H Χέρτα Μίλερ και ο άνθρωπος της Σεκουριτάτε που έγινε η σκιά της

Από τις μυστικές υπηρεσίες σε ασφαλιστική εταιρεία. Το πέρασμα είναι μάλλον αστείο, αλλά ο Ράντου Τίνου το έκανε. Πρώην στέλεχος των ρουμανικών μυστικών υπηρεσιών, της περιβόητης Σεκουριτάτε, την εποχή του Τσαουσέσκου.

Το γραφείο του Ράντου Τίνου στην Τιμισοάρα είναι πολύ λιτά επιπλωμένο. Σε ένα ράφι είναι τοποθετημένη μια φωτογραφία του Ιον Αντονέσκου, του Ρουμάνου πρώην δικτάτορα του μεσοπολέμου, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την εξόντωση χιλιάδων Εβραίων. Ο Τίνου είναι μικρόσωμος και γεροδεμένος και εξακολουθεί να είναι και σήμερα υπερήφανος που κάποτε ανήκε στην ελίτ της χώρας. «Στις μυστικές υπηρεσίες δεν υπάρχει καλό και κακό. Είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο. Όπως παντού στον κόσμο. Αν ήμουν και πάλι 20 χρονών θα δούλευα και πάλι για τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας μου. Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον. Δεν κάνεις ποτέ την ίδια δουλειά. Η κατασκοπεία δεν είναι για πορτιέρηδες και καθαριστές αυτοκινήτων».

Τις κατηγορίες ότι ήταν ένα γρανάζι στο μηχανισμό μιας δικτατορίας που καταπίεζε τον κόσμο δεν τις αποδέχεται : «Πολλοί μας κατηγορούν για το ότι δουλέψαμε στη Σεκουριτάτε. Αλλά το μόνο που έκανα ήταν να σεβαστώ τους νόμους. Στη Σεκουριτάτε δούλεψα για τη Ρουμανία όχι για τον Τσαουσέσκου. Ο Τσαουσέσκου ήταν ο αρχηγός και οι νόμοι με υποχρέωναν να τον προστατεύω. Δεν είχα να κάνω με πολιτικές περιπτώσεις. Εργαζόμουν για την αντικατασκοπεία, δεν ήμουν πυροσβέστης».

Ένας αμετανόητος σπιούνος

Για τα θύματα του μιλάει με αλαζονεία και απαξίωση. Όσο για τη Χέρτα Μίλερ πιστεύει ότι υπερβάλλει και λέει ψέματα, όταν ισχυρίζεται ότι ήταν θύμα της Σεκουριτάτε. Η ίδια είχε διαρκώς επαφή με τον τότε ακόλουθο για θέματα πολιτισμού στο Βουκουρέστι.

Όσο για τη λογοτεχνία της τη βρίσκει δευτεροκλασάτη και σε κάθε περίπτωση όχι άξια ενός Νόμπελ. Πιστεύει ότι και ο ίδιος ήταν θύμα και κλαίει όταν σκέφτεται ότι το 1989 συνελήφθη και έμεινε δυο χρόνια στη φυλακή: «Ξέρετε, μερικές φορές μπορεί να είμαι πραγματικά κακός. Όχι γιατί έτσι είμαι, αλλά εξαιτίας αυτών των δυο χρόνων. Μπορείτε να φανταστείτε ότι συνέλαβαν εμένα τον Ράντου Τίνου και μου έβαλαν χειροπέδες; Και δίπλα μου στέκονταν απλοί εγκληματίες. Έκανα έναν κατάλογο από εχθρούς και παρακολουθούσα την τύχη τους. Χαιρόμουν όταν η μοίρα τούς χτυπούσε. Αλήθεια. Εκεί κατάντησα.»

Ακόμα και σήμερα δεν καταλαβαίνει ότι ο ίδιος προξένησε πόνο και θλίψη σε άλλους ανθρώπους. Αρνείται ότι η Σεκουριτάτε ήταν ένας μηχανισμός καταπίεσης. Η αλήθεια των άλλων δεν τον αφορά. Ο ίδιος συνεχίζει και σήμερα να ζει στην πραγματικότητα που έφτιαξε.

Albrecht Breitschuh / Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου