175 χρονών γίνεται το γερμανικό νηπιαγωγείο

«Kindergarten» είναι μια από τις ελάχιστες γερμανικές λέξεις που χρησιμοποιείται και σε άλλες γλώσσες. Όχι μόνο σε ευρωπαϊκές, αλλά ακόμα και στα κινέζικα και τα ουζμπεκικά. Η σύνθετη αυτή λέξη αποτελείται από τη λέξη Kind που σημαίνει παιδί και τη λέξη Garten που σημαίνει κήπος. Η λέξη στα ελληνικά αποδίδει την έννοια του νηπιαγωγείου και του βρεφονηπιακού σταθμού και επινοήθηκε για να αποδώσει την ιδέα που είχε ο παιδαγωγός Φρίντριχ Βίλχελμ Άουγκουστ Φρέμπελ να φτιάξει ένα θεσμό για τη διαπαιδαγώγηση των μικρών παιδιών.

Στις 28 Ιουνίου του 1840 ο Γερμανός παιδαγωγός ίδρυσε το πρώτο νηπιαγωγείο στον κόσμο. Θεσμοί για τη φύλαξη μικρών παιδιών λειτουργούσαν και τότε, όμως δεν του αρκούσαν ως ιδέα. Εμπνευσμένος από τον Διαφωτισμό θεωρούσε πως ο άνθρωπος είναι ένα ον που θα πρέπει να αναπτύξει ελεύθερα την προσωπικότητά του. Και αυτό προϋποθέτει και την εκπαίδευση, ανεξάρτητα από το χρώμα, τη φυλή, την καταγωγή.

Το σπουδαιότερο εξαγώγιμο γερμανικό προϊόν

Ο Φρέμπελ πίστευε πως τα παιδιά θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση όσο το δυνατόν νωρίτερα. Και ο καλύτερος τρόπος για να μάθουν τα παιδιά είναι το παιχνίδι. Μια αντίληψη σχεδόν επαναστατική για την εποχή του. Δυστυχώς δυο μόλις χρόνια μετά την ίδρυση του πρώτου παιδικού σταθμού – νηπιαγωγείου, ήταν αναγκασμένος λόγω οικονομικών δυσκολιών να το κλείσει. Ο Φρέμπελ δεν το έβαλε κάτω και άρχισε να ταξιδεύει και να δίνει διαλέξεις για να διαδώσει την ιδέα του και να εκπαιδεύσει παιδαγωγούς σύμφωνα με το δικό του μοντέλο.

Μετά την αστική επανάσταση του 1848 το πρωσικό κράτος απαγόρευσε κάθε προοδευτική παιδαγωγική ιδέα. Από το 1851 απαγορεύονταν πια όλα τα «Kindergarten». Ένα χρόνο αργότερα πέθανε και ο Φρεμπελ σε ηλικία 70 χρόνων. Όχι όμως και η ιδέα του, η οποία άρχισε να βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε πολλές χώρες, ανάμεσα σε αυτές και η Ρωσία. Ο Λέον Τολστόι μάλιστα ενδιαφέρθηκε προσωπικά για το μοντέλο του Φρέμπελ. Τα «Kindergarten» άρχισαν να μεταφέρονται στην Αγγλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και τις ΗΠΑ μέχρι την ανατολική Ασία.

Ο Φρέμπελ είχε διαλέξει με μεγάλη επιμέλεια και το όνομα των βρεφονηπιακών σταθμών. Ο συνδυασμός της λέξης παιδιού και κήπος δεν ήταν τυχαία και βρήκε πρόσφορο έδαφος όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Γιαν Ντάβιντ Βάλτερ / Μαρία Ρηγούτσου