Φώσφορο από οικιακά λύματα

Το φωσφορικό άλας, το κάλιο και το άζωτο είναι μερικές ουσίες που χρειάζεται κάθε φυτό για να μεγαλώσει. Ενώ το άζωτο υπάρχει άφθονο στη φύση, δεν συμβαίνει το ίδιο με το φώσφορο που σε 50 με 60 χρόνια ίσως να γίνει σπάνιο. Για να περιοριστεί λοιπόν η εξάρτηση της Γερμανίας από εισαγωγές, γίνεται προσπάθεια να παραχθεί πολύτιμο φώσφορο μέσω ανακύκλωσης λάσπης από οικιακά λύματα.

Ενδιαφέρον από τη Γερμανία

Η επιχείρηση που δραστηριοποιείται σε αυτό τον τομέα είναι αυστριακή, ονομάζεται Ash Dec και ο ιδιοκτήτης της Λούντβιχ Χέρμαν ετοιμάζει τις βαλίτσες του για το Βερολίνο. Ο Χέρμαν σχεδιάζει κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στον κόσμο, να κερδίσει 30.000 τόνους λιπάσματος από τα οικιακά απόβλητα του Βερολίνου και του Αμβούργου. Έχει επενδύσει 11,5 εκατομμύρια ευρώ από τότε που ίδρυσε την επιχείρηση πριν από 9 χρόνια και θα επενδύσει άλλα 15 με 17 εκατομμύρια για το νέο κτίριο στον ευρύτερο χώρο του Βερολίνου. Ο Λούντβιχ Χέρμαν δεν αποκαλύπτει την ακριβή διεύθυνση, απλά λέει ότι πρόκειται για μια υποβαθμισμένη βιομηχανική περιοχή και ότι το 2012 θα τεθεί σε λειτουργία.

Το μέλλον του είναι πλέον στη Γερμανία. Γιατί στην Αυστρία δεν υπάρχει ενδιαφέρον για πρωτοποριακά περιβαλλοντικά σχέδια. Το κράτος τον στήριξε τα δύο πρώτα χρόνια και μετά ήταν εξαρτημένος από τους μετόχους της εταιρείας του. Η τύχη το θέλησε σε μια συνάντηση εμπειρογνωμόνων να πέσει πάνω σε εκπροσώπους του Ιδρύματος Έρευνας Υλικών του Βερολίνου. Ήταν και η σωτηρία για τον ίδιο. «Υπάρχει μια σειρά κρατών, μεταξύ αυτών κυρίως η Γερμανία, που συνειδητοποίησαν, ότι αποτελεί απόφαση στρατηγικής σημασίας, η οικονομική εκμετάλλευση των υπαρχόντων πηγών», λέει.

Έτσι γεννήθηκε μια πιλοτική διαδικασία επεξεργασίας των οικιακών λυμάτων, στα οποία βέβαια πέφτουν και πολλές χημικές ουσίες, φάρμακα και επικίνδυνα βακτηρίδια. Όλα αυτά μαζεύονται σε μια λάσπη, η οποία υφίσταται ένα είδος καύσης, όπου εξουδετερώνονται μέσω των υψηλών θερμοκρασιών και της χρήσης διαφόρων αλάτων όλες οι τοξικές ουσίες, όπως κάδμιο, υδράργυρος και μόλυβδος.

Ανεξάντλητοι πόροι

Ο επικεφαλής του προγράμματος Γιούργκεν Γκάσπαριν μας εξηγεί πως η λάσπη οικιακών λυμάτων γίνεται λίπασμα σε μορφή κόκων. «Όλο αυτό το υλικό, ομογενοποιημένο, πηγαίνει σε μεγάλους φούρνους και σε θερμοκρασία 1000 βαθμών επί 20 λεπτά υφίσταται μια θερμοχημική επεξεργασία. Σε αυτή τη φάση απομονώνονται τα βαρέα μέταλλα».

Το λίπασμα φωσφόρου συγκεντρώνεται σε ένα σιλό και τα βαρέα μέταλλα σε ένα δεύτερο. Το λίπασμα είναι πολύ πιο φιλικό προς το περιβάλλον από αυτά που κυκλοφορούν στο εμπόριο, διότι δεν περιέχει κάδμιο. Δοκιμές μάλιστα έδειξαν ότι το PhosKraft, όπως λέγεται, είναι το ίδιο αποτελεσματικό όσο και τα κλασσικά φωσφορούχα λιπάσματα. Σύμφωνα με τα σχέδια η επιχείρηση επιδιώκει να παράγει 30.000 τόνους λίπασμα από 20.000 τόνους οικιακά λύματα. Ο τόνος κοστίζει 220 ευρώ, τιμή συμφέρουσα για τους γεωργούς σε σχέση με τη συνεχώς αυξανόμενη τιμή του κοινού φωσφόρου.

«Για μας αυτό είναι πολύ σημαντικό», λέει ο Χέρμαν, «γιατί δεν θέλουμε να πουλάμε ένα μέτριο προϊόν στην αγορά, αλλά ένα προϊόν που να ξεπερνά το μέσο όρο της κατηγορίας ανάλογων προϊόντων».

Το 5% του υλικού είναι σκουπίδια. Στο μέλλον βέβαια θα ανακυκλώνεται και το ποσοστό χαλκού και ψευδάργυρου που θα προκύπτει από τη διαδικασία. Αυτή είναι η δεύτερη πρόκληση, ότι δηλαδή δεν θα χρησιμοποιείται φυσικό αέριο για την καύση στους φούρνους, αλλά ενέργεια από τα υπολείμματα της λάσπης. Ο Χέρμαν και οι συνεργάτες του εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο ο Χέρμαν θέλει πρώτα να βελτιώσει τη διαδικασία ανακύκλωσης.

«Η βασική διαδικασία ανακύκλωσης θα πρέπει να βελτιωθεί», τονίζει, «δηλαδή να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας, διότι αυτό θα έχει οικονομικές συνέπειες. Όσο καιρό αυξάνεται η τιμή ενέργειας, θα είναι δύσκολο να κάνουμε ανταγωνιστικό το προϊόν μας στην αγορά σε σχέση με άλλα παραδοσιακά λιπάσματα».

Όταν τα εισαγόμενα φωσφορούχα λιπάσματα γίνουν δυσεύρετα ή οι εξαγωγικές χώρες αυξήσουν την τιμή τους, τότε η γεωργία θα στρέψει αναγκαστικά το βλέμμα της σε αυτό το προϊόν. Γιατί σε αντίθεση με τα παγκόσμια αποθέματα φωσφόρου, οι πηγές του ανακυκλώσιμου φωσφόρου είναι ανεξάντλητες.

Alexander Musik/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης