Χειροκρότημα στην προσγείωση: επιβράβευση ή ανακούφιση;

Ο πιλότος ετοιμάζεται για προσγείωση στο αεροδρόμιο των Χανίων. Το αεροσκάφος ακουμπά μαλακά και ρολάρει στην πίστα. Και τότε, οι επιβάτες χειροκροτούν, οι περισσότεροι τουλάχιστον. Ορισμένοι αρνούνται και κοιτάζουν νευριασμένοι από το παράθυρο. Το χειροκρότημα στο αεροπλάνο ανήκει στις καλοκαιρινές διακοπές όπως το μαγιό και το αντηλιακό. Αλλά γιατί άραγε; Θέλουν οι επιβάτες να δείξουν το σεβασμό τους στην τέχνη του πιλότου; Χαίρονται για τις διακοπές; Αλλά γιατί χειροκροτούν και όταν γυρίζουν από τις διακοπές. Μήπως επειδή νοιώθουν ανακούφιση, που δεν έγινε κανένα δυστύχημα;

Η Κριστίνα Μπέργκερ-Ντάντσιγκερ, επικεφαλής πληρώματος της αεροπορικής εταιρείας Condor, ξέρει το φαινόμενο πολύ καλά. Εμφανίζεται κυρίως σε κλασικούς προορισμούς διακοπών. Για μερικούς το ταξίδι με το αεροπλάνο είναι ακόμη ένα βίωμα. «Όταν ακούμε το χειροκρότημα, ξέρουμε ότι κάναμε καλή δουλειά», λέει η Μπέργκερ-Ντάντσιγκερ. «Το χειροκρότημα επιδρά μεταδοτικά, ένας να αρχίσει, ακολουθούν και άλλοι». Ορισμένοι νευριάζουν. «Δεν χειροκροτώ μέσα στο λεωφορείο», λέει ένας από αυτούς. «Δεν συγκρίνεται το ένα με το άλλο» αντιτείνει Γιοργκ Χάντβεγκ, πιλότος της Lufthansa. «Μια καλή προσγείωση, χρειάζεται μεγαλύτερη δεξιότητα, κι εξάλλου χειροκροτούμε και στο θέατρο, πόσο μάλλον που εμείς στο πιλοτήριο δεν μπορούμε να ακούσουμε το χειροκρότημα», προσθέτει. «Αλλά όταν το χειροκρότημα είναι πολύ και παρατεταμένο, μας ενημερώνουν οι αεροσυνοδοί και εμείς χαιρόμαστε».

Ο Μπόρβιν Μπάντελοβ, εξειδικευμένος ερευνητής των συμπτωμάτων του φόβου, δίνει διαφορετική ερμηνεία. «Όταν οι επιβάτες χειροκροτούν, δεν σημαίνει ότι επιβραβεύουν τον πιλότο ή το πλήρωμα, χειροκροτούν για να εκφράσουν την ανακούφισή τους που επέζησαν από μια κατάσταση που θεωρείται γενικά επικίνδυνη. Δεν υπάρχει κάτι το ωραιότερο από το να σε σημαδεύουν και να αστοχήσουν και ο εγκέφαλος μας επιβραβεύει εκκρίνοντας μια ορμόνη της ευτυχίας» λέει. «Ο φόβος στο αεροπλάνο είναι μεγαλύτερος από το φόβο στο αυτοκίνητο, ακόμη κι αν θεωρείται παράλογο, εξ άλλου στο αυτοκίνητο μένουμε στο έδαφος. Όσοι πετούν συχνά, έχουν μάθει ότι δεν υπάρχει λόγος πανικού. Για παράδειγμα στην πρώτη θέση, ποτέ δεν χειροκροτούν. Στην οικονομική, όταν ένας χειροκροτεί, ακολουθούν κι άλλοι».

Πάντως ο πιλότος Γιοργκ Χάντβεγκ δεν θέλει να πιστέψει ότι οι επιβάτες χειροκροτούν από ανακούφιση, εξ άλλου, δεν του έχει συμβεί να χειροκροτήσουν οι επιβάτες έπειτα από μια «σκληρή» προσγείωση. Όμως, ο καθένας από μας ξέρει, όταν χειροκροτεί στην προσγείωση, γιατί το κάνει…