1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Ανταλλαγές με τα μαρτυρικά χωριά

17 Δεκεμβρίου 2014

Έλληνες καλλιτέχνες, ιστοριοδίφες και νέοι από 23 μαρτυρικούς τόπους επισκέφθηκαν τη Γερμανία με στόχο την ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων που αφορούν τη γερμανική κατοχή στην Ελλάδα.

https://p.dw.com/p/1E628
Εικόνα: picture alliance / AP Photo

Οι ομάδες των 48 Ελλήνων επισκέφθηκαν για μια εβδομάδα το Μόναχο, την Κολωνία τη Νυρεμβέργη και το Βερολίνο προσκεκλημένοι του νεοϊδρυθέντος Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον, το οποίο διαχειρίζεται και χρηματοδοτεί το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών. Όπως τονίζεται, το Ταμείο αυτό δεν έχει καμία σχέση με το ελληνικό αίτημα για επανορθώσεις. Στόχος του είναι η συμβολή στην ιστορική έρευνα της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα και στην ανάπτυξη της ελληνογερμανικής συνεργασίας με χωριά και πόλεις στα οποία τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής διέπραξαν εγκλήματα.

Για τη γερμανική πρόθεση ο υφυπουργός Εξωτερικών Μίχαελ Ροτ δήλωσε στη Deutsche Welle ότι «αυτά που διέπραξε η Βέρμαχτ, η ναζιστική Γερμανία στην Ελλάδα δεν είναι σε πολλούς Γερμανούς γνωστά. Δεν έχουμε δώσει την απαραίτητη σημασία σε αυτό το σκοτεινό κεφάλαιο της ιστορίας μας. Δεν είναι ακόμη πολύ αργά, αλλά αργήσαμε. Και γι' αυτό χαίρομαι που έχουμε κάνει τα πρώτα βήματα. Δημιουργήσαμε μια σειρά από εργαλεία. Προχωράμε το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας, ώστε να λειτουργήσει τον επόμενο χρόνο, και έχουμε ήδη το Ελληνογερμανικό Ταμείο για το Μέλλον, το οποίο στηρίζει επιστημονικά και προγράμματα ανταλλαγών προπαντός με τα μαρτυρικά χωριά».

Στη συνάντησή τους με τον γερμανό υφυπουργό Εξωτερικών οι έλληνες επισκέπτες κατέστησαν σαφές σε ποια βάση επιθυμούν τη συνεργασία. Όπως επισήμανε ο εκπρόσωπος της εβραϊκής κοινότητας Θεσσαλονίκης, φοιτητής πολιτικών επιστημών Τζάκο Λεβή, «οι Γερμανοί επιθυμούν μια συνεργασία, αλλά εμείς, σε κάθε περίπτωση, θέλουμε σε οποιαδήποτε συνεργασία ξεκινήσει να μην ξεχάσουμε όλα αυτά τα οποία συνέβησαν στα μαρτυρικά χωριά - και στους έλληνες χριστιανούς και στους εβραίους οι οποίοι χάθηκαν».

Δεν αρκεί η πρόθεση για συνεργασία

Στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών εκτός από τους Έλληνες παραβρέθηκαν και εκπρόσωποι της γερμανικής κοινωνίας των πολιτών. Σκεπτικό της συνάντησης ήταν να έρθουν σε επαφή Έλληνες και Γερμανοί και από αυτή τη γνωριμία να προκύψουν συνεργασίες. Κάτι ανάλογο προσπαθεί εδώ και χρόνια ο Κόνσταντιν Χουτ. Ο ειδικευμένος παιδαγωγός εργάζεται σε διεθνή προγράμματα ανταλλαγής νέων της ευαγγελικής εκκλησίας. Το γεγονός ότι από τη δεκαετία του ΄80 διατηρεί εξοχικό στο Πήλιο ήταν για αυτόν ένα ισχυρό κίνητρο να διοργανώσει ανταλλαγές γερμανών νέων με συνομηλίκους τους από τη Μαγνησία. Και τις τρεις φορές που οργάνωσε τέτοιου είδους ταξίδια, ναι μεν είχαν «κατεβεί» νεαροί γερμανοί στην Ελλάδα, αλλά δεν τους ανταπέδωσαν την επίσκεψη οι Έλληνες, παρότι δεν θα έπρεπε να πληρώσουν για το ταξίδι τους.

Η ελληνική αντιπροσωπεία στο γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών στο Βερολίνο
Η ελληνική αντιπροσωπεία στο γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών στο ΒερολίνοΕικόνα: DW/P. Kouparanis

Όπως είπε ο Κόνσταντιν Χουτ, «το παλεύαμε κάθε φορά να συγκεντρώσουμε τα χρήματα για την ανταλλαγή και μετά δεν βρισκόντουσαν, όπως μας το είχαν υποσχεθεί, οι νέοι για να έρθουν στο Βερολίνο. Μα τα χρήματα δεν ήταν δικά μας, αλλά ήταν χορηγίες που είχαν ως στόχο μια πραγματική ανταλλαγή νέων, δηλαδή να πάμε εμείς εκεί και να έρθουν οι άλλοι σε μας».

Έλλειψη δομών συνεργασίας στην Ελλάδα

Παρά τις ως τώρα απογοητευτικές εμπειρίες, ο Κόνσταντιν Χουτ δεν το βάζει κάτω. Στη συνάντηση στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών μίλησε για αρκετή ώρα με τον ιστοριοδίφη Γιάννη Χατζάκο από τα Δράκεια. Σε αυτό το πηλιορείτικο χωριό οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτέλεσαν 118 ανθρώπους στις 18 Δεκεμβρίου 1944. Και οι δύο συμφώνησαν ότι αξίζει τον κόπο να καταβάλουν προσπάθειες, ώστε να πραγματοποιηθούν επισκέψεις νέων στο Βερολίνο και στα Δράκεια. Ο Γιάννης Χατζάκος εξηγεί: «Δεν έχουμε ξανακάνει κάτι παρόμοιο και δεν μπορώ να πω τι έφταιξε και δεν ήρθαν. Εγώ βλέπω ότι στο δικό μου χωριό υπάρχει το ενδιαφέρον από τη νεολαία και τώρα πρέπει να ανταποκριθεί στην πράξη».

Ο εκπρόσωπος της εβραϊκής κοινότητας ΘεσσαλονίκηςΤζάκο Λεβή και η Ηλέκτρα Κλιάφα, μέλος της εβραϊκής κοινότητας Τρικάλων
Ο εκπρόσωπος της εβραϊκής κοινότητας ΘεσσαλονίκηςΤζάκο Λεβή και η Ηλέκτρα Κλιάφα, μέλος της εβραϊκής κοινότητας ΤρικάλωνΕικόνα: DW/P. Kouparanis

Πάντως, η περίπτωση με το Πήλιο δεν είναι μοναδική. Διάχυτη ήταν η αίσθηση ότι ειδικά στη νεολαία λείπουν στην Ελλάδα εκείνες οι οργανωτικές δομές που θα διευκόλυναν τη συνεργασία. Ενδεικτικό είναι αυτό που είπε η εκπρόσωπος των νέων που ήρθαν στη Γερμανία και μέλος της εβραϊκής κοινότητας Τρικάλων, η φοιτήτρια της Γεωπονικής Ηλέκτρα Κλιάφα: «Εγώ είμαι 18 χρονών και πραγματικά δεν ξέρω αν θα μπορέσω να συνεχίσω ή να δημιουργήσω κάτι, δεν ξέρω αν θα διοργανώσω κάτι, δεν ξέρω πως θα γίνει όλο αυτό».

«Τα μισά να γίνουν, θα ήταν επιτυχία»

Να λοιπόν ένα θέμα, πάνω στο οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει η Γερμανία, υποστήριξε ο Πάνος Πούλος. Ο σύμβουλος νεολαίας εργάζεται εδώ και δεκαετίες σε αυτό το επάγγελμα, παλιότερα στο Βερολίνο και εδώ και αρκετά χρόνια στην περιοχή της Κορίνθου. «Η Γερμανία είναι μια χώρα, η οποία έχει πολύ μεγάλη εμπειρία στο κομμάτι της συμβουλευτικής για νέους, του ελεύθερου χρόνου για νέους, των σχετικών σπουδών και όλα αυτά. Στην Ελλάδα αυτό δεν μπόρεσε να προχωρήσει. Η Γερμανία μπορεί εύκολα με τα προγράμματα σπουδών που έχει στα πανεπιστήμιά της να μεταφέρει τεχνογνωσία στα ελληνικά πανεπιστήμια, στις σχολές της μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Υπάρχουν πάρα πολλές δυνατότητες και κυρίως οι Γερμανοί έχουν τις δομές, αυτό είναι το θέμα».

Το ζητούμενο τώρα είναι να υπάρξει συνέχεια, επισήμανε ο εκπρόσωπος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης Λέων Ναρ
Το ζητούμενο τώρα είναι να υπάρξει συνέχεια, επισήμανε ο εκπρόσωπος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης Λέων ΝαρΕικόνα: DW/P. Kouparanis

Στο Βερολίνο εκφράστηκαν από ελληνικής και γερμανικής πλευράς προθέσεις για συνεργασία, για κοινά προγράμματα. Το ζητούμενο τώρα είναι να υπάρξει συνέχεια, επισήμανε ο εκπρόσωπος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης Λέων Ναρ: «Έγιναν πάρα πολλές συζητήσεις αυτές τις ημέρες. Τώρα τι θα πραγματοποιηθεί στην πραγματικότητα; Τα μισά από αυτά να γίνουν, θα ήταν επιτυχία. Πέρα από τις ανταλλαγές με τα μαρτυρικά χωριά, που είναι σημαντικές, για μένα θα είχε πολύ ενδιαφέρον να πληθύνουν οι εκδόσεις και συναφείς δραστηριότητες που να αναδεικνύουν το έγκλημα που συντελέστηκε πριν χρόνια».

Παναγιώτης Κουπαράνης