Υπό πίεση στο ίδιο του το κόμμα

Η τουρκική εφημερίδα Χουριέτ έκανε λόγο για «βόμβα διαφθοράς», η Μιλιέτ για «επιχείρηση–σοκ». Αυτό που έγινε πριν λίγες μέρες δεν έχει προηγούμενο. Πριν καλά-καλά ξημερώσει η αστυνομία προχώρησε σε κύμα συλλήψεων. Δεν γλύτωσαν ούτε γιοι υπουργών, ανώτεροι υπάλληλοι, επιχειρηματίες που πρόσκεινται στην κυβέρνηση και δεδάδες ύποπτοι. Ο λόγος σύλληψης; Κατηγορίες για συμμετοχή σε κυκλώματα διαφθοράς.

Εκατομμύρια οπαδοί του Γκιουλέν

Οι μαζικές συλλήψεις ήταν κεραυνός εν αιθρία ακόμη και για τον τούρκο πρωθυπουργό Ερντογάν, ο οποίος την ώρα των συλλήψεων βρισκόταν στο Ικόνιο, σε ένα από τα προπύργια του κόμματός του της Δικαιοσύνη και Ανάπτυξης (ΑΚP). «Πρόκειται για μια εξαιρετικά βρώμικη επιχείρηση» δήλωσε. Πίσω όμως από τη βρώμικη επιχείρηση βρίσκεται σε εξέλιξη ένας λυσσαλέος αγώνας επικράτησης μέσα στο ίδιο το κόμμα του Ερντογάν. Τα μέσα ενημέρωσης «δείχνουν» το κίνημα του ισχυρού ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν. Ήταν αυτός που αρχικά στήριξε τον Ερντογάν και τον βοήθησε σημαντικά να αναρριχηθεί στην εξουσία και να επανεκλεγεί.

Η δύναμή του όμως ξεπέρασε τα όρια που μπορούσε να αντέξει ο τούρκος πρωθυπουργός. Ο Ερντογάν του επέρριψε την κατηγορία ότι θέλει να κάνει θεοκρατικό το χαρακτήρα της Τουρκίας και ο Γκιουλέν αναγκάστηκε το 1999 να φύγει από τη χώρα και να εγκατασταθεί στις ΗΠΑ. Το κίνημά του έχει εκατομμύρια οπαδούς και ο ίδιος διαχειρίζεται σχολεία σε πάνω από 100 χώρες του κόσμου, μεταξύ αυτών και στη Γερμανία. Στην Τουρκία υπάρχουν τα λεγόμενα «Ντερζχάνε», κάτι σαν φροντιστήρια για την προετοιμασία στα πανεπιστήμια, που όμως θεωρούνται τόπος στρατολόγησης μελών του κινήματος.

Πρώτα σύμμαχος, μετά αντίπαλος

Εκείνο που συνέδεσε τους πρώην σύμμαχους Ερντογάν και Γκιουλέν ήταν ο εξοστρακισμός των κεμαλιστών από την πολιτική και το στρατό. Τα κοσμικά κόμματα πέρασαν στην αντιπολίτευση στις εκλογές του 2010, όπου το ΑΚΡ πήρε και πάλι την απόλυτη πλειοψηφία περικόπτοντας δραματικά τη δύναμη των υποστηρικτών της κεμαλικής κληρονομιάς. Από τότε, όμως, που ο κοινός εχθρός αποδυναμώθηκε έγιναν αισθητές οι ρωγμές ανάμεσα στο χαρισματικό 72χρονο ιεροκήρυκα και τον αυταρχικό τούρκο πρωθυπουργό. Ο κομματικός σύντροφος έγινε πανίσχυρος, με δικούς του ανθρώπους σε θέσεις-κλειδιά της τουρκικής διοίκησης.

Μετά την πρώτη έκπληξη από την ανακοινωση των μαζικών συλλήψεων, ο τούρκος πρωθυπουργός προχώρησε στη λήψη μέτρων. «Οι διοικητές έκαναν χρήση των αρμοδιοτήτων τους και έπαυσαν από τα καθήκοντά τους αξιωματικούς της αστυνομίας γιατί έκαναν κατάχρηση εξουσίας», δήλωσε ο Ερντογάν. «Οι διοικητές έχουν τη άδεια να παίρνουν τέτοιες αποφάσεις και θα ακολουθήσουν ανάλογες αποφάσεις και σε άλλες πόλεις».

Οι εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση πλησιάζουν τον ερχόμενο Μάρτιο, θα ακολουθήσουν οι προεδρικές και το 2015 οι βουλευτικές. Το κόμμα του Ερντογάν αντιμετωπίζει το σοβαρό ενδεχόμενο να χάσει, αρχικά, το δήμο της Κωνσταντινούπολης.

Ειρήνη Αναστασοπούλου / dw / dpa

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής