42.500 ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης

«Είναι εντυπωσιακό 70 χρόνια μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου να βρίσκουμε όλο και περισσότερα είδη στρατοπέδων συγκέντρωσης και καινούργιες προσωπικές ιστορίες γύρω από το Ολοκαύτωμα», λέει ο Αμερικανός ιστορικός Μάρτιν Ντιν σε συνομιλία με την Deutsche Welle.
Εδώ και 13 χρόνια συλλέγει ιστορικά στοιχεία από ολόκληρη την Ευρώπη, το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, τα οποία ήταν γνωστά συχνά μόνο σε τοπικό επίπεδο. Ο Μάρτιν Ντιν ενδιαφέρεται κυρίως για τη συνολική εικόνα. Και αυτό κάνει την νέα έρευνα, που γίνεται για λογαριασμό του Μουσείου Ολοκαυτώματος στο Βερολίνο, τόσο ενδιαφέρουσα. Η ομάδα ειδικών του Αμερικανού ιστορικού ανακάλυψε ότι η πυκνότητα και ο αριθμός των στρατοπέδων ήταν μεγαλύτερα από ό,τι γνωρίζαμε. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ιστορικών, σε ολόκληρη την Ευρώπη υπήρχαν 42.500 στρατόπεδα. Μέχρι τώρα οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι ήταν περίπου 7.000.

30.000 στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας

Για την έρευνα του Μάρτιν Ντιν ενδιαφέρθηκαν οι New York Times, οι οποίοι δημοσίευσαν σχετικό άρθρο. Ακολούθησε πλήθος άλλων από άλλες εφημερίδες, που έκαναν τους αναγνώστες να συνειδητοποιήσουν ότι οι ναζί κρατούσαν σε όλη την Ευρώπη περίπου 20 εκατομμύρια ανθρώπους συχνά υπό απάνθρωπες συνθήκες. Τα βασανιστήρια και η πείνα βρίσκονταν στην ημερήσια διάταξη. Τα στρατόπεδα είχαν πολλές διαφορετικές λειτουργίες: 30.000 προορίζονταν για καταναγκαστική εργασία, υπήρχαν 1.150 εβραϊκά γκέτο, 980 στρατόπεδα συγκέντρωσης, 1.000 στρατόπεδα αιχμαλώτων πολέμου και 500 οίκοι ανοχής με γυναίκες που εξαναγκάζονταν στην πορνεία. Σ΄ αυτά προστίθενται στρατόπεδα που χρησιμοποιούνταν για να πιέσουν γυναίκες να κάνουν έκτρωση, για να δολοφονήσουν στο πλαίσιο του προγράμματος «ευθανασίας» ψυχικά άρρωστους, αλλά και για να συγκεντρώσουν ανθρώπους που προορίζονταν για τα στρατόπεδα εξόντωσης.

Τα στρατόπεδα ήταν μέρος της καθημερινότητας

Τα αποτελέσματα των ερευνών του Μαρτιν Ντιν δεν εκπλήσσουν τους Γερμανούς επιστήμονες. Ο ιστορικός Κρίστοφ Ντίκμαν από το Ινστιτούτο Φριτς Μπάουερ συνεργάστηκε με την ομάδα του Μάρτιν Ντιν. Πρόσφατα τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείου Βιβλίου Γιαντ Βασέμ για τις έρευνές του γύρω από το Ολοκαύτωμα. Τονίζει ότι «οι έρευνες των Αμερικανών επιβεβαιώνουν ότι τα στρατόπεδα και οι κρατούμενοι ήταν μέρος της καθημερινότητας στον πόλεμο», λέει ο Κρίστοφ Ντίκμαν. «Όταν ρωτάμε τους παππούδες μας, τότε όλοι απαντούν ότι γνώριζαν ανθρώπους που δούλευαν σε καταναγκαστικά έργα». Το 1943-1944 περίπου το 20 με 30% του εργατικού δυναμικού στη ναζιστική Γερμανία και τις κατεχόμενες χώρας ήταν άνθρωποι καταδικασμένοι σε καταναγκαστική εργασία κι απ' αυτούς οι περισσότεροι ζούσαν σε στρατόπεδα.

Clara Walther / Στέφανος Γεωργακόπουλος
Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου