόμιση ετών και θα λειτουργεί ως αντίβαρο στον πρόεδρο της Κομισιόν. Αφετέρου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καθώς εξαιτίας της αρχής των πλειοψηφικών αποφάσεων που θα ισχύσει σε πολλούς τομείς, το κοινοβούλιο θα μπορεί να συνεργάζεται καλύτερα και να αποφασίζει από κοινού με τις κυβερνήσεις».

Βασική προϋπόθεση για όλα αυτά είναι να πουν σήμερα οι Ιρλανδοί «ναι» στη συνθήκη της Λισαβόνας. Σε διαφορετική περίπτωση η ΕΕ οδηγείται σε νέα θεσμική κρίση που με τη σειρά της θα φέρει μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων.

Christoph Hasselbach/Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: