Το «χρυσωρυχείο» του Σουέζ

Η νέα διώρυγα, που έχει μήκος 72 χλμ. και που θα λειτουργεί με την ήδη υπάρχουσα, θα επιτρέψει τη δυνατότητα αμφίδρομης κυκλοφορίας των πλοίων μειώνοντας το χρόνο διέλευσης από τις 18 στις 11 ώρες. Η νέα διώρυγα μειώνει έτσι σημαντικά τα κόστη για τις εφοπλιστικές εταιρίες αφού το μέσο ημερήσιο κόστος διέλευσης των μεγάλων πλοίων υποχωρεί από τις 46.000 στις 32.000 ευρώ.

Στόχος του έργου του νέου καναλιού, που ξεκίνησε στις 6 Αυγούστου του 2014 και ολοκληρώθηκε σε λιγότερο από 12 μήνες, είναι η αύξηση του αριθμού των θέσεων εργασίας, η ενίσχυση των κερδών και η προσέλκυση περισσότερων πλοίων. Ο αριθμός των πλοίων που θα τον διασχίζουν καθημερινά θα αυξηθεί από τα 49 σήμερα στα 97 το 2023.

(Υπερ-) Αισιόδοξες προβλέψεις

Η νέα διώρυγα αναμένεται να φέρει επιπρόσθετα έσοδα στα αιγυπτιακά κρατικά ταμεία. Στην παρούσα φάση τα ετήσια έσοδα υπολογίζονται στα 5,3 δις δολάρια. Το 2023 αναμένεται να εκτιναχθούν στα 13,2 δις δολάρια. Εντούτοις πρόκειται μόνον για εκτιμήσεις καθώς η βασική προϋπόθεση για την αύξηση των εσόδων δεν σχετίζεται με την ίδια τη διώρυγα, αλλά με την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Οι ειδικοί ωστόσο το θεωρούν κάθε άλλο παρά βέβαιο. Όπως επισημαίνουν, ήδη το 2008, πριν δηλαδή ξεσπάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση συμπαρασύροντας και την Αίγυπτο, διέσχιζαν τη διώρυγα 59 πλοία. Για να αυξηθεί αυτός ο αριθμός θα πρέπει να υπάρξει μια ετήσια οικονομική ανάπτυξη της τάξης του 10 %.

Στην παρούσα φάση το σενάριο αυτό φαντάζει μάλλον ουτοπικό, ειδικά στο χώρο της ναυσιπλοΐας. Σύμφωνα με έκθεση της Διάσκεψης για το Παγκόσμιο Εμπόριο και την Ανάπτυξη οι θαλάσσιες μεταφορές αυξήθηκαν μεταξύ 2000 και 2013 κατά μόλις 37 %. Το ποσοστό είναι σαφώς μικρότερο από τις δέκα ποσοστιαίες μονάδες στις οποίες στηρίζονται οι υπολογισμοί των αιγυπτιακών αρχών. Τις μάλλον υπερβολικές αυτές εκτιμήσεις δεν φαίνεται να συμμερίζεται ούτε το ΔΝΤ που μέχρι το 2016 υπολογίζει με ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 3,4 %.

Τα διδάγματα της ιστορίας

Οι Αιγύπτιοι πάντως φαίνεται πως έμαθαν από τα λάθη του παρελθόντος. Η κατασκευή της πρώτης διώρυγας περί το 1860 είχε οδηγήσει τη χώρα στα πρόθυρα της οικονομικής και πολιτικής καταστροφής. Προκειμένου να χρηματοδοτήσει το έργο, η χώρα είχε δανειστεί χρήματα, κυρίως από γαλλικές και βρετανικές τράπεζες. Σύντομα το χρέος διογκώθηκε σε βαθμό που καθιστούσε αδύνατη την αποπληρωμή του. Έτσι η Αίγυπτος πέρασε στην κυριαρχία της Βρετανίας. Καταρχήν με το επιχείρημα να βοηθήσει τη χώρα να ορθοποδήσει οικονομικά προκειμένου να μπορέσει να αποπληρώσει το χρέος της. Ωστόσο η χώρα εξελίχθηκε στην πραγματικότητα σε βρετανικό προτεκτοράτο. Μόλις το 1922, και έπειτα από οργισμένες διαμαρτυρίες κοσμικών αλλά και ισλαμιστών εθνικιστών, το Κάιρο ανέκτησε την κυριαρχία του. Λίγα χρόνια αργότερα ιδρύθηκε η Μουσουλμανική Αδελφότητα, οι ρίζες της οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη «βρετανική εμπειρία» της χώρας. Σε πολιτικά επίπεδο οι Βρετανοί εγκατέλειψαν οριστικά την Αίγυπτο το 1936.

Αυτή τη φορά η χρηματοδότηση προήλθε από εθνικές πηγές. Το κράτος εξέδωσε επενδυτικά ομόλογα αξίας 9 δις δολαρίων, προσφέροντας επιτόκιο ύψους 12 %. Οι Αιγύπτιοι ανταποκρίθηκαν στην άκρως δελεαστική αυτή προσφορά. Προκειμένου να ωφεληθούν όμως πραγματικά, θα πρέπει να σταθεροποιηθεί το εθνικό νόμισμα.

Τα σχέδια της αιγυπτιακής πολιτικής ηγεσίας στην ευρύτερη περιοχή δεν περιορίζονται όμως μόνον στη νέα διώρυγα. Στόχος είναι να δημιουργηθεί μια τεράστια βιομηχανική ζώνη που αναμένεται να φέρει ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας. Ένας αρκετά φιλόδοξος στόχος. Ο χρόνος ρεκόρ ολοκλήρωσης του νέου έργου όμως δείχνει ότι δεν είναι ανέφικτος…

Κέρστεν Κνιπ / Κώστας Συμεωνίδης