50 χρόνια μετά το σκάνδαλο

Σαν σήμερα, το 1962, δημοσιεύτηκε το άρθρο του Κόνραντ Άλερς «Αξιόμαχοι κάτω από προϋποθέσεις», που αποτέλεσε την πέτρα του σκανδάλου στην «Υπόθεση Σπίγκελ».

Στις 26 Οκτωβρίου συλλαμβάνονται οι δυο αρχισυντάκτες του περιοδικού, Ένγκελς και Γιακόμπι. Οι προσπάθειες της αστυνομίας να βρει τον εκδότη Ρούντολφ  Άουγκσταϊν παραμένουν άκαρπες. Δύο μέρες αργότερα παραδίδεται ο ίδιος στις αστυνομικές αρχές. Ο συντάκτης του άρθρου που προκάλεσε όλη αυτή την αναταραχή, Κόνραντ Άλερς συλλαμβάνεται επίσης κατά τη διάρκεια των διακοπών του στην Ισπανία. Πέρασαν αρκετές εβδομάδες μέχρι να ολοκληρώσει η ασφάλεια τις έρευνές της στις αίθουσες σύνταξης του περιοδικού.

Το μεγάλο σκάνδαλο της μεταπολεμικής Γερμανίας

Τέθηκε, λοιπόν, το ερώτημα από τον ειδικό δημοσιογράφο για θέματα άμυνας του Σπίγκελ, Κόνραντ Άλερς, εάν η τότε ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας θα μπορούσε να αμυνθεί σε περίπτωση επίθεσης των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Την έρευνά του ανέλυε στο άρθρο του «Αξιόμαχοι κάτω από προϋποθέσεις». Εκεί αναφέρεται στην άσκηση προσομοίωσης επίθεσης με πυρηνικά όπλα που έκανε το ΝΑΤΟ κατά των χωρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Μέσα από την έρευνά του ο Άλερς κατέδειξε ότι η Γερμανία δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για μια τέτοια κίνηση. Το σύστημα υγείας θα κατέρρεε, όπως και οι τηλεπικοινωνίες και το οδικό δίκτυο. Δεν είχαν προβλεφθεί ρυθμίσεις για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και δεν υπήρχε καμία εγγύηση για τον εφοδιασμό του γερμανικού λαού. Την ευθύνη για την ανεπαρκή άμυνα της χώρας επέρριπτε ο Άλερς στον υπουργό Άμυνας Φραντς Γιόζεφ Στράους.

Την ημέρα που κυκλοφόρησε το περιοδικό, το υπουργείο Άμυνας συντάσσει μια μυστική έκθεση, στην οποία -μεταξύ άλλων- το δημοσίευμα του Σπίγκελ χαρακτηρίζεται ως "προδοσία της χώρας". Ο Στράους πιέζει τους υπεύθυνους να επισπεύσουν τις έρευνες. Ο καγκελάριος Άντεναουερ στηρίζει τις διαδικασίες.

«Λίγο εκτός νομιμότητας»

Μόνο κατόπιν αποκαλύψεων που ήθελαν τον Στράους να έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στην υπόθεση της σύλληψης του Άλενς, ο υπουργός παραδέχεται τελικά την συμμετοχή του. «Λίγο εκτός νομιμότητας» ήταν τότε το σχόλιο του υπουργού Εσωτερικών, Χέρμαν Χέχερλ.
Η υπόθεση Σπίγκελ παίρνει διαστάσεις και γίνεται υπόθεση της κυβέρνησης, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις των πολιτών. Εκδότες, δημοσιογράφοι και συνδικαλιστές στηρίζουν την πολιτική επιθεώρηση. Στις 14 Δεκεμβρίου 1962 ο Άντεναουερ πραγματοποιεί ανασχηματισμό κυβέρνησης και ο Στράους τίθεται εκτός σχήματος.  

Στις 7 Φεβρουαρίου 1963, μετά από 103 μέρες κράτησης, ο Άουγκσταϊν αποφυλακίζεται. Ο ίδιος δήλωσε ότι η προσπάθεια να φιμώσουν το Σπίγκελ απέτυχε. Τελικά το εβδομαδιαίο περιοδικό μάλλον επωφελήθηκε από την όλη ιστορία, αφού σήμερα δεν γνωρίζει μόνο οικονομική επιτυχία, αλλά θεωρείται και το προπύργιο της ερευνητικής δημοσιογραφίας στη Γερμανία.

Michael Marek / Birgit Görtz / Αλεξάνδρα Κοσμά

Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. σύνταξης: Άρης Καλτιριμτζής