Το απάνθρωπο παιχνίδι με τους αιχμαλώτους

Άλλοτε η ανταλλαγή αιχμαλώτων επιτυγχάνει, άλλοτε όχι. Την περασμένη εβδομάδα δύο φορές αναβλήθηκε την τελευταία στιγμή η ανταλλαγή. 13 ουκρανοί αιχμάλωτοι ανταλλάχθηκαν έναντι φιλορώσων αυτονομιστών. Εκπρόσωπός τους στο Λουγκάνσκ είπε ότι υπάρχει η εντύπωση πως το Κίεβο δεν ενδιαφέρεται για την τύχη των στρατιωτών και πως παίζει κρυφό παιχνίδι. Νωρίτερα υψηλόβαθμo στέλεχος των ουκρανικών μονάδων ασφαλείας SBU επέκρινε με τον ίδιο τρόπο τους αυτονομιστές.

Βασανιστήρια

Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι η συμφωνία του Μινσκ του περασμένου Φεβρουαρίου δεν λειτουργεί τουλάχιστον ως προς το κεφάλαιο που ρυθμίζει την ανταλλαγή αιχμαλώτων, παρά την συμφωνημένη αρχή ανταλλαγή «όλων έναντι όλων». Στην πραγματικότητα αφήνονται ελεύθερες μόνο μικρές ομάδες. Αδιευκρίνιστο παραμένει πόσοι είναι οι αιχμάλωτοι. Η βουλευτής της ουκρανικής βουλής Ιρίνα Χαρασένκο, που ασχολείται με το θέμα, έγραψε ότι υπάρχουν ακόμη 167 Ουκρανοί στα χέρια των αυτονομιστών, αν και οι ίδιοι δίνουν έναν πολύ μικρότερο αριθμό. Από την πλευρά τους οι αυτονομιστές σχυρίζονται ότι 1000 δικοί τους ένοπλοι βρίσκονται αιχμάλωτοι στην Ουκρανία, οι περισσότεροι άμαχοι.

Ο Ντμίτρο Κούλις αφέθηκε ελεύθερος στις 3 Ιουνίου. Ο 38χρονος Ουκρανός από το Κίεβο πολέμησε ως εθελοντής στο Ντοντμπάς και συνελήφθη περί τα τέλη Αυγούστου 2014. Σε παλιές φωτογραφίες ο Κούλις ήταν ένας δίμετρος άντρας και τώρα έχει γίνει η σκιά του εαυτού του. Βρίσκεται στο νοσοκομείο, έντονα αδυνατισμένος, προσπαθώντας να γιατρέψει τις πληγές του. «Έχω υποστεί 12 κατάγματα, μεταξύ αυτών και στη σπονδυλική στήλη», λέει περιγράφοντας τις συνθήκες αιχμαλωσίας του στο Ντόνετσκ και τα βασανιστήρια που υπέστη με γκλομπς, σύρματα και εικονικές εκτελέσεις.

Οι αυτονομιστές ζητούν αμνηστία

Βασανιστήρια γίνονται και από τις δύο πλευρές, διαπιστώνει η Amnesty International (ΑΙ) σε έκθεση που δημοσίευσε τον περασμένο Μάιο. Με ντοκουμέντα παρουσιάζει πώς ένας διοικητής φιλορώσων αυτονομιστών εκτελεί ομάδα αιχμαλώτων ουκρανών στρατιωτών. «Τις μεγαλύτερες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των αιχμαλώτων διαπιστώσαμε σε μονάδες που δεν υπάγονταν σε καμιά στρατιωτική δομή» δηλώνει η Τατιάνα Μαζούρ, επικεφαλής της AI στην Ουκρανία. «Από την πλευρά των αυτονομιστών τα περισσότερα εγγράφονται στο τάγμα Prisrak, ενώ από την ουκρανική πλευρά κυρίως στην ακροδεξιά ομάδα Δεξιός Τομέας».

Ο Ντμίτρι και η γυναίκα του ασχολούνται σήμερα με την απελευθέρωση αιχμαλώτων. Σε κεντρικό επίπεδο δεν υπάρχει κάποια υπηρεσία που να ασχολείται με το ζήτημα, παρά μόνο κάποιες σκόρπιες υπηρεσίες και ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Στις τελευταίες συμμετέχει ο Βολοντιμίρ Ρουμπάν, ανώτατος στρατιωτικός εν αποστρατεία, που ίδρυσε ένα κέντρο για την απελευθέρωση αιχμαλώτων στο Κίεβο. Μοιάζει να έχει επιρροή γιατί κατά τα λεγόμενά του από το Μάιο του 2014 κατάφερε να ανταλλάξει 600 αιχμαλώτους. Ορισμένοι απελευθερωθέντες τον κατηγορούν ότι παίρνει χρήματα για να κάνει τη δουλειά του, αλλά ο ίδιος δεν το παραδέχεται.

Εκτός όμως από ανάλογες ιδιωτικές πρωτοβουλίες, υπάρχει και ένας άλλος πραγματικός λόγος για τις καθυστερήσεις στην ανταλλαγή αιχμαλώτων. Οι αυτονομιστές ζητούν να αμνηστευτούν οι πολεμιστές τους, όπως προβλέπει η συμφωνία του Μινσκ. Το Κίεβο ωστόσο παραπέμπει στην παραβίαση άλλων σημείων της συμφωνίας και αρνείται να προχωρήσει στη χορήγηση αμνηστίας.

Ρόμαν Γκονσαρένκο / Ειρήνη Αναστασοπούλου