Aμφιλεγόμενη απόφαση για έλεγχο διαβατηρίων

Οι επιβάτες από τη Γερμανία προς τη Γαλλία δεν οφείλουν να επιδεικνύουν διαβατήρια καθώς περνούν τα σύνορα, σύμφωνα με την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με μια αμφιλεγόμενη απόφασή του το διοικητικό δικαστήριο του Κόμπλεντς χαρακτήρισε ωστόσο νόμιμη την επίδειξη διαβατηρίου ή άλλων αποδεικτικών στοιχείων ταυτότητας από «ξένους» επιβάτες, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη υπονοιών για διάπραξη εγκληματικών ενεργειών.

Το ιστορικό της υπόθεσης

Η υπόθεση έφτασε στις δικαστικές αίθουσες μετά τη σύλληψη από τη γερμανική ομοσπονδιακή αστυνομία «μελαμψού» Γερμανού πολίτη, ύστερα από άρνησή του να προσκομίσει στοιχεία ταυτότητας κατά τη διάρκεια ενός δρομολογίου τοπικού τρένου. Μετά από έντονο διαπληκτισμό, ο νεαρός προσέφυγε στο διοικητικό δικαστήριο του Κόμπλεντς κατά των αστυνομικών, οι οποίοι τον υποχρέωσαν, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, με βίαιο τρόπο να παράσχει στοιχεία ταυτότητας. Η αιτιολογική βάση της προσφυγής έγκειται στη ρατσιστική αντιμετώπισή του από τις γερμανικές αρχές εξαιτίας του «σκούρου χρώματος του δέρματός του».

Οι κατηγορούμενοι αστυνομικοί ισχυρίστηκαν πως πλησίασαν άτομα που του φαίνονταν «ξένα» με σκοπό ελέγξουν τα στοιχεία τους για λόγους ασφάλειας. Το δικαστήριο έκρινε πως αυτή η ενέργεια δεν ήταν από μόνη της παράνομη και πως επιβαλλόταν από λόγους «δημόσιας τάξης». Ο προσφεύγων υποστήριξε ωστόσο πως η αστυνομία έχει το δικαίωμα να ζητήσει τα χαρτιά ενός επιβάτη μόνο εφόσον υπάρχουν ενδείξεις για διάπραξη εγκληματικών ενεργειών ενώ την κατηγόρησε για χρήση «ναζιστικών μεθόδων» στη βάση φυλετικών διακρίσεων.

Νόμιμος ο έλεγχος διαβατηρίων κατά το δικαστήριο

Το δικαστήριο έκρινε τελικά πως ο έλεγχος των προσωπικών στοιχείων ταυτότητας και κατοικίας που ασκήθηκε από την αστυνομία με μόνο κριτήριο το εμφανώς «ξένο» παρουσιαστικό του επιβάτη δεν αντιβαίνει στο νόμο, ούτε παραβιάζει συνταγματικές αρχές όταν επιβάλλεται από λόγους δημόσιας τάξης. Στην προκειμένη περίπτωση η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης θεωρήθηκε από τους δικαστές ως τέτοιος λόγος.

Το δικαστήριο σημείωσε πως οι έλεγχοι αυτοί είναι θεμιτοί μόνο στις συνοριακές σιδηροδρομικές γραμμές όπου η πιθανότητες εισόδου παράνομων μεταναστών είναι αυξημένες. Τέλος έκρινε πως οι συγκεκριμένοι αστυνομικοί δεν υπερέβησαν τα όρια που επιβάλλονται από τη νόμιμη άσκηση των καθηκόντων τους τα οποία ενέχουν άσκηση δημόσιας εξουσίας.

Αντιδράσεις για παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων

Ο αντίλογος ήρθε γρήγορα με σφορδές καταγγελίες για ρατσιστικές διακρίσεις από την αστυνομία. Το κόμμα των Πρασίνων σε ανακοίνωσή του κατηγορεί τη γερμανική αστυνομία για αναχρονιστικές πρακτικές ελέγχου που παραπέμπουν σε άλλες εποχές. Η οργάνωση Pro Asyl για τα δικαιώματα των μεταναστών κατακρίνει έντονα την απόφαση του γερμανικού δικαστηρίου θεωρώντας πως δε συμβαδίζει με τις αρχές ενός συνταγματικού, δημοκρατικού κράτος κράτους δικαίου.

Το Γερμανικό Ινστιτούτο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων εντοπίζει στην απόφαση στοιχεία ευθείας παραβίασης της αρχής της ισότητας αλλά και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας , η οποία μάλιστα αποτελεί τη νομιμοποιητική βάση του συνολικού πολιτειακού οικοδομήματος σύμφωνα με το Γερμανικό Σύνταγμα. Η υπόθεση ωστόσο φαίνεται να μην έχει λήξει οριστικά καθώς αναμένεται να συνεχιστεί και σε δεύτερο βαθμό.

Johanna Schmeller/ Δήμητρα Κυρανούδη
Υπεύθ.σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος