Το Κοσσυφοπέδιο σε αναζήτηση οριστικού καθεστώτος

Το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές μοιάζει σήμερα αγεφύρωτο. Οι Αλβανόφωνοι του Κοσσυφοπεδίου διεκδικούν ανεξαρτησία, η σερβική κυβέρνηση του Βελιγραδίου εμμένει ότι η περιοχή συνιστά τμήμα της Σερβίας. Ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών Βουκ Ντράσκοβιτς έχει εκφρασθεί κατηγορηματικά επ΄ αυτού. «Επιμένουμε στη λύση που λέει: περισσότερη αυτονομία, λιγότερη όμως από την ανεξαρτησία. Υπάρχουν δύο στοιχεία: πρώτον η προστασία της σερβικής μειονότητας στο Κοσσυφοπέδιο και τα Μετόχια, προστασία των εκκλησιών των μοναστηριών βάσει των ευρωπαϊκών στάνταρτ. Δεύτερον η διατήρηση των κρατικών συνόρων της Σερβίας με την Αλβανία και τη Μακεδονία», είπε ο κ. Ντάσκοβιτς.

Από άποψη διεθνούς δικαίου η περίπτωση δεν είναι απλή. Το Κοσσυφοπέδιο στην περίοδο της σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας αποτελούσε διοικητικά αυτόνομη περιοχή της Σερβίας, αλλά με συνταγματικό «στάτους», ανάλογο των έξι ομόσπονδων κρατιδίων της Γιουγκοσλαβίας, δηλαδή με δικό του κοινοβούλιο, δική του κυβέρνηση και κυρίως δική του εκπροσώπηση στους κεντρικούς θεσμούς του ομοσπονδιακού κράτους. Η απόφαση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς το 1989 να καταργήσει την αυτονομία του Κοσσυφοπεδίου ήταν το πρώτο βήμα για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας που ακολούθησε στη δεκαετία του 90 και κατέληξε δέκα χρόνια στην επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999.

Στην απόφαση 1244 του ΟΗΕ το Κοσσυφοπέδιο χαρακτηρίζεται ως τμήμα της Γιουγκοσλαβίας. Στην απόφαση αυτή όμως, που αποτέλεσε και τη βάση της Συμφωνίας του Ραμπουγιέ, το Κοσσυφοπέδιο δεν συνδυάζεται ρητά με τη Σερβία. Επιπρόσθετα, η λεγόμενη Διεθνής Ομάδα Επαφής στη συνάντησή της στις 31 Ιανουαρίου αυτού του έτους διαπιστώνει ότι η Γιουγκοσλαβία δεν υφίσταται πλέον.

Ο Φατμίρ Σεϊντίου, διάδοχος του αποθανόντος προέδρου του Κοσσυφοπεδίου Ιμπραήμ Ρουγκόβα μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 14 Φεβρουαρίου, εμφανίσθηκε αισιόδοξος ότι η διεθνής κοινότητα θα ικανοποιήσει την επιθυμία των Κοσοβάρων, «δίνοντας στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου μία ρεαλιστική προοπτική, η οποία ανταποκρίνεται στη βούληση του λαού του Κοσσυφοπεδίου».

Παράλληλα, απειλείται η πλήρης διάλυση της Ομοσπονδίας Σερβίας-Μαυροβουνίου, που απέμεινε ως διάδοχος της Γιουγκοσλαβίας. Το ερχόμενο Σάββατο 25 Φεβρουαρίου το κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου θα αποφασίσει για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος απόσχισής του, κατά πάσα πιθανότητα στις 14 Μαϊου. Αν ανεξαρτητοποιηθεί και το Μαυροβούνιο, φαντάζει απίθανο να επιβάλλει η διεθνής κοινότητα την παραμονή του Κοσσυφοπεδίου στην επικράτεια της Σερβίας.

Με τα δεδομένα αυτά, ως ρεαλιστικότερη προοπτική είναι η ανεξαρτητοποίησή του, αλλά με αυστηρές ρήτρες για την προστασία των δικαιωμάτων της σερβικής μειονότητας και διεθνή παρακολούθηση για την τήρησή τους.

Επιμέλεια: Γ. Παππάς