Oι σπάνιοι αστακοί της Ελιγολάνδης

Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα στο γερμανικό νησί της Ελιγολάνδης στη Β. Θάλασσα, παρά τα ενεργειακά οφέλη έχουν γίνει στόχος οικολογικών οργανώσεων, επειδή θέτουν εμπόδια στην επιβίωση πολλών θαλάσσιων ειδών. Οι φάλαινες φεύγουν λόγω των θορύβων, το ίδιο και τα θαλάσσια πτηνά. Από την άλλη, η κατάσταση είναι διαφορετική για τους σπάνιους αστακούς της Ελιγολάνδης, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια βρίσκουν καταφύγιο στα θεμέλια αιολικών σταθμών στην ανοιχτή θάλασσα.

Κάποτε στη θάλασσα της Ελιγολάνδης, όπως διηγούνται ηλικιωμένοι ψαράδες της περιοχής, πιάνονταν περί τους 80.000 αστακούς το χρόνο. Σήμερα ο αριθμός αυτός ανέρχεται μετά βίας στους 500. Ο βιολόγος Χάιντς Ντίτερ Φράνκε εκτιμά ότι η μαζική εξαφάνιση των αστακών οφείλεται στη μόλυνση της θάλασας από τοξικά απόβλητα βιομηχανιών αλλά και σε εκρήξεις πυρομαχικών, που βρίσκονταν εκεί από την περίοδο του Β‘ Παγκόσμιου Πολέμου, κατά τη δεκαετία του 1950 και 1960.

Είδη προς εξαφάνιση

Παρά τα αυξημένα μέτρα για την προστασία των αστακών εδώ και δεκαετίες, οι πληθυσμοί που ζούσαν εδώ δεν κατάφεραν ποτέ να επανέλθουν στα προπολεμικά επίπεδα. Ένα είδος χρειάζεται ένα μίνιμουμ αριθμό οργανισμών προκειμένου να εξασφαλίζει τη διαιώνισή του. «Τότε μόνο, όταν φθάσουν σε ένα ικανοποιητικό αριθμό και πάλι, μπορούν να αλιεύονται με ασφάλεια», εξηγεί ο Φράνκε. Από την άλλη πλευρά η διαδικασία εκτροφής και αναπαραγωγής αστακών ειδικά για εμπορικούς σκοπούς θεωρείται ως εξαιρετικά δαπανηρή αλλά και πολύπλοκη διαδικασία. «Η εμπορική υδατοκαλλιέργεια αστακών είναι σπάνια», εξηγεί ο Φράνκε, «καθώς τα χρήματα που θα επενδύσει κάποιος σε αυτήν, είναι σχεδόν σίγουρο πως στη συνέχεια δεν θα τα αποσβέσει. Πιο συμφέρουσα είναι η φυσική ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων αποθεμάτων σε αστακούς με στόχο να την μακροπρόθεσμη και βιώσιμη αλιεία».

Καταφύγιο στα θεμέλια αιολικών πάρκων

Στην Ελιγολάνδη ο πυθμένας της θάλασσας είναι αμμώδης και λασπώδης κι έτσι δεν προσφέρει το σταθερό εκείνο υπόβαθρο που χρειάζονται οι αστακοί για να φωλιάσουν. Η κατασκευή υπεράκτιων αιολικών πάρκων στην ανοιχτή θάλασσα είχε ως αποτέλεσμα να διαμορφωθούν νέες κατασκευαστικές δομές καταμεσής της θάλασσας. Στα στέρεα θεμέλια αυτών των κατασκευών βρίσκουν πλέον καταφύγιο οι αστακοί. Μάλιστα το κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας συγχρηματοδοτεί μαζί με την ΕΕ ένα πιλοτικό πρόγραμμα τριών ετών για την προστασία των αστακών στα αιολικά πάρκα.

Οι επιστήμονες που ασχολούνται με την αναπαραγωγή και μετανάστευση των αστακών, αναμένεται να αναζητούν ήδη τους καταλληλότερους τρόπους για τη μετεγκατάσταση των ζώων στην ανοιχτή θάλασσα, συμβάλλοντας στην ενίσχυση του είδους με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξή του. Αν και οι ψαράδες της περιοχής βλέπουν τις κινήσεις αυτές με αλιευτικό ενδιαφέρον, οι ίδιοι οι επιστήμονες δεν αποβλέπουν στην εμπορική εκμετάλλευση του είδους. Ο Χάιντς Ντίτερ Φράνκε εκτιμά ότι «χωρίς τους αστακούς, αναμένεται να εξαφανιστούν κι άλλα είδη». Υπό αυτήν τη σκοπιά η διάσωση των αστακών κρίνεται ως μέλημα πρωταρχικής σημασίας για τη διασφάλιση της οικολογικής ισορροπίας στην περιοχή.

Irene Quaile / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου