بازماندگان قربانیان: ناقضان حقوق بشر مجازات شوند

افغانستان در چهار دهه اخیر شاهد جنگ‌های خونینی بوده و در این شمار نامعلومی جان شان را از داده ‌و معلول شده‌اند. مردم افغانستان در نتیجه تجاوز شوروی، جنگ‌های داخلی و کشتارهایی که طالبان به راه انداختند قربانی‌های زیادی داده‌اند.

خانواده‌ها و وابستگان 5000 تن از قربانیانی که در دوران حکومت ‌کمونیستی جان شان را از دست داده بودند، در روز جهانی حقوق بشر از حکومت افغانستان خواستند تا عاملان نقض حقوق بشر را مجازات کند. بازماندگان قربانیان از سازمان ملل متحد خواستند تا طرفین منازعه در افغانستان را مجبور به پذیرفتن قوانین بین‌المللی جنگ کند.

این خانواده‌ها روز پنجشنبه به پولیگون پل چرخی رفتند، منطقه‌ای در شرق کابل که هزاران تن از زندانیان سیاسی در سال‌های 1357 و 1358 توسط حکومت‌‌های کمونیستی اعدام و در گورهای دسته‌جمعی زیر خاک شدند. پولیگون‌به دلیل کشتارهایی که در آن صورت گرفته نام خوفناکی برای افغان‌ها است.

بیشتر این کشتارها در دوران حفیظ الله امین صورت گرفت و رژیم وقت، دست به کشتار گسترده فعالان سیاسی و اقشار مختلف مردم زد. حبیب رهیاب، رئیس نهاد بازماندگان قربانیان افغانستان در پولیگون پل چرخی بر تامین عدالت تاکید کرد: «ما دنبال قدرت و حرکت سیاسی نیستیم. ما هیچ خواستی غیر از عدالت نداریم. ما می‌خواهیم داعیه عدالت خواهی را زنده نگهداریم به این دلیل که عدالت‌خواهی را همه فراموش کرده‌اند. صلح بدون عدالت تامین نمی‌شود.»

قربانیان گمنام

جنگ‌های افغانستان سبب شده تا ده‌ها هزار تن در گورهای دسته جمعی زیر خاک شوند و بسیاری خانواده‌های قربانیان هنوز نشانی از محل دفن این قربانیان ندارند. پولیگون پل چرخی یکی از مکان‌های معروف و شناخته شده است. بیشتر زندانیان سیاسی پس از شکنجه و اعدام در همین منطقه به صورت دسته جمعی زیر خاک شده‌اند.

پرستو یاری، عضو خانواده اکرم یاری یکی از قربانیان گفت پولیگون منطقه ممنوعه نظامی است و روز جهانی حقوقی بشر فرصتی است برای دادخواهی. او گفت: «امروز به مناسبت روز جهانی حقوق بشر همه ما این‌جا جمع شدیم و خواست‌های خود را از حکومت مطرح نمودیم. ما این فرصت را امروز یافتیم تا اینجا بیاییم.»

تخطی‌های حقوق بشری هنوزهم در افغانستان جریان دارد. مردم افغانستان در روستاها هنوز با جنگ روبرو هستند و در نتیجه برخوردهای مسلحانه جان‌شان را از دست می‌دهند، معلول می‌گردند و یا هم مجبور می‌شوند روستاها و خانه‌های شان را ترک کنند.

پیگرد عاملان جنایات

خانواده‌های قربانیان می‌گویند فرهنگ معافیت از مجازات در افغانستان باید به پایان برسد و بیش از این عاملان جنایات ضد بشری مورد عفو قرار نگیرند. این در حالیست که براساس مصوبه پارلمان پیشین، ناقضان حقوق بشر نباید مورد پیگرد عدلی و قضایی قرار گیرند.

ویس یمین یکی دیگر از بازماندگان قربانیان گفت: «ما جنایاتی را که در دوران خلق و پرچم انجام شد و ده‌ها هزار نفر را زنده به گور کردند، محکوم می‌کنیم. ما می‌خواهیم که عاملان این جنایات محاکمه شوند نه این که آن‌ها را عفو کنند.»

نهاد بازماندگان قربانیان افغانستان با نشر قطعنامه‌ای خواسته است تا منطقه پولیگون پل چرخی منطقه غیرنظامی اعلام شود و به زیارتگاه عام تبدیل گردد. در این قطعنامه آمده است که دولت در گفتگوهای صلح باید شفاف عمل کند و حقوق زنان و شهروندان افغانستان را خط سرخ این گفتگوها قرار دهد.

بازداشت و مجازات عاملان کشتار در ولسوالی اچین ننگرهار و زابل نیز خواست دیگر بازماندگان قربانیان است. آن‌ها همچنین خواهان لغو قانون عفو شده و از حکومت خواستند تا جلو سنگسار زنان و انواع خشونت علیه زنان را بگیرد.

جلوگیری از تقرر ناقضان حقوق بشر در پست‌های بلند حکومتی، نشر گزارش ترسیم منازعه توسط حکومت، تطبیق عدالت انتقالی، تشکیل محاکم ویژه برای پیگرد عدلی و قضایی ناقضان حقوق بشر در سه دهه اخیر و تثبیت گورهای دسته جمعی از جمله دیگر خواست‌های بازماندگان قربانیان است.