Το ψωμί ψωμάκι...

Στην επιστημονική κοινότητα το πρόβλημα είναι γνωστό από καιρό. Διεθνείς οργανώσεις και διασκέψεις έχουν ασχοληθεί με αυτό αναζητώντας λύση. Η αλλαγή του κλίματος επηρεάζει άμεσα την επάρκεια του πλανήτη σε τρόφιμα. Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη ανακαλύψει τις πραγματικές διαστάσεις, δηλαδή το επίπεδο επάρκειας τροφίμων το 2100. Στις μελέτες τους πάντως Αμερικανοί περιβαλλοντολόγοι περιγράφουν ένα σενάριο τρόμου. Φοβούνται ότι η αλλαγή του κλίματος θα αφήσει πεινασμένο το ήμισυ του πληθυσμού της γης. Και προτείνουν κάποιες λύσεις.

Φτωχοί και πεινασμένοι

Το πρόβλημα υπάρχει ήδη, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι πεινούν. Γι αυτό και τα ΗΕ έθεσαν ως στόχο χιλιετίας, στο τέλος του αιώνα όλοι οι άνθρωποι να έχουν ένα πιάτο φαί.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ο αριθμός όσων πεινούν θα αυξηθεί. Γιατί η αλλαγή του κλίματος θα επηρεάσει αρνητικά την επάρκεια τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο. «Αν μείνουμε με σταυρωμένα χέρια, τότε η μείωση της παγκόσμιας απόδοσης σε τρόφιμα θα φτάσει το 20, 30 ακόμα και 40%», υποστηρίζει ο Ντέιβιντ Μπατίστι, ερευνητής του κλίματος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, στο Σεατλ των ΗΠΑ. «Θα σβηστεί μονομιάς η πρόοδος που σημειώσαμε στην κάλυψη των αναγκών σίτισης σε χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Η μείωση τροφίμων θα χτυπήσει κυρίως ανθρώπους που εξαρτώνται από την εγχώρια παραγωγή, τόσο σε ότι αφορά την δική τους σίτιση, όσο και το εισόδημά τους. Και αυτοί οι άνθρωποι συμπίπτουν με αυτούς που αντιμετωπίζουν ήδη από τώρα το πρόβλημα».

Ανεβαίνει η θερμοκρασία, μειώνεται η σοδειά

Ο Ντέιβιντ Μπατίστι και οι συνάδελφοί του στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον επιμέτρησαν τον βαθμό επίδρασης που έχει η αλλαγή κλίματος στην επάρκεια σε τρόφιμα. «Ως βάση πήραμε τα διάφορα στατιστικά μοντέλα της τελευταίας έκθεσης της Διακυβερνητικής Ομάδας για την αλλαγή του κλίματος (IPCC), στην οποία απονεμήθηκε και το βραβείο Νόμπελ. Επειδή η ποσότητα της σοδειάς εξαρτάται μεταξύ άλλων και από το μέσο όρο της θερμοκρασίας το καλοκαίρι, παρακολουθήσαμε πώς μεταβάλλεται η καμπύλη της θερμοκρασίας μέχρι το τέλος του αιώνα μας λόγω της αλλαγής του κλίματος».

Όλα τα μοντέλα δείχνουν αισθητή αύξηση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι, από τις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ μέχρι τη βόρεια Αργεντινή, και από την νότια Ευρώπη μέχρι την Ν. Αφρική. Το ίδιο ισχύει για την Κίνα, τις Ινδίες και τη Μ. Ανατολή. Η καλλιέργεια διαφόρων ειδών σιτηρών επηρεάζεται από την αφόρητη ζέστη με αποτέλεσμα ναι περιορίζεται η ποσότητα της σοδειάς. «Γενικά δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι κάθε φορά που ανεβαίνει η θερμοκρασία, έστω κι ένα βαθμό, περιορίζεται η σοδειά, υποστηρίζει ο Αμερικανός ερευνητής. Και μάλιστα ο κάθε βαθμός αντιστοιχεί με μείωση της τάξης του 10%», διαπιστώνει ο Αμερικανός επιστήμονας.

«Περιμένουμε τα χειρότερα»

Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες και επιπτώσεις από την αλλαγή του κλίματος, που δεν έχουν συμπεριληφθεί στους υπολογισμούς, όπως οι αυξομειώσεις στην ποσότητα βροχής ή η μείωση της σοδειάς από ζιζάνια ή ασθένειες των κηπευτικών καλλιεργειών. Δεν έχει υπολογιστεί ακόμη αν στον πλανήτης μας με 9 δισεκατομμύρια διψασμένους κατοίκους θα περισσέψει νερό για την γεωργία. Γενικά οι προοπτικές δεν δημιουργούν κλίμα ευφορίας για το μέλλον, καταλήγει στο συμπέρασμα ο Ντέιβιντ Μπατίστι. Οι διαστάσεις του φαινομένου της πείνας κατά τον 20ο αιώνα, θα είναι σκιά μπροστά σε αυτές που αναμένονται στο 21ο αιώνα. Όταν το 1972 τα αποθέματα σιτηρών της Ουκρανίας μειώθηκαν έπειτα από κύμα καύσωνα, προσέτρεξαν άλλες χώρες και κάλυψαν τις ανάγκες της. Σε ένα κόσμο, όμως, που το φαινόμενο του θερμοκηπίου πλήττει όλους τους κατοίκους της γης, από πού μπορούμε να περιμένουμε βοήθεια; «Αν θέλουμε να κρατήσουμε τις καλλιέργειες στα σημερινά επίπεδα, θα πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τον τρόπο γεωργικής εκμετάλλευσης», υποστηρίζει ο Ντέιβιντ Μπατίστι.

Που σημαίνει αποτελεσματικότερες και φθηνότερες μέθοδοι ποτίσματος για τις υπό ανάπτυξη χώρες και νέα είδη καλλιεργειών που να αντέχουν στην υπερβολική ζέστη.

Ο παράγων χρόνος δεν βοηθά, γιατί κυρίως η καλλιέργεια νέων ειδών χρειάζεται χρόνο. Και χρόνος δεν υπάρχει. Το σενάριο του Αμερικανού επιστήμονα για το 2100 περιγράφει μια γη όπου οι μισοί του κάτοικοι απειλούνται από την πείνα και που θέλουν να μετακινηθούν σε πιο ήπιες κλιματολογικά ζώνες.