H κλιματική αλλαγή απειλεί τις πόλεις

Ακούγεται σαν σενάριο από ταινία του Χόλιγουντ: η Wall Street πρέπει να εκκενωθεί καθώς υπάρχει προειδοποίηση για τυφώνα. 370.000 άνθρωποι πρέπει να εγκαταλείψουν άμεσα το Μανχάταν. Ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα. Κι όμως, όλα αυτά έγιναν τον Αύγουστο του 2011 παρ’ ολίγον πραγματικότητα όταν ο τυφώνας Irene κατευθυνόταν προς τη Νέα Υόρκη. Η αμερικανική μεγαλούπολη είχε προετοιμαστεί ήδη για την επαπειλούμενη καταστροφή. Το μετρό θα έκλεινε, προβλέφθηκε γενική διακοπή ρεύματος ενώ οι κάτοικοι του Μανχάταν θα έπρεπε να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Τελικά οι δυσοίωνες προβλέψεις δεν επιβεβαιώθηκαν και ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικλ Μπλούμπεργκ ήρε την προειδοποίηση.

Αύξηση ακραίων καιρικών φαινομένων

Παρόλα αυτά οι περισσότερες μεγαλουπόλεις ανά τον κόσμο θα πρέπει να προετοιμαστούν για παρόμοια φαινόμενα στο μέλλον. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πλημμύρες, ξηρασίες, κύματα καύσωνα θα ενταθούν στο άμεσο μέλλον, διαπιστώνεται στην λεγόμενη έκθεση SREX (Special Report on Managing the Risks of Extreme Events and Disasters to Advance Climate Change Adaptation). H έκθεση δημοσιοποιήθηκε πρόσφατα από την Διακυβερνητική Επιτροπή του Ο.Η.Ε. για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και παρουσιάστηκε στη Διάσκεψη του Διεθνούς Συνδέσμου Πόλεων ICLEI που πραγματοποιήθηκε στη Βόννη. Οι ειδικοί κάλεσαν όλα τα έθνη του κόσμου να λάβουν προληπτικά μέτρα καθώς αυξάνεται ο κίνδυνος μελλοντικών καταστροφών λόγω της αλλαγής του κλίματος.

Εάν δεν αναληφθεί άμεσα δράση και δεν περιοριστεί δραστικά η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, τότε, σύμφωνα με τους ειδικούς, η θερμοκρασία στη Γη θα αυξηθεί μέχρι το τέλος του αιώνα κατά τέσσερις έως έξι βαθμούς Κελσίου. Η υπερθέρμανση του πλανήτη συνεπάγεται περισσότερους και ισχυρότερους τυφώνες αλλά και αύξηση της στάθμης των θαλασσών. Η εξέλιξη θα ήταν εφιαλτική εάν αναλογιστεί κανείς ότι τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε παραθαλάσσιες περιοχές.

Συνέπειες της αύξησης της στάθμης

Όσον αφορά το ερώτημα πόσο ακριβώς θα αυξηθεί η στάθμη των θαλασσών, οι απόψεις των ειδικών διίστανται. Βέβαιο θεωρείται ότι θα αυξηθεί περισσότερο από ότι αναμένετο. «Είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα περιοριστεί στο ένα μέτρο, αλλά ότι θα ξεπεράσει τα δυο μέτρα μέχρι το 2100», εκτιμά ο Γιορν Μπίρκμαν από το Πανεπιστήμιο της Βόννης. Η αύξηση αυτή αφορά τεράστιες εκτάσεις πόλεων σε όλο τον κόσμο. Το ερώτημα είναι, όπως τονίζει ο ειδικός, «πού θα πάνε τα εκατομμύρια των ανθρώπων όταν θα ανέβει η στάθμη. Δεν πρόκειται για κάτι που θα φύγει μετά από δυο μέρες!»

Ο ειδικός υπογραμμίζει ότι οι πόλεις θα πρέπει να επενδύουν σήμερα όχι μόνον στην προστασία του κλίματος αλλά και στην πολιτική προστασία. Οι πλημμύρες δεν είναι όμως ο μοναδικός κίνδυνος για τις πόλεις. Μπορεί να απειληθούν επίσης από ξηρασίες και καύσωνες. Στο Λονδίνο, όπως λέει ο ειδικός, αντιμετώπιζαν παλαιότερα τις πλημμύρες ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Σήμερα υπ΄ αριθμόν ένα κίνδυνος στη βρετανική πρωτεύουσα θεωρούνται οι ξηρασίες.

Τεράστιο κόστος

Τέτοια προληπτικά μέτρα όμως κοστίζουν και πολλές μεγαλουπόλεις είναι ήδη υπερχρεωμένες. Παρότι τα 2/3 των ανθρώπων σήμερα ζουν σε πόλεις, τα έσοδα των πόλεων είναι περιορισμένα. «Η αλήθεια είναι ότι από κάθε δολάριο φορολογικών εσόδων, μόλις 8 σεντ καταλήγουν στα ταμεία των πόλεων», λέει ο επικεφαλής του Διεθνούς Συνδέσμου Πόλεων Ντέιβιντ Κάντμαν. Ο ίδιος προτείνει να διοχετευθεί ένα μεγαλύτερο μέρος των περιφερειακών και εθνικών κονδυλίων στις πόλεις.

Παράλληλα με τη Διάσκεψη του ICLEI πραγματοποιήθηκε στη Βόννη και προπαρασκευαστική σύνοδος ενόψει της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα που θα πραγματοποιηθεί στα τέλη του χρόνου στο Κατάρ. Η επίτευξη λύσεων και η σύναψη συμφωνιών για την προστασία του κλίματος σε διεθνές επίπεδο είναι όμως κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση, όπως έδειξε και η Σύνοδος της Κοπεγχάγης. Δυστυχώς όμως, όπως τονίζουν οι ειδικοί, δεν υπάρχει η πολυτέλεια του χρόνου. Οι πόλεις δεν μπορούν να περιμένουν τις αποφάσεις της διεθνούς πολιτικής, πρέπει να δράσουν άμεσα και επί τόπου, καθώς ήδη το 2020 θα βιώσουν τις πρώτες άμεσες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, εκτιμά ο Ντέιβιντ Κάντμαν και συμπληρώνει: «Τότε δεν θα μπορούμε πλέον να ελέγχουμε τις εξελίξεις, η φύση θα τις καθορίζει, η φύση θα εκδικηθεί με τον δικό της τρόπο».


Helle Jeppesen / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος