Το νέο πανευρωπαϊκό κίνημα του Γ. Βαρουφάκη

Μπορεί το αστέρι του Γιάνη Βαρουφάκη στην Ελλάδα να δύει, στο εξωτερικό πάντως εξακολουθεί να λάμπει. Πάνω από 100 γερμανοί και ξένοι δημοσιογράφοι παρευρέθηκαν την Τρίτη το πρωί στο Βερολίνο στη συνέντευξη τύπου για το νέο «Κίνημα για τη Δημοκρατία στην Ευρώπη 2025» (DiEM 25). Τα δε εισιτήρια για την ιδρυτική εκδήλωση το βράδυ στο θέατρο Φολκσμπίνε είχαν προ πολλού εξαντληθεί ενώ ως τα μεσάνυχτα πάνω από 5000 άτομα είχαν δηλώσει γραπτώς τη συμμετοχή τους στο υπό ίδρυση κίνημα. Ανάμεσα τους είναι και γνωστά ονόματα όπως ο ιταλός αριστερός διανοούμενος, Τόνι Νέγκρι, ο αμερικανός οικονομολόγος, Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, ο σλοβένος φιλόσοφος, Σλαβόι Σίζεκ, ο γερμανός ζωγράφος, Ντάνιελ Ρίχτερ, ο βρετανός μουσικός Μπράιεν Ίνο όπως επίσης και ο ιδρυτής του Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, ο οποίος μέσω βίντεο απευθύνθηκε ζωντανά στο κοινό της εκδήλωσης: «Το πρόβλημα της Ευρώπης σχετίζεται με την ελλιπή ολοκλήρωση, ελλιπή ενότητα και ελλιπή συνοχή. Η υπάρχουσα ελάχιστη ενότητα και συνοχή μοιάζει με αυτήν που επικρατούσε μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου».

Αποδόμηση της ΕΕ

Η απαισιόδοξη αυτή θεώρηση αντανακλάται και στον τίτλο του επτασέλιδου μανιφέστου του νέου κινήματος: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είτε θα εκδημοκρατιστεί είτε θα διαλυθεί». Συγκεκριμένα ο Γιάνης Βαρουφάκης στην ιδρυτική εκδήλωση ανέφερε ότι «δεν πρόκειται για τακτική εκφοβισμού αλλά για γεγονότα. Η αποδόμηση της ΕΕ διαδραματίζεται ήδη. Νέοι διαχωρισμοί και νέα τείχοι κάνουν την εμφάνιση τους κατά όλο το μήκος των συνόρων των κρατών μας, εντός των κοινωνιών μας, στα μυαλά και τις καρδιές των ανθρώπων».

Το μανιφέστο χαρακτηρίζει την ΕΕ «σοβαρό επίτευγμα» που απέδειξε πως «η δημιουργία ενός κοινού πλαισίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι πράγματι δυνατή σε μια ήπειρο που μέχρι πρότινος ήταν το πεδίο δολοφονικών σωβινισμών, ρατσισμού και βαρβαρότητας». Η αποδόμηση από την οποία απειλείται η ΕΕ προκαλεί την αναβίωση του εθνικισμού και του φασισμού όπως και πριν από 80 χρόνια. Για αυτή την εξέλιξη ευθύνεται η έλλειψη διαφάνειας και δημοκρατίας στη λήψη των αποφάσεων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Σύμφωνα με το μανιφέστο «μια ανίερη συμμαχία κοντόφθαλμων πολιτικών, οικονομικά ανίδεων 'τεχνοκρατών', και 'ειδικών' που αγνοούν τους βασικούς κανόνες χρηματοοικονομικής, υποκλίνονται συστηματικά στις απαιτήσεις τραπεζικών και ολιγαρχικών συμφερόντων». Συνέπεια αυτής της εξέλιξης είναι η αποξένωση των πολιτών από την Ευρώπη.

Περισσότερη δημοκρατία

Ως «αντίδοτο» το μανιφέστο προτείνει τον «πραγματικό εκδημοκρατισμό» των ευρωπαϊκών θεσμών και την πλήρη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Κομισιόν και του Eurogroup. Το εγχείρημα του εκδημοκρατισμού δεν μπορεί όμως να είναι μόνο υπόθεση της αριστεράς. Όπως επισήμανε ο Γιάνης Βαρουφάκης, με εξαίρεση την Ελλάδα, η αριστερά στην ΕΕ εξακολουθεί να είναι μειοψηφικό κίνημα. Ο ευρωπαϊκός εκδημοκρατισμός έχει όμως ανάγκη από ένα πλειοψηφικό ρεύμα. «Τα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε είναι όπως και τη δεκαετία του ‘30 υπαρξιακής σημασίας για την επιβίωση της Ευρώπης και βαίνουν πέραν των ορίων της Αριστεράς. Αυτός είναι ο λόγος που καλούμε σε μια πλατιά συμμαχία φιλελευθέρων, σοσιαλδημοκρατών, αριστερών, ριζοσπαστών, πρασίνων, δημοκρατών οι οποίοι συμφωνούν με μια απλή ιδέα: ο δήμος θα πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της δημοκρατίας και όχι να περιφρονείται από γραφειοκράτες που έχουν οικειοποιηθεί εξουσία χωρίς κανείς να το έχει συνειδητοποιήσει» σημείωσε ο Γ. Βαρουφάκης.

Πριν από την ίδρυση του DiEM 25 είχε γραφτεί σε μερίδα του τύπου ότι η νέα πρωτοβουλία θα οδηγούσε στην ίδρυση ευρωπαϊκού κόμματος. Αυτό δεν επιβεβαιώθηκε. Προς το παρόν τουλάχιστον ισχύει αυτό που δήλωσε στη Deutsche Welle η Κάτια Κίπινγκ, μέλος του νέου κινήματος και πρόεδρος του γερμανικού κόμματος Η Αριστερά (Die Linke): «Το DiEM 25 είναι ένα είδος πλατφόρμας που έχει ως στόχο τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης και η οποία θα αποτελεί τόπο συνάντησης για κριτικά σκεπτόμενους ανθρώπους της τέχνης, της επιστήμης, των συνδικάτων και διάφορων κομμάτων. Η αναγκαιότητα για μια τέτοια πρωτοβουλία προέκυψε όταν η δημοκρατικά εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε μετά από εκβιασμούς να υποκύψει. Τα γεγονότα στην Ελλάδα είχαν για εμάς αποφασιστική σημασία επειδή υπέδειξαν ένα βασικό πρόβλημα της ΕΕ».

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο