اختلاف بر سر یک واژه مانع تصویب قانون تحصیلات عالی شد

دلیل اصلی تصویب نشدن قانون تحصیلات عالی افغانستان، جنجال بر سر استفاده از کلمه دانشگاه در متن دری آن به جای "پوهنتون" می باشد. در متن پشتوی قانون تحصیلات عالی «پوهنتون» و در متن دری آن «دانشگاه» آمده است.

نمایندگانی که به گنجانیدن دانشگاه در متن دری قانون تاکید می کنند، چنین استدلال می کنند که این اصطلاحات معادل دری "پوهنتون" است و باید استفاده شود. اما نمایندگانی که نظر مخالف دارند می گویند که "پوهنتون" جزء مصطلحات ملی است و نباید معادل دری آنها استفاده شود.

پارلمان افغانستان پس از چندین بار گفتگو در این رابطه، یک و نیم ماه پیش این قانون را به کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی فرستاد. این کمیسیون پاسخ داده است که مصطلحات ملی، علمی و اداری مروج در افغانستان به زبان های رسمی مطابق به ماده 16 قانون اساسی در یک قانون جداگانه تنظیم می شود.

هیلی ارشاد، رییس کمیسیون دینی، فرهنگی و تحصیلات عالی روز چهارشنبه، 26 سرطان 1392، در جلسه عمومی ولسی جرگه گفت در صورتی که پاسخ کمیسیون نظارت بر قانون اساسی در این قانون افزوده شود، مشکل حل می شود: «این ماده را به خاطری ایزاد می کنیم که این موضوع حل شود و کلمه پوهنتون و دانشگاه بیاید در این قانون».

اما شماری از نمایندگان گفتند که این مشکل باید به صراحت در متن قانون حل شود. محی الدین مهدی، دیگر نماینده پارلمان گفت: «صد بار اگر این مشکل را به قانون دیگری محول کنیم، بالاخره به مجلس عمومی بر می گردیم. موضوع با این سادگی باید حل شود که آیا مجاز دارد که دانشگاه و دانشکده در کنار پوهنتون و پوهنزی گنجانده شود یا نه».

کمال ناصر اصولی، نماینده ولایت خوست گفت هردو زبان مربوط به مردم افغانستان است و باید به آن ها احترام شود: «شما جنجال خلق نکنید. دانشگاه و پوهنتون را وزارت تحصیلات عالی و اکادمی علوم جابجا کنند».

"مردم به پارلمان می خندند"

مخالفان افزودن یک ماده به قانون تحصیلات عالی گفتند که این مساله اختلاف نظرها را بیشتر می کند. عظیم محسنی، نماینده ولایت بغلان گفت که مردم افغانستان به دلیل این اختلاف کوچک و حل نشدن آن در هفت سال گذشته، به پارلمان می خندند.

او افزود: «همه مردم افغانستان به ما خنده می کنند. یک موضوعی را که روشن است به رای گیری نمی گذاریم. اگر رای گرفت خوب، اگر نگرفت هم خوب. این امکان وجود ندارد که کسی برای ما بگوید که به زبان مادری ات صحبت نکن».

در سال جاری استادان دانشگاه کابل بارها دست به تظاهرات زده و خواهان تصویب این قانون شده اند. آن ها گفته اند که نبود این قانون سبب سردرگمی در نهادهای تحصیلی افغانستان شده است.

از سوی دیگر، برخی انتقاد می کنند که نظام تحصیلات عالی افغانستان با مشکلات کیفی زیادی مواجه است، اما نمایندگان پارلمان به جای این که به این نارسایی ها رسیدگی کنند، مصروف بحث بر سر استفاده از یکی دو اصطلاح می باشند.