Tο πόρισμα για τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων από το BND

Ο πρόεδρος της γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Πληροφοριών Ερνστ Ούρλαου αντέδρασε άμεσα μετά την χθεσινοβραδινή δημοσίευση του πορίσματος για τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων από το BND: «Για τις παρανομίες σε ενέργειες τους BND ζητώ ως πρόεδρος της υπηρεσίας BND συγνώμη», δήλωσε. Λόγια που δεν ακούς και συχνά από τον αρχηγό μιας μυστικής υπηρεσίας.

Το πόρισμα του πρώην δικαστικού Γκέρχαρντ Σέφερ έκτασης σχεδόν 180 σελίδων δημοσιοποιήθηκε τελικά αργά χθες το βράδυ μετά από πολύωρη καθυστέρηση. Η εκτενής έκθεση δεν περιλαμβάνει εκπλήξεις μιας και αποσπάσματά της είχαν δημοσιευθεί εδώ και μερικές ημέρες σε διάφορες γερμανικές εφημερίδες. Το πόρισμα Σέφερ συμπεραίνει πως ευσταθούν οι κατηγορίες για παράνομες παρακολουθήσεις δημοσιογράφων στη Γερμανία και μάλιστα για εκτενή χρονικά διαστήματα. Ξεκαθαρίζεται βέβαια ότι η χρησιμοποίηση δημοσιογράφων ως πηγή από το BND είναι νόμιμη. Χαρακτηρίζει ωστόσο παράνομη την εκμετάλλευση δημοσιογράφων που παρακολουθούν συναδέλφους για να πληροφορηθούν θέματα ρεπορτάζ και πηγές για λογαριασμό της μυστικής υπηρεσίας. Η έκθεση κάνει μάλιστα λόγο για παραβίαση της ελευθερίας του τύπου. Το πόρισμα αναφέρει και ορισμένα παραδείγματα δημοσιογράφων χωρίς ωστόσο να δημοσιοποιεί τα ονόματά τους, όπως του «δημοσιογράφου Τ.», πίσω από το ψευδώνυμο του οποίου βρίσκεται ο Εριχ Σμιτ-Ενμπομ που παρακολουθούνταν στενά από το BND από το 1993. Η τήρηση της ανωνυμίας των δημοσιογράφων που έπεσαν θύματα παρακολούθησης οφείλεται σε νομικούς λόγους. Ένας δημοσιογράφος του περιοδικού Φόκους που παρακολουθούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα έκανε ασφαλιστικά μέτρα και έτσι η περίπτωσή του δεν αναφέρεται καν μέσα στις 179 σελίδες της έκθεσης. Η Κοινοβουλευτική Επιτροπής Ελέγχου των μυστικών υπηρεσιών για λογαριασμό της οποίας συντάχθηκε το πόρισμα για της παρακολουθήσεις θα προσφύγει ωστόσο στη γερμανική δικαιοσύνης σε μια προσπάθεια άρσης της σχετικής απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου του Βερολίνου. Ο Χανς-Κρίστιαν Στρέμπελε εκπρόσωπος του κόμματος των Πρασίνων στην επιτροπή της Βουλής εξηγεί: «Δεν έχω καμιά κατανόηση για το γεγονός ότι οι προσπάθειες για διαφάνεια της επιτροπής ελέγχου των μυστικών υπηρεσιών παρεμποδίζονται από δημοσιογράφους που ζητούν είτε να μην αναφέρονται καν στο πόρισμα, είτε να μην αποκαλύπτεται η ταυτότητά τους».

Το πόρισμα για τις παρακολουθήσεις δημοσιογράφων δεν καταλογίζει ευθύνη σε υψηλούς αξιωματούχους του BND. Ούτε στον πρώην συντονιστή των μυστικών υπηρεσιών Γκερντ Σμίτμπάουερ, ούτε στον διάδοχό του στη θέση του υπουργού Καγκελαρίας και σήμερα υπουργό Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Στάινμάιερ, αλλά ούτε και στον σημερινό πρόεδρο της γερμανική μυστικής υπηρεσίας Ερσντ Ούρλαου ή κάποιον από τους προκατόχους του. Προτείνει μόνο τη θέσπιση νέων κανόνων λειτουργίας της υπηρεσίας έτσι ώστε να μην εκδηλωθούν παρόμοια φαινόμενα στο μέλλον.

Η υπόθεση παρακολουθήσεων από το BND δεν τελειώνει ωστόσο με τη δημοσίευση του πορίσματος. Χθες η γερμανική κυβέρνηση πήρε επίσημα θέση στο πόρισμα. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ούλριχ Βίλχελμ μίλησε για τα επόμενα βήματα: «Η κυβέρνηση θέλει να απαντηθεί το ερώτημα: Σε ποιό επίπεδο της ιεραρχίας του BND ήταν γνωστές ποιές πληροφορίες; Παραβιάστηκαν νόμοι; Και πως θα αποφύγουμε κάτι παρόμοιο στο μέλλον;»

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο οι αρχηγοί του BND δεν είχαν γνώση των παράνομων ενεργειών που υφισταμένων τους. Για να διερευνηθούν ωστόσο οι όποιες ευθύνες έχει ήδη δοθεί η εντολή για την έναρξη πειθαρχικής έρευνας. Πάντως μετά την χθεσινοβραδινή δημοσίευση του πορίσματος οι πιθανότητες για την σύσταση ειδικής εξεταστικής επιτροπής της Βουλής αυξάνονται. Η σχετική απόφαση θα ληφθεί στη συνεδρίαση της επιτροπής εσωτερικών υποθέσεων της γερμανικής βουλής την ερχόμενη Τετάρτη 31 Μαΐου.