1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Το μέλλον της Ευρώπης και ο Μότσαρτ

28 Ιανουαρίου 2006

Το μέλλον της Ευρώπης συζητούν από χθες στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας τριακόσιες περίπου προσωπικότητες της γηραιάς ηπείρου.

https://p.dw.com/p/Av0J
Εικόνα: dpa

Ανάμεσά τους επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων, οικονομικοί παράγοντες, εκπρόσωποι του πνευματικού κόσμου και των μέσων ενημέρωσης. Είναι η πρώτη κορυφαία εκδήλωση, που φέρει τον τίτλο «Οι ήχοι της Ευρώπης» και διοργανώνεται από την αυστριακή προεδρία με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 250 ετών από τη γέννηση του κορυφαίου Αυστριακού μουσουργού Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.

Ο Μότσαρτ και οι ευρωπαϊκές του αναφορές ήταν άλλωστε παντού, χωρίς βέβαια αυτό να απαντά στο ερώτημα της ευρωπαϊκής ταυτότητας και των ευρωπαϊκών αξιών. Όροι που χρησιμοποιούνται κατά κόρο από πολλούς, χωρίς ωστόσο να είναι σαφής η σημασία τους. Και στο Σάλτσμπουργκ ήταν πολλοί εκείνοι που υπογράμμισαν την αναγκαιότητα επιστροφής στις ευρωπαϊκές αξίες, ανάμεσά τους και ο γάλλος πρωθυπουργός Ντομινίκ ντε Βιλπέν, ο οποίος τόνισε ότι «η Ευρώπη δεν έχει μέλλον ως μια καθαρά οικονομική ένωση». «Οι ευρωπαϊκές αξίες», επανέλαβε, «συνιστούν την ταυτότητά μας και την ισχύ μας». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο αυστριακός καγκελάριος Βόλφγκανγκ Σιούσελ:

«Αυτή η Ευρώπη δεν επιτρέπεται να μετατραπεί σε μια οικονομική ιδέα. Και σας το λέω ειλικρινά: η Ευρώπη πρέπει να είναι κάτι περισσότερο, πρέπει να βρει μια πολιτισμική ταυτότητα, πρέπει να αναλογισθεί αυτά που διασφαλίζουν τη συνοχή μας. Η Ευρώπη πρέπει να σκεφτεί ποια είναι τα όριά της, ποιοι είναι οι στόχοι της και οι δυνατότητές της. Και θα πρέπει να αναπτύξει συναίσθηση της πραγματικότητας και των δυνατοτήτων της».

Ο γάλος πρωθυπουργός έκανε λόγο για κρίση στην Ευρώπη. Μια θέση που απέρριψε ο ολλανδός ομόλογός του Γιαν Πέτερ Μπάλκενεντε, τονίζοντας ότι «δεν πρέπει να μιλούμε για κρίση, γιατί όπως είπε κάτι τέτοιο είναι το τελευταίο που χρειάζεται κανείς τώρα στην Ευρώπη».

Ο Ντέιβιντ Σεσαράνι από το πανεπιστήμιο του Λονδίνου διατύπωσε κριτικές παρατηρήσεις, οδηγώντας τη συζήτηση στα στοιχεία εκείνα που ακυρώνουν την ευρωπαϊκή ιδέα: «Εάν θέλουμε να κάνουμε σκέψεις για την ευρωπαϊκή ταυτότητα, θα πρέπει να βρούμε κάτι άλλο που να μας εμπνέει και όχι πάντως το αν θα επιβάλλουμε ευρωπαϊκό ΦΠΑ και πόσες θα είναι οι εκπομπές αερίων των αυτοκινήτων».

Ο πανεπιστημιακός απήντησε σε εκείνους που υποστήριξαν την υπεράσπιση του κράτους Δικαίου και της Ελευθερίας ως συστατικά της ευρωπαϊκής ταυτότητας ότι οι αξίες αυτές αναπτύσσονται πολύ καλύτερα στο πλαίσιο του εθνικού κράτους.

Άλλωστε κατά τη διάρκεια της συζήτησης κατέστη σαφές ότι δεν είναι όλες οι αξίες κατάλληλες για τη δημιουργία ταυτότητας. Το να θέλουν οι Ευρωπαίοι να καταπολεμήσουν την γρίπη των πτηνών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή να θέλουν να ασκήσουν κοινή ενεργειακή πολιτική, συνιστά σίγουρα μια αξία, αλλά αυτή δεν αρκεί. Η Ευρώπη δεν διαθέτει σήμερα πνευματικό κέντρο. Μέχρι τον Διαφωτισμό τον ρόλο αυτόν διαδραμάτιζε ο Χριστιανισμός. Από τότε όμως δεν έχει αντικατασταθεί με κάτι άλλο. Υπάρχουν σήμερα πολλά κέντρα αξιών που λειτουργούν παράλληλα και τα οποία βρίσκονται σε σχέση ανταγωνισμού. Αλλά δεν υπάρχει κάτι που να ισχύει ως ταυτότητα για όλες τις κοινωνίες.