افغانستان توانايي جذب مهاجران بيشتر را ندارد

زندگي خانواده جمال الدين هنگامي که درسالهاي 1990 به حيث مهاجردرپاکستان زندگي مي کرد، خيلي بهتربود. وقتي که درسال 2008 به افغانستان برگشتند، روزگارآنها بدتر شد.

جمال الدين که بيکاراست مي گويد:

" درپاکستان امکانات کار برايم وجود داشت. من مي توانستم پول کافي براي پيشبرد زندگي خانواده ام به دست آورم ". او علاوه مي کند که پس ازبرگشت به افغانستان ، به علت بيکاري ، اکنون نمي تواند براي خانواده اش غذا تهيه بکند.

جنگ وترس ازمرگ ، جمال الدين را مانند مليونها افغان مجبورساخت تا به پاکستان فراربکند. اومي گويد:

" ما درکمپ جلوزي، خانه اي داشتيم اما قواي پاکستاني آن را تخريب کرد".

کمپ جلوزي ، بزرگترين اردوگاه اسکان مهاجران بود، اما درماه جون سال 2008 ازبين برده شد وساکنان آن يا به کشوربرگشتند ويا درکدام منطقه ديگر پاکستان جاگزين شدند.

ناامني، دعوا روي مالکيت زمين وفقدان کارموجب آن شده است که به دهها هزارمهاجربرگشته به افغانستان نتوانند به مناطق اصلي شان برگردند وخانه هاي شان را بازسازي بکنند. بعضي ازخانواده ها به شمول جمال الدين، خيمه ها وسرپناههاي گلي اي دربخشهاي مختلف ولايت ننگرهار برپا داشته اند .

دربسياري ازاين کمپهاي نوساخته درداخل افغانستان شرايط زندگي دشواراست ومهاجران برگشته به وطن ، ازعودت به وطن شان متاسف مي باشند.

سازمان مهاجران ملل متحد به برگشت بيشترمهاجران کمک کرد

برگشت حدود پنج مليون مهاجرازپاکستان وايران درسال 2002 ميلادي به مثابه يک دستاورد بزرگ حکومت کرزي توسط سازمان پناهندگان ملل متحد مورد استقبال قرارگرفت. سازمان مهاجران ملل متحد مي گويد که برگشت دوباره به وطن مهاجران افغان، درهفت سال گذشته " يگانه وبزرگترين برنامه برگشت مهاجران " درتاريخ اين سازمان مي باشد.

پس ازوقفه زمستان ، درپانزدهم مارچ، سازمان مهاجران ملل متحد دوباره برنامه عودت داوطلبانه مهاجران افغان را ازپاکستان، روي دست گرفته است ودرنظردارد تا به 220000 مهاجران تا پايان سال 2009 کمک بکند. برنامه کمک سازمان مهاجران ملل متحد به عودت کنندگان به استثناي وقفه زمستان ، درتمام سال ادامه داشته است.

باوجود خراب شدن وضع عمومي امنيتي ، اقتصادي وکمکهاي بشري درافغانستان ، بازهم سازمان مهاجران ملل متحد ، به برگشت مهاجران کمک مي کند.

شمس الدين حميد ، يک سخنگوي وزارت مهاجران وعودت کنتدگان مي گويد:

" ما ظرفيت آن را نداريم که اين شمار بزرگ مهاجران را جذب نماييم"

انگريد مک دونالد، مدير بخش حمايت و مدافعه ازمهاجران ، شوراي مهاجران ناروي دراين رابطه مي گويد:

" ازسال 2006 بدينسو اوضاع درافغانستان به طورقابل ملاحظه اي خراب گرديده است، اين خرابي به صورت خاص دربخش امنيتي ديده مي شود. افغانستان يکي ازفقيرترين کشورهاي جهان است و مردم آن کمتردسترسي به خدمات اساسي مانند صحت ، تعليم وتربيت وغذا دارند. "

سازمان مهاجران ملل متحد مي گويد: اين عودت به وطن داوطلبانه مي باشد، مهاجران اختياردارند که به وطن برگردند ويا اينکه درکشورميزبان بمانند. ايوين مک ليود گفته است :

" نظرما اين است که به مهاجران اين اختيار وامکان را بدهيم تا آگاهانه انتخاب بکنند، چه اين امر براي تحمل مشکلات برگشت آنها اهميت حياتي دارد".

اين نماينده سازمان مهاجران ملل متحد علاوه مي کند که برنامه برگشت مهاجران زيرتاثيريک سلسله عوامل سياسي، امنيتي، اقتصادي واجتماعي قراردارد.

درحال حاضر ، درپاکستان وايران حدود 2.7مليون مهاجرافغان ثبت نام شده وجود دارند. همچنان بسياري افغانها درکشورهاي همسايه کارگران مهاجرمي باشند. اما شمار دقيق آنها معلوم نيست.

سياستهاي شديد ترضد مهاجران

درسالهاي 1980 و1990، نخست هنگامي که اتحادشوروي پيشين افغانستان را مورد حمله قرارداد وبه دنبال آن درزمان منازعات مسلحانه داخلي مليونها افغان مهاجر درپاکستان وايران زندگي مي کردند. درسالهاي اخيرهردو کشورسياستهاي شديدي دربرابرمهاجران اتخاذکرده و تنها به قبولي مهاجران ثبت دفترشده اکتفا مي کنند.

ايران هرشش ماه ويزه يا رواديد اقامت افغانهاي مهاجر را تجديد مي کند. چنانکه سازمان مهاجران ملل متحد مي گويد : مهاجران ثبت نام شده اي که درپاکستان قراردارند، ميعاد ويزه هاي شان درماه دسمبر سال 2009 سپري مي شود.

يک منبع مطلع که نخواسته است ازوي نام برده شود گفته است که سازمان مهاجران ملل متحد زمينه مذاکره بين افغانستان وپاکستان را درمورد سرنوشت 1.7 مليون افغان مهاجري که ميعاد ويزه آنها درماه دسمبرسپري مي شود فراهم مي سازد.

حکومت پاکستان که زيرفشارحکومت افغانستان ، ايالات متحده امريکا وسايرکشورها قراردارد تا درقلمروش افراط گرايان را مهاربزند، اذعان کرده است که مي خواهد به حضورمهاجران افغان درايالت شمال غربي يا صوبه سرحد وبلوچستان پايان بدهد.

ايران به همه مهاجران افغاني که دراستانهاي سيستان و بلوچستان زندگي مي کردند، درسال 2008 دستورداده است که اين استانها را ترک بگويند. فکرمي شود اين به خاطر مسائل امنيتي بوده باشد.

ايرين/ رسول رحيم

ويراستار: شامل