500 χρόνια από τον θάνατο του Ιερώνυμου Μπος
Αιρετικός, προκλητικός, αποκρυφιστής, πρόγονος του υπερρεαλισμού. Ο Ιερώνυμος Μπος είχε πολλά πρόσωπα. 500 χρόνια μετά τον θάνατό του το ισπανικό Μουσείο ντελ Πράδο ρίχνει φως στο έργο του.
«Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων»
Η μεγάλη έκθεση του ισπανικού Μουσείου ντελ Πράδο με αφορμή τα 500 χρόνια από τον θάνατο του Ιερώνυμου Μπος παρουσιάζει 30 σημαντικούς πίνακες, τρίπτυχα αλλά και σκίτσα του σπουδαίου ολλανδού ζωγράφου των μεσαιωνικών χρόνων. Ο θρυλικός «Κήπος των επίγειων απολαύσεων» με έντονα συμβολικά στοιχεία είναι ένας εξ αυτών.
Η μάχη του καλού με το κακό
Σε πολλούς πίνακες του Μπος οι αναπαραστάσεις της Εδέμ συμπλέκονται με εικόνες της κόλασης, με τερατόμορφα ζώα και περίεργες εικόνες αποτρόπαιων βασανιστηρίων. Κάπως έτσι ο Ιερώνυμος Μπος έβλεπε τη Δευτέρα Παρουσία. Ο παράδεισος έχει μια γαλήνια θάλασσα, η κόλαση ζοφερό σκότος. Στη μέση του πίνακα το κακό αντιμάχεται το καλό.
Ολλανδικά αριστουργήματα
Ο Ιερώνυμος Μπος γεννήθηκε ως Ιερώνυμος φαν Άκεν περί το 1450 στη μικρή πόλη Χερτόγκενμπος της Ολλανδίας. Εκεί άφησε και την τελευταία του πνοή εν έτει 1516. Ο «Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Πάτμο» (στη φωτογραφία) αρχικά προοριζόταν για να στολίσει το ιερό τέμπλο του καθεδρικού ναού της γενέτειράς του.
Διαχρονικότητα και πρωτοπορία
Σε πολλούς πίνακες χρειάζεται μεγεθυντικός φακός για να δει κανείς προσεκτικά όλες τις λεπτομέρειες. Στο «Πλοίο των Τρελών» αν προσέξει κανείς τo αυτοσχέδιο πλοιάριο φαίνεται ότι δεν είναι σε θέση να κρατηθεί σε καλή τροχιά. Οι επιβάτες είναι καταδικασμένοι να πέσουν στη θάλασσα. Τα έργα του Μπος έχουν στοιχεία πρώιμου μοντερνισμού και γι´ αυτό θεωρούνται αξεπέραστης αισθητικής.
Ο άνθρωπος είναι κακός
Στον φαντασιακό κόσμο του Μπος ο άνθρωπος διακατατέχεται από κακία. Σε πολλούς πίνακες οι άνθρωποι εμφανίζονται με κεφαλές ζώων, ουρές, φτερά δράκων, ξεπηδούν από δέντρα σαν ξωτικά. Με τον τρόπο αυτό ήθελε να αποτυπώσει την έμφυτη κακία του ανθρώπινου είδους.
Ένας κόσμος Αγίων
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά έργα του Μπος είναι τα «Επιφάνεια», η ανθρώπινη ενσάρκωση του Θεού στο πρόσωπο του Ιησού. Το σκηνικό αποπνέει γαλήνη, ενώ φαίνονται και οι τρεις μάγοι που φέρνουν δώρα στον νεογέννητο Χριστό. Η σύγχρονη έρευνα πάνω στο έργο του Μπος αποκάλυψε ότι πρόκειται για ένα από τα μεταγενέστερα έργα του.
Πολλές οι προσπάθειες μίμησης
Ο Ιερώνυμος Μπος θεωρείται ένας από τους κορυφαίους και πλέον επιδραστικούς ζωγράφους όλων των εποχών. Είχε τη δική του σχολή, απέκτησε πολλούς μαθητές, φανατικούς θαυμαστές αλλά και επιτήδειους που ήθελαν απλώς να μιμηθούν το έργο και την τεχνική του για να πετύχουν ίδιον κέρδος.