84 χρονών, ο Φιντέλ Κάστρο, ο επτάψυχος

Με την προειδοποίηση ότι ο κόσμος θα καταποντιστεί από έναν ενδεχόμενο πυρηνικό πόλεμο ο Φιντέλ Κάστρο, ο ασθενής πρώην πρόεδρος της Κούβας επανέκαμψε στην πολιτική σκηνή. Για πρώτη φορά μετά την αρρώστιά του και την αποχώρηση από την ενεργό πολιτική της χώρας του πριν από 4 χρόνια εμφανίστηκε στο Κοινοβούλιο και μίλησε στους βουλευτές υπενθυμίζοντας ότι είναι και πάλι παρών. Αυτές τις μέρες συμπλήρωσε τα 84 χρόνια, ηλικία που άλλοι είναι ήδη παροπλισμένοι.

Επιστροφή στο προσκήνιο

Όχι όμως ο Φιντέλ Κάστρο. Όταν το 1959 ανέβηκε στην εξουσία στη Γερμανία κυβερνούσαν ο Κόνραντ Αντενάουερ στην τότε Δυτική Γερμανία και στην ανατολική ο Βάλτερ Ούλριχ. 11 πρόεδροι έχουν περάσει από τον Λευκό Οίκο. Και όλα αυτά τα χρόνια κυκλοφορούσαν κάθε τόσο φήμες ότι δεν είναι ζωντανός, ότι έχει ήδη πεθάνει. Και ο Φιντέλ Κάστρο χαριτολογούσε: «Επειδή δεν είχαν οι ίδιοι τύχη, με ήθελαν να είμαι βαριά άρρωστος ή ακόμη και ήδη νεκρός. Το πρόβλημα είναι ότι όταν πράγματι πεθάνω κανείς δεν θα το πιστέψει».

84 χρονών λοιπόν ο Φιντέλ Κάστρο και σε αυτήν την ηλικία ο Αντενάουερ έσφυζε από ζωή. Αλλά και ο «κομανταντ» φαίνεται να επιστρέφει στον παλιό του εαυτό. Για καιρό ήταν εντελώς αποσυρμένος, μόνο κάποιες φωτογραφίες κυκλοφόρησαν να τον δείχνουν ασθενή με φόρμα γυμναστικής. Και μετά από 4 χρόνια νατος πάλι στο προσκήνιο, πότε να συνομιλεί με νέους, πότε να καταθέτει στεφάνι, πότε να παρουσιάζει βιογραφία για τα χρόνια του επαναστατικού αγώνα, με το ίδιο πράσινο αμπέχονο όπως και παλαιότερα. Το περασμένο Σαββατοκύριακο μάλιστα μίλησε για δέκα λεπτά ενώπιον του κοινοβουλίου και προειδοποίησε για έναν επαπειλούμενο πυρηνικό πόλεμο, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ επιτεθούν στο Ιράν. Μάλιστα έκανε και συστάσεις για τις δυνατότητες που έχει η ανθρωπότητα να προφυλαχθεί. «Θα αναπτυχθούν νέοι ειρηνικοί τρόποι αναδιανομής του πλούτου, είπε στους βουλευτές. «Την αύξηση του πληθυσμού μπορεί κανείς να την ελέγξει, να διατηρήσει τους φυσικούς πόρους και να εμποδίσει την κλιματική αλλαγή. Τα παιδιά και οι νέοι αυτού του κόσμου πρέπει να προφυλαχτούν από ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα».

Πιστός στην Επανάσταση και τον Σοσιαλισμό

Λόγω της ασθένειάς του ο Κάστρο σταμάτησε να ασκεί τα καθήκοντά του ήδη από το 2006. Τον διαδέχθηκε ο αδελφός του, ο Ραούλ Κάστρο το 2008 επίσημα, αλλά ο Φιντέλ παρέμεινε πρώτος γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας. Και με την πανηγυρική παρουσία του στο Κοινοβούλιο, θέλησε να υπογραμμίσει ότι επέστρεψε στο προσκήνιο της χώρας του. Όμως ποιάς χώρας; Μιας χώρας που βρίσκεται σε βαθιά κρίση, καταρχήν οικονομική. Η παραγωγή κυρίως ζάχαρης μειώθηκε, το μεγαλύτερο μέρος των τροφίμων εισάγεται από το εξωτερικό, αλλά λείπει συνάλλαγμα.

Υπάρχει και η πολιτική κόπωση. Πριν από 20 χρόνια κατέρρευσε ο υπαρκτός σοσιαλισμός, αλλά η ηγεσία της Κούβας συνεχίζει σαν να μην συνέβη τίποτα. Ακόμη και πιστοί οπαδοί της Επανάστασης, επισημαίνουν την αναγκαιότητα μεταρρυθμίσεων, όπως ο Σίλβιο Ροντρίγκες, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του στρατευμένου τραγουδιού. «Συνεχίζω να πιστεύω στην επανάσταση», λέει. «Αλλά η επανάσταση μεγάλωσε σε ορισμένα σημεία. Για να συνεχίσει να κερδίζει την εμπιστοσύνη του κόσμου και να διασφαλίζει τα επιτεύγματά της, είναι απαραίτητο να εξελιχθεί».

Τέτοιες προσεκτικές μεταρρυθμίσεις διαφαίνονται σε ορισμένους τομείς, όπως στην οικονομία. Για παράδειγμα, οι Κουβανοί μπορούν υπό περιορισμούς να συστήνουν μικρές επιχειρήσεις με υπαλλήλους, μια μεταρρύθμιση που γέννησε η ανάγκη. Όμως και πολιτικά κάτι φαίνεται να αλλάζει. Η Κουβά άρχισε να απελευθερώνει πολιτικούς κρατούμενους, ένα μεγάλο τμήμα τους βρίσκεται ήδη στην Ισπανία. Πολιτικοί παρατηρητές αναρωτιούνται, γιατί ο Φιντέλ σε αυτή τη χρονική περίοδο επιζητεί τη δημοσιότητα. Άλλοι πιστεύουν ότι θέλει να επισφραγίσει με την παρουσία του τις προσεκτικές μεταρρυθμίσεις του αδελφού του. Άλλοι είναι πεπεισμένοι ότι θέλει να τις εμποδίσει, γι αυτό και κάνει δηλώσεις. Την απάντηση τη ξέρει μόνο ο ίδιος. Είναι πάντως σαφές ότι προσπαθεί να διατηρήσει την κληρονομιά του και τις πεποιθήσεις του, την πίστη του στην Επανάσταση και τον Σοσιαλισμό.

Martin Polansky/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης Βιβή Παπαναγιώτου