To Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου

Αίσθηση είχε προκαλέσει εν έτει 1899 η φυσικός Έλσα Νόιμαν όταν άνοιξε την ετήσια τελετή αποφοίτησης του Πανεπιστημίου Χούμπολτ (Humboldt Universität) . Κάτι τέτοιο δεν συνηθιζόταν, μιας και μέχρι τότε μόνο άνδρες καθηγητές απηύθυναν αντίστοιχους λόγους. Αυτό άλλωστε επιβεβαίωνε και η γνωστή ρήση του Μαξ Πλανκ: «Η ίδια η φύση έχει καθορίσει για τη γυναίκα ως μοναδικό επάγγελμα αυτό τη μητέρας και συζύγου».

Στον 21ο αιώνα και παρά τους κοινωνικούς αγώνες για απόλυτη εξίσωση των δύο φύλων, ο τομέας της επιστήμης παραμένει «ανδροκρατούμενος». Εντούτοις το Χούμπολτ επιλέγει άλλη γραμμή, πριμοδοτώντας εδώ και πάνω από ένα αιώνα τις γυναίκες επιστήμονες. Στο διάστημα του Μεσοπολέμου ήταν το Πανεπιστήμιο με τις περισσότερες καθηγήτριες και ερευνήτριες στον κόσμο. Σήμερα εξακολουθεί να πορεύεται στον ίδιο δρόμο, στηρίζοντας με επιπλέον κονδύλια ύψους 80.000 € ετησίως και ειδικά προγράμματα το γυναικείο ακαδημαϊκό προσωπικό, δίνοντας κίνητρα σε λαμπρές επιστήμονες να μείνουν στο πανεπιστήμιο, συνδυάζοντας την έρευνα με την οικογένεια.

Μεταρρυθμίσεις μετά τη γερμανική επανένωση

Ήδη από την ίδρυσή του πανεπιστημίου το 1810 με πρωτοβουλία του Πρώσου ερευνητή Βίλχελμ φον Χούμπολτ, στόχος του ήταν να συγκεντρώσει την ελίτ των επιστημόνων ανά κλάδο με στόχο να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις του στους νέους φοιτητές. Μέχρι σήμερα συνεχίζει την ίδια «πολιτική». Το 2012 συμπεριλήφθη στη λίστα των κορυφαίων γερμανικών πανεπιστημίων. Δίνοντας έμφαση στο κύρος των καθηγητών αλλά και στην εξωστρέφεια των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, το Χούμπολτ κατάφερε να εξασφαλίσει μία σημαντική επιπλέον χρηματοδότηση από την Πρωτοβουλία Αριστείας για την επόμενη πενταετία.

Με το χωρισμό της Γερμανίας μεταπολεμικά, το Πανεπιστήμιο Χούμπολτ αποτέλεσε το μεγαλύτερο πανεπιστημιακό ίδρυμα της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Μετά τη γερμανική Επανένωση και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, το Χούμπολτ ξεκίνησε μία σειρά μεταρρυθμίσεων. Σήμερα απαριθμεί πάνω από 40.000 ακαδημαϊκού δυναμικού, καθηγητών, ερευνητών, φοιτητών και διοικητικών υπαλλήλων. Με τα επιπλέον 150 εκατομ. ευρώ που θα λάβει, αναμένεται να προχωρήσει σε μία ευρύτατη διοικητική μεταρρύθμιση.

Η διεπιστημονική έρευνα στο επίκεντρο

Το Πανεπιστήμιο Χούμπολτ προτίθεται να διαθέσει τα νεοεισερχόμενα κονδύλια στην διεπιστημονική έρευνα. Ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η έρευνα πάνω στο ανθρώπινο νευρικό σύστημα που διεξάγεται από ερευνητικές ομάδες νευροπαθολόγων και βιολόγων στο διάσημο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Charité. Παράλληλα το Πανεπιστήμιο στηρίζει και την έρευνα μεμονωμένων επιστημόνων. Ως εκ τούτου ένα διόλου ευκαταφρόνητο τμήμα της χρηματοδότησης που θα λάβει, αναμένεται να διοχετευθεί σε διαγωνισμούς για υποτροφίες, χρηματοδότηση διδακτορικών και μεταδιδακτορικών ερευνών, βραβεία αριστείας. Το Πανεπιστήμιο στοχεύει στο νέο δυναμικό, στηρίζοντας επί της ουσίας νέους επιστήμονες στα πρώτα τους βήματα.

Το γεγονός ότι στο Χούμπολτ δίνονται κίνητρα για έρευνα σε όλα τα επιστημονικά πεδία, από την νευροπαθολογία μέχρι τις αφρικανικές σπουδές, με εξέχουσες προσωπικότητες ως υπεύθυνους προγραμμάτων, αποτελεί κάθε χρόνο έναν σημαντικό λόγο προσέλκυσης χιλιάδων νέων φοιτητών και ερευνητών από όλο τον κόσμο.

Sabine Damaschke / Δήμητρα Κυρανούδη

Yπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης