Φρένο στα σχέδια του Ερντογάν οι εκλογές

Με το 99,9% των ψήφων να έχουν ήδη καταμετρηθεί μετά τη χθεσινή κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση, ένα είναι σίγουρο. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) υπό τον νυν πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου - αλλά στην πραγματικότητα υπό τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν - αναδείχθηκε μεν πρώτο κατακτώντας το 41% των ψήφων, ώστόσο το ποσοστό του δεν αρκεί για να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

Ειδικότερα το ΑKP καταλαμβάνει 258 από τις 550 κοινοβουλευτικές έδρες, με άλλα λόγια 18 λιγότερες από όσες απαιτούνται για τον σχηματισμό πλειοψηφικής κυβέρνησης. Αυτό σημαίνει ότι το ΑΚP έχει εκ των πραγμάτων από εδώ και πέρα δύο επιλογές: είτε τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, είτε τον σχηματισμό κυβέρνησης μειοψηφίας. Ας σημειωθεί ότι το κόμμα του Ερντογάν, έχασε το 10% της δύναμής του σε σχέση με τις προηγούμενες εθνικές εκλογές, όπου είχε συγκεντρώσει το 50% των ψήφων. Το αποτέλεσμα της χθεσινής αναμέτρησης αναβάλλει έτσι αναγκαστικά τα σχέδια Ερντογάν για μία εκτεταμένη αναθεώρηση του τουρκικού Συντάγματος προς όφελός του, μιας και σύμφωνα με το προσχέδιο του ΑΚP στόχος είναι η ενίσχυση των προεδρικών αρμοδιοτήτων και μεταβολή του πολιτεύοματος από κοινοβουλευτικό σε προεδρικό.

Για πρώτη φορά φιλοκουρδικό κόμμα στη βουλή

Τη δεύτερη θέση κατακτά το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), μεγαλύτερο κόμμα της τουρκικής αντιπολίτευσης, το οποίο με ποσοστό 25% καταλαμβάνει 132 έδρες. Τρίτο σε κοινοβουλευτική δύναμη αναδεικνύεται το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) με ποσοστό 16,5% και 81 έδρες. To MHP θεωρείται ως ένας πιθανός κυβερνητικός εταίρος του ΑΚP σε περίπτωση σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού.

Η μεγάλη έκπληξη των εκλογών της Κυριακής, όμως, ήρθε από το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο με ποσοστό που αγγίζει σχεδόν το 13% εισέρχεται δυναμικά για πρώτη φορά στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, ενώ αναμένεται να καταλάβει έως και 79 κοινοβουλευτικές έδρες, ανατρέποντας το μέχρι σήμερα πολιτικό σκηνικό. Ο αρχηγός του HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς από το Ντιγιαρμπακίρ θωρείται από πολλούς ένας ανερχόμενος, νέος πολιτικός με προοδευτικές ιδέες, ο οποίος αναμένεται να απασχολήσει έντονα τα επόμενα χρόνια την τουρκική πολιτική σκηνή. Το ΗDP προεκλογικά τάχθηκε κατά των σχεδίων του Ερντογάν για μετάβαση σε προεδρικό σύστημα, κάτι το οποίο αύξησε ραγδαία την απήχησή του στους τούρκους ψηφοφόρους.

Ένα νέο πολιτικό σκηνικό διαμορφώνεται

Σύμφωνα με το διευθυντή της τουρκικής σύνταξης της DW Μπάχα Γκιούνγκερ είναι η πρώτη φορά από το 2002 που το ΑΚP χάνει την κυβερνητική πλειοψηφία, γεγονός που αναμένεται να δημιουργήσει μια νέα φάση εσωπολιτικών αναταραχών.

Για τον Γκιούνγκερ το μήνυμα που έστειλε χθες το τουρκικό εκλογικό σώμα είναι σαφές: Υπάρχουν δύο ξεκάθαροι χαμένοι και ένας νικητής. Ο μεγάλος χαμένος είναι καταφανώς ο παντοδύναμος μέχρι σήμερα Ερντογάν και μαζί του το συντηρητικό, ισλαμικό ΑΚP. Αδιαμφισβήτητος νικητής είναι ο Ντεμιρτάς, κάτι που προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια στους κόλπους του AKP, μιας και εκ των πραγμάτων ανακόπτει την σχεδιαζόμενη ευρεία αναθεώρηση του τουρκικού Συντάγματος. Μαζί όμως με τον Ερντογάν οι τούρκοι ψηφοφόροι τιμώρησαν και τoν πρωθυπουργό της χώρας Νταβούτογλου, διάδοχο του Ερντογάν, για τις ακραίες πολιτικές του επιλογές, χρησιμοποιώντας ως επί το πλείστον τη θρησκεία για επίτευξη πολιτικών στόχων.

Από την άλλη πλευρά το σημαντικό ποσοστό που απέσπασε το φιλοκουρδικό κόμμα δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε θριαμβολογία. Το CHP δεν πρέπει να επαναπαυθεί στις δάφνες του, αλλά απεναντίας να αποδείξει στην πολιτική πράξη τις δημοκρατικές ιδέες τις οποίες πρεσβεύει.

Δήμητρα Κυρανούδη (Μπάχα Γκιούνγκερ / DW, dpa)