Ολλανδική συνταγή για την Ευρώπη

Ιδρυτική χώρα της ΕΕ, με φιλελεύθερο προσανατολισμό και παράδοση αιώνων στο ελεύθερο εμπόριο, η Ολλανδία προσπαθεί να μεταλαμπαδεύσει τα στοιχεία αυτά στην «ΕΕ των 28». Αρχική πρόθεση της ολλανδικής προεδρίας ήταν να εστιάσει στην ανάπτυξη, την ψηφιακή οικονομία, την εσωτερική αγορά και τον περιορισμό της ευρω-γραφειοκρατίας. Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, η οικονομική ατζέντα επισκιάζεται από την προσφυγική κρίση, η οποία δίνει λαβή για πρωτόγνωρες σκέψεις- όπως οι πρόταση που ακούστηκε στους κόλπους της ολλανδικής κυβέρνησης τον Νοέμβριο για ένα «μίνι-Σένγκεν», που θα περιλαμβάνει το πολύ έξι χώρες του σκληρού «ευρωπαϊκού πυρήνα». Πάντως, ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε αποκλείει την ιδέα του «μίνι-Σένγκεν», εκτιμά η ευρωβουλευτής των ολλανδών χριστιανοδημοκρατών Έστερ ντε Λάνγκε. «Ο πρωθυπουργός απέκλεισε εξ΄αρχής την μη ρεαλιστική, κατά τη γνώμη μου, πρόταση που είχε ακουστεί στον κυβερνητικό συνασπισμό» λέει η ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Μία τέτοια πρόταση την εφαρμόζεις μόνο αν θέλεις να καταστρέψεις την οικονομική συνεργασία στην Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, συμφωνώ με την αίσθηση του επείγοντος που εκφράζει ο πρωθυπουργός: αν πραγματικά θέλεις να διατηρήσεις τη ζώνη Σένγκεν στη σημερινή της μορφή, με όλα της τα πλεονεκτήματα, τότε θα πρέπει να αντιμετωπίσεις την προσφυγική κρίση- και μάλιστα γρήγορα».

Το ότι δεν θα συρρικνωθεί η ζώνη Σένγκεν δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να επανέλθουν- προσωρινά τουλάχιστον- συνοριακοί έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορά της. Τις τελευταίες ημέρες μάλιστα, οι σχετικές προειδοποιήσεις από ολλανδούς και άλλους ευρωπαίους αξιωματούχους πολλαπλασιάζονται: εάν μέχρι τα μέσα Μαρτίου δεν περιοριστεί σημαντικά ο αριθμός των προσφύγων που εισρέουν στη Ευρώπη, θα ληφθούν έκτακτα μέτρα. Η Εστέρ ντε Λάνγκε συμφωνεί στην ανάγκη για την καλύτερη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, προσθέτει όμως ότι αυτή η προσπάθεια πρέπει να συνοδεύεται από ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. «Εάν θέλουμε να διασώσουμε το Σένγκεν- και προσωπικά θέλω, γιατί προέρχομαι από μία μικρή χώρα, που θα έχανε πολλά χρήματα αν υψώναμε πάλι σύνορα στην Ευρώπη- πρέπει να ενισχύσουμε τα εξωτερικά σύνορα. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς απέναντι στους ψηφοφόρους μας στην Ολλανδία και να τους πούμε ότι ‘ξέρετε, τα εξωτερικά σας σύνορα δεν είναι στη Γερμανία, είναι στην Ελλάδα, στην ανατολική Μεσόγειο᾽. Για να τα προστατεύσουμε χρειάζεται μία κοινή προσπάθεια, η οποία περιλαμβάνει και μία κοινή ανάληψη του οικονομικού βάρους».

Το βάρος στην ιδιωτική πρωτοβουλία

Στην οικονομική ατζέντα των Ολλανδών κυριαρχεί η καταπολέμηση της ανεργίας μέσω ιδιωτικών επενδύσεων, η απλοποίηση της σχετικής γραφειοκρατίας, αλλά και η «σταθερότητα της ευρωζώνης», η οποία προϋποθέτει δημοσιονομική πειθαρχία. Όπως επισημαίνει ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι», πρόκειται για «το γερμανικό μοντέλο, το οποίο επαναλαμβάνει ο ολλανδός πρωθυπουργός πιστά. Αυτό δεν σημαίνει πως η κατάσταση είναι όπως ήταν πριν από 2-3 χρόνια. Τώρα έχουμε την ποσοτική χαλάρωση με τον Ντράγκι, έχουμε δυνατότητες πως κάποιες πολιτικές θα μπορούσαν ίσως να μην καταγράφονται στις υποχρεώσεις του κράτους όσον αφορά τη δημοσιονομική πειθαρχία. Αλλά το κυρίαρχο μοντέλο δεν επιδέχεται καμίας κριτικής από την ολλανδική προεδρία».

Μία απαισιόδοξη εικόνα δίνει ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Γιώργος Κύρτσος, καθώς, όπως υποστηρίζει, η «σταθερότητα της ευρωζώνης» αποτελεί μάλλον ευσεβή πόθο, παρά απεικόνιση της πραγματικότητας. «Δεν ξέρω πού τη βρήκε ο κ.Ρούτε τη σταθερότητα της ευρωζώνης, δεν βλέπω τίποτα σταθερό σήμερα στην ευρωζώνη» λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle και εξηγεί: «Ας πάρουμε την οικονομία. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας, για να πάμε στα εύκολα, κινείται πολύ πιο πάνω από τα επίπεδα που είχε προγραμματιστεί. Ή να πάμε στο έλλειμα της Ισπανίας, το οποίο μειώθηκε επί Ραχόι, έπεσε από το 9% στο 4,5% του ΑΕΠ, αλλά και αυτό είναι πολύ υψηλό και συνεχίζεται και η υπερχρέωση; Ο κίνδυνος για την Ελλάδα είναι όλη αυτή η εικόνα αστάθειας να μετατραπεί σε αρνητικές οικονομικές εξελίξεις, για παράδειγμα μία νέα νοτιοευρωπαϊκή κρίση, μία νέα αύξηση του κόστους δανεισμού. Τα αντιμετωπίζει βέβαια προς το παρόν ο Ντράγκι όλα αυτά με τη σωστή πολιτική που ακολουθεί, αλλά δεν μπορεί η ΕΚΤ να καλύψει το έλλειμμα πολιτικής όλων των κυβερνήσεων...»

Για την Εστέρ ντε Λάνγκε, η μεταρυθμιστική ατζέντα αποτελεί προτεραιότητα σε μία μικρή χώρα όπως η Ολλανδία, η οποία δεν έχει μεγάλη εσωτερική αγορά, αλλά ανθεί οικονομικά λόγω εντυπωσιακών εξαγωγικών επιδόσεων. Παράδειγμα αποτελεί η αγροτική οικονομία, καθώς η Ολλανδία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αγροτικών προϊόντων σε όλον τον κόσμο, ενώ πολλά από τα προϊόντα που περνούν από το λιμάνι του Ρότερνταμ επανεξάγονται στη συνέχεια, έχοντας αποκτήσει ολλανδική προστιθέμενη αξία και σφραγίδα ποιότητας. «Είμαστε μικρή χώρα και αυτό σημαίνει ότι για να είμαστε ανταγωνιστικοί πρέπει να είμαστε πιο έξυπνοι και πιο ευέλικτοι. Αυτό προϋποθέτει επενδύσεις, υπευθυνότητα στις δημόσιες δαπάνες, αλλά και βοήθεια για κράτη-μέλη της ευρωζώνης που βρίσκονται σε βαριά κρίση και προσπαθούν να επενδύσουν στη δική τους ανταγωνιστικότητα» λέει η ολλανδέζα ευρωβουλευτής.

Το κόστος της «μη Ευρώπης»

Σε μία προσπάθεια να τονώσει την παραγωγική διαδικασία και ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η ολλανδική προεδρία επαναφέρει σχήματα και επιχειρήματα που είχαν ακουστεί και παλαιότερα σε περιόδους κρίσεων- με πρώτο και καλύτερο, όχι το «κόστος της Ευρώπης» που συνήθως επικαλούνται οι ευρω-σκεπτικιστές, αλλά το «κόστος της μη-Ευρώπης». Για παράδειγμα: μόνο από την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ψηφιακών και άλλων υπηρεσιών, την οποία σήμερα εμποδίζουν κεκτημένα συμφέροντα ή γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, η Ευρώπη θα μπορούσε να κερδίσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, εκτιμά η ολλανδική προεδρία, επικαλούμενη παλαιότερη σχετική έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ο ευρωβουλευτής Μίλτος Κύρκος κάνει την αναγωγή στην ελληνική πραγματικότητα: «Αυτό είναι πολύ σημαντικό αν σκεφτούμε πως αυτό που εμποδίζει την οικονομία να αναπτυχθεί δεν είναι μόνο το τελείως ασταθές επιχειρηματικό περιβάλλον, είναι αυτό που λέμε ‘βαθύ πελατειακό κράτος᾽. Δεν είναι μόνο οι διορισμοί, αλλά και οι διαδικασίες που έχουν έτσι φτιαχθεί, ώστε να μπαίνουν εμπόδια, τα οποία για να αρθούν πρέπει να δώσεις το κατιτί σου και συ...»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο