Όψιμη απονομή δικαιοσύνης σε πρώην SS

Όταν η Άγκελα Ορότς ήρθε στον κόσμο στο στρατόπεδο εξόντωσης του Άουσβιτς ζύγιζε ακριβώς το μισό από όσο ζυγίζει κανονικά ένα νεογέννητο. Επέζησε όμως γιατί ήταν πολύ αδύναμη για να κλάψει. Όποιο μωρό έκλαιγε και το άκουγαν οι φύλακες, αμέσως το σκότωναν.

«Γρανάζι της θηριωδίας»

Σήμερα η Ορότς είναι 71 χρονών και πρόκειται να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας σε βάρος του Ράινχολντ Χ., 94 ετών, πρώην φύλακα του Άουσβιτς. Η δίκη διεξάγεται στο πρωτοδικείο της πόλης Ντέτμολντ στη Β. Ρηνανία Βεστφαλία. Κατηγορείται για συνέργεια σε φόνο σε τουλάχιστον 170.000 περιπτώσεις. «Επειδή έχουν περάσει πολλές δεκαετίες νομίζω ότι είναι σημαντικό να ομιλούν οι επιζώντες», δήλωσε η Όροτς από το Μόντρεαλ του Καναδά όπου διαμένει, στο γαλλικό ειδησεογραφικό πρακτορείο AFP. «Είμαι ίσως η νεώτερη, αλλά θεωρώ υποχρέωσή μου, να διατηρώ τη μνήμη ζωντανή. Ο Ράινχολντ Χ. ήταν γρανάζι εκείνης της μηχανής θανάτωσης, που ευθύνεται για την εξόντωση ενός εκατομμυρίου ζωών».

Η Όροτς εκτιμά ότι είναι ένα από τα δύο μωρά που γεννήθηκαν και επέζησαν μέσα στην κόλαση του στρατοπέδου εξόντωσης. Οι γονείς της μεταφέρθηκαν από τους ναζί εκεί το 1944 ως σκλάβοι εργασίας. Ενώ ο πατέρας της πέθανε από εξάντληση, η εγκυμοσύνη της μητέρας της πέρασε απαρατήρητη επειδή ήταν εξαιρετικά αδύνατη από τις κακουχίες. Όταν τέλος Ιανουαρίου του 1945 απελευθερώθηκε το Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό ήταν ενός έτους. Επέζησε μαζί με τη μητέρα της.

Αλλαγή νοοτροπίας στη γερμανική δικαιοσύνη

Τα εγκλήματα που διεπράχθησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης είναι απαράγραπτα. Η υπόθεση του Ράινχολντ Χ., η εκδίκαση της οποίας ξεκινά τυπικά σήμερα, αποτελεί το αποτέλεσμα πολύχρονων ερευνών σε βάρος υπερήλικων πρώην SS και μια έμπρακτη απόδειξη της μεταστροφής της αντίληψης της γερμανικής δικαιοσύνης. Η εισαγγελία επιρρίπτει στον 94χρονο ότι μεταξύ 1943 και 1944 έδρασε στο Άουσβιτς ως μέλος ομάδας εξόντωσης των SS. Την περίοδο αυτή ήρθαν στο στρατόπεδο 92 βαγόνια με Εβραίους εκτοπισμένους. Όσοι δεν άντεχαν, κατέληγαν στους θαλάμους αερίων. Έγιναν μαζικές εκτελέσεις, άλλοι επέζησαν από τις φριχτές συνθήκες διαβίωσης. Σύμφωνα με το ανακριτικό υλικό ήταν εν γνώσει του Ράινχαρντ Χ. ότι το σύστημα εξόντωσης λειτουργούσε χάρη στην ενεργό βοήθεια των φυλάκων, όπως ήταν και ο ίδιος.

Η δίκη εντάσσεται σε μια σειρά δικών που ξεκίνησαν την τρέχουσα δεκαετία και αναμένεται να συνεχιστούν. Το ότι άτομα, πρώην SS, σε πολύ προχωρημένη ηλικία κάθονται στο εδώλιο του κατηγορουμένου ακόμη και δεκαετίες μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου οφείλεται στην αλλαγή αντίληψης που, στο μεταξύ, έχει αποκτήσει η γερμανική δικαιοσύνη για τα εγκλήματα στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. Μέχρι το 2010 η γερμανική δικαιοσύνη, ακολουθώντας το δεδικασμένο μιας απόφασης εφετείου του 1969, θεωρούσε ότι απλά και μόνο η παρουσία Γερμανών στο Άουσβιτς δεν αρκούσε για μια καταδίκη τους. Αυτό άλλαξε κατά την εκδίκαση της υπόθεσης του επίσης υπερήλικα Όσκαρ Γρένινγκ, όταν παραδέχθηκε ότι όποιος έφτανε στο Άουσβιτς μάθαινε τι γινόταν εκεί μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

Afpa,dpa / Ειρήνη Αναστασοπούλου