20 χρόνια Χοροθέατρο Τούλας Λημναίου

Παρασκευή, 5 το απόγευμα, στη συνοικία Πρέντσλαουερ Μπεργκ του Βερολίνου. Η θερμοκρασία αγγίζει τους 35 βαθμούς. Την ώρα που η κίνηση στους δρόμους έχει αραιώσει σε ένα πρώην γυμναστήριο που θεωρείται ως το αρχαιότερο της πόλης δύο άνδρες χορεύουν ό ένας πλάι στον άλλο, κάνοντας ταυτόχρονα τις ίδιες κινήσεις. Κάθε τόσο ο χορός διακόπτεται.

Μια λεπτοκαμωμένη γυναίκα έρχεται στη σκηνή και μιλά με τους χορευτές στα αγγλικά με γαλλική προφορά και επαναλαμβάνει μαζί τους ορισμένες από τις φιγούρες. Πρόκειται για τη χορογράφο Τούλα Λημναίου και τους χορευτές Νταεχό Λι από τη Νότια Κορέα και το βραζιλιάνο Λεονάρντο Ντ΄Ακούινο. Το κομμάτι για το οποίο κάνουν πρόβες λέγεται «Ίσον» και πραγματεύεται το μοτίβο του σωσία: Η παρουσία του προκαλεί αλλά και συναρπάζει, θέτει συνάμα ερωτήματα για το τι είναι κοινό και τι διαφορετικό, ποια είναι η ιδιαιτερότητα της κάθε ταυτότητας.

Η επίπονη πορεία της αποκατάστασης

Το «Ίσον» είναι ένα από 8 κομμάτια που παρουσιάζονται αυτό το καλοκαίρι στο χοροθέατρο «Halle». Αφορμή είναι τα 20 χρόνια από την ίδρυση του Χοροθεάτρου Τούλας Λημναίου (cie. toula limnaios) το 1996 στις Βρυξέλλες. Ένα χρόνο αργότερα το ensemble μετακομίζει στο Βερολίνο. Αιτία ήταν μια πρόσκληση, εξηγεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής του «Halle» και συνθέτης των έργων της Λημναίου, Ραλφ Όλερτς: «Μας είχε καλέσει τότε η Ακαδημία Καλών Τεχνών, η οποία και μας παρείχε στήριξη το πρώτο διάστημα της διαμονής μας στην πόλη. Το Βερολίνο της δεκαετίας του ΄90 ήταν μια πόλη της καινοτομίας, του νέου ξεκινήματος. Μπορούσες να δημιουργήσεις κάτι από το μηδέν. Αυτό θέλαμε και εμείς – και το καταφέραμε.»

Από το 1998 και για τα επόμενα 5 χρόνια η ομάδα της Τούλας Λημναίου στεγάζεται στους χώρους του πειραματικού Theater am Ufer (HAU) και από 2003 αποκτά τη δική της σκηνή με το όνομα «Halle», δηλαδή αίθουσα. Μετά από μια υπαρξιακή κρίση το 2009 κατά την οποία δεν ήταν σίγουρο κατά πόσο θα εξασφαλίζονταν οι αναγκαίοι οικονομικοί πόροι για τη λειτουργία του, το τοπίο ξεκαθαρίστηκε. Το κτήριο όπου στεγάζεται η «Halle» αγοράζεται από ένα ίδρυμα, το οποίο το διαθέτει στη συνέχεια στο χοροθέατρο υπό «πολύ καλούς όρους» για τα επόμενα 25 χρόνια, ενώ στον προϋπολογισμό της πόλης του Βερολίνου υπάρχει ένας μόνιμος ξεχωριστός τίτλος για τη χρηματοδότηση του.

Τα επιτεύγματα αυτά δεν πρέπει να υποτιμούνται αν σκεφτεί κανείς τις τεράστιες προσπάθειες που καταβάλλει ο σύγχρονος χορός να αναγνωριστεί δίπλα στο θέατρο και στην όπερα ως αυτοτελής ερμηνευτική τέχνη. Για το μυστικό της επιτυχίας η Τούλα Λιμναίου λέει ότι είναι λίγοι «στο Βερολίνο εκείνη που κάνουν αυτή τη συνεχή δουλειά. Πιστεύω ότι αυτός είναι ο λόγος που καταφέραμε να σταθεροποιηθούμε.» Μετά τη διάσημη συνομήλικη χορογράφο Σάσα Βαλτς που στεγάζεται στο πολιτιστικό κέντρο «Radialsystem V» η ομάδα της Τούλας Λημναίου θεωρείται ως το σημαντικότερο χοροθέατρο του Βερολίνου. Ίσως η χαρακτηριστική διαφορά ανάμεσα τους είναι ότι η Βαλτς εντάσσει το σώμα στην αρχιτεκτονική του χώρου ενώ η Λημναίου εστιάζει το ενδιαφέρον της στην κίνηση.

Όπου γης και πατρίς

Αναφορικά με τη θεματολογία των έργων της, η Τούλα Λημναίου πειραματίζεται το τελευταίο διάστημα με τη λογοτεχνία του Σάμιουελ Μπέκετ και του Αλμπέρ Καμύ και εμπνέεται από πίνακες του ισπανού ζωγράφου Φρανθίσκο Γκόγια. «Δεν θέλω να μας βάζουν σε κατηγορίες και σε κουτιά. Γι αυτό προσπαθώ να κάνω πολύπλευρα πράγματα, καμιά φορά αντίθετα ή τελείως διαφορετικά από το προηγούμενο κομμάτι που κάναμε», αναφέρει η ίδια χαρακτηριστικά.

Η διάθεση για πειραματισμούς συμπεριλαμβάνει ακόμη και υλικά όπως χώμα και χαρτί εφημερίδας – όχι όμως και στοιχεία αρχαίου δράματος: «Η αλήθεια είναι ότι το σκέφτομαι. Αργότερα στο μέλλον θα ήθελα να ανεβάσω ένα μύθο. Αλλά δεν ξέρω. Μεγάλωσα στις Βρυξέλλες και βέβαια – ας το πούμε - ο ελληνισμός δεν υπάρχει βαθιά μέσα μου». Ως κόρη ελλήνων μεταναστών αισθάνεται «άπατρις». Πατρίδα της είναι εκεί που είναι η δουλειά της και «νιώθει ωραία». Από αυτή την άποψη πατρίδα της τώρα είναι το Βερολίνο.

Παναγιώτης Κουπαράνης