50 χρόνια από την εκτόξευση του πρώτου μετεωρολογικού δορυφόρου

Ο Tiros-1 εκτοξεύθηκε την 1η Απριλίου του 1960 και σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του έστειλε στη Γη περίπου 23.000 φωτογραφίες. Ο Tiros-1 έκανε την αρχή. Στη συνέχεια δεκάδες δορυφόροι στη τέθηκαν σε τροχιές γύρω από τη Γη. Αλλά για τα δεδομένα της εποχής ο Tiros-1 ήταν κάτι περισσότερο από ένα όνειρο.

Ο πειραματικός δορυφόρος εξοπλισμένος με δύο τηλεοπτικές κάμερες κατέγραφε τις κινήσεις των νεφών και έστελνε τις φωτογραφίες στη γη. Δεν ήταν πλέον απαραίτητο να γνωρίζει κανείς τα σημάδια του καιρού, όπως εξηγούσαν τότε τα τηλεοπτικά κανάλια στους θεατές τους.

Είχε τη δυνατότητα περιστροφής 12 φορές το λεπτό γύρω από τον εαυτό του

Ο Tiros-1 ήταν ένας νάνος σε σύγκριση με τα σημερινά δορυφορικά συστήματα μετεωρολογίας. Το ύψος του δεν ξεπερνούσε του 50 πόντους και το πλάτος του ήταν ένα μέτρο. Το ταξίδι του διήρκεσε 78 ημέρες, καθώς εξαιτίας ενός τεχνικού σφάλματος οι μπαταρίες του εξαντλήθηκαν γρήγορα. Η συμβολή του ωστόσο στη πρόβλεψη των καιρικών φαινομένων ήταν καθοριστική. Ο δορυφόρος παρακολουθούσε την ατμόσφαιρα της Γης, έχοντας τη δυνατότητα περιστροφής 12 φορές το λεπτό γύρω από τον εαυτό του. Ταυτόχρονα δύο κάμερες έστελναν στον επίγειο σταθμό τις λήψεις.

Σε περίπτωση διακοπής της επαφής με τον επίγειο σταθμό, οι δύο κάμερες αποθήκευαν τις φωτογραφίες. Από απόσταση 700 χιλιομέτρων ο Tiros-1 έστελνε ασπρόμαυρες φωτογραφίες των νεφών. Σήμερα ένα δίκτυο με πάνω από 50 δορυφόρους παρακολουθεί επί 24 ώρες το 24ωρο την ατμόσφαιρα. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν εκατοντάδες αεροπλάνα παρατήρησης. Με διαφορά δευτερολέπτων εκατομμύρια δεδομένα φτάνουν στους επίγειους σταθμούς. Η δουλειά των μετεωρολόγων χαρακτηρίζεται πλέον από ακρίβεια. Τα μετεωρολογικά δελτία θυμίζουν πανεπιστημιακές παραδόσεις.

Η νέα γενιά δορυφόρων αναλύει όλες τις ενδείξεις υπερθέρμανσης του πλανήτη

Το ζητούμενο δεν είναι πλέον μόνο το ύψος της θερμοκρασίας και το εάν θα έχουμε λιακάδα. Στο μεγάλων διαστάσεων touchscreen του CNN για παράδειγμα αποτυπώνονται με θαυμαστή ακρίβεια τα βαρομετρικά χαμηλά και υψηλά, υπολογίζεται η ποσότητα της βροχής που φτάνει στο έδαφος και φυσικά η ταχύτητα των καταιγίδων. Με το πάτημα ενός πλήκτρου προσαρμόζονται οι δορυφορικές λήψεις στις οθόνες μας.

Οι μετεωρολογικοί δορυφόροι είναι σήμερα κάτι περισσότερο από απλοί συλλέκτες πληροφοριών για τον καιρό. Με τον δορυφόρο GOES-P που στις αρχές Μαρτίου εκτόξευσαν στο διάστημα, οι Αμερικανοί φιλοδοξούν να καταστήσουν την πρόγνωση του καιρού ακόμη πιο ακριβή. Έμφαση δίνεται στην παρατήρηση και ανάλυση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως είναι οι τυφώνες. Η νέα γενιά μετεωρολογικών δορυφόρων παρακολουθεί και αναλύει όλες τις ενδείξεις υπερθέρμανσης και ερημοποίησης του πλανήτη. Από το λιώσιμο των παγετώνων μέχρι την αποψίλωση των δασών.

Nicole Markwald/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης