بحث روی تروریسم اتومی در کنفرانس امنیت اتومی دنهاگ

یک سال از مسابقه سنتی دوش در بوستون می گذرد که حین برگزاری آن یک حمله با بمب انجام شد و در اثر آن شماری کشته و زخمی شدند. ایالات متحده امریکا بعد از 11 سپتمر سال 2011 با یک چنین حمله ای به لرزه نیامده بود.

جیورجیو فرانچسکینی از بنیاد تحقیقات امور صلح و منازعه می گوید، اگر این حمله با سلاح اتومی انجام می شد «پیامدهای آن ویرانگرانه بود». در این صورت عملیات تخلیه منطقه ای که حمله در آن رخ داده بود و زدودن آن از آلودگی با بمب اتومی پرزحمت تر و پرهزینه تر می شد. آلودگی این منطقه به مواد اتومی باعث می شد که مردم دیگر احساس امنیت نکنند. با اعلام وضعیت اضطراری حقوق شهروندی محدود می شد و حکومت ها بی ثبات می شدند.

آیا تروریسم اتومی خطر واقعی است؟

برای جلوگیری از چنین خطرها، روز دوشنبه سران و رهبران 53 کشور، نمایندگان سازمان ملل، آژانس بین المللی انرژی اتومی، پولیس بین الملل یا انترپول و همچنین نمایندگان اتحادیه اروپا در دنهاگ برای شرکت در سومین نشست امنیت هسته یی و رایزنی درباره تروریسم اتومی گردهم آمده اند.

هدف این همایش که به ابتکار بارک اوباما در سال 2009 ایجاد شد، طرح یک برنامه مشخص برای مبارزه با تهدید تروریسم اتومی در سراسر جهان است. نخستین نشست در سال 2010 در واشنگتن و دومین نشست دو سال بعد تر در سئول پایتخت کوریای جنوبی برگزار شد.

تلاش های بین المللی در این راستا پیشرفت دارد، گرچه تاهنوز هیچ حمله با بمب های رادیو اکتیف انجام نشده است، اما تروریسم اتومی دیگر یک تصور انتزاعی غیر واقعی نیست.

فرانچسکینی می گوید: "گروه تروریستی القاعده و فرقه جاپانی "اوم شینریکیو" فاصله زیادی از دسترسی به مواد اولیه برای ساختن بمب اتومی نداشتند و با تخنیک مشتعل ساختن مواد منفجره هسته یی مشغول بودند، اما این طرح شان به شکست مواجه شد." گفته می شود که تروریست های چچن نیز تلاش کرده اند تا یک سلاح رادیو اکتیف را در مسکو به کار برند.

به این دلیل موضوع اساسی بحث در نشست کنونی دنهاگ مطمئن ساختن مواد قابل استفاده برای تولید سلاح اتومی است. براساس معلومات رسمی اخیر در سطح جهانی 1390 تن اورانیم غنی شده و 490 تن پلوتونیم موجود است. از آن جمله 260 تن برای اهداف ملکی مثلاً در شفاخانه ها استفاده می شود.

میشل کن، کارشناس امور هسته یی در واشنگتن می گوید: «یک بخش از این مواد رادیو اکتیف همواره در حال جای به جایی است و این دیگر به هیچ وجه یک مساله ملی نیست. ما نباید اجازه دهیم که این مواد دراختیار تروریست ها قرار گیرد».

کاهش ذخایر مواد اتومی

فرانچسکینی هشدار می دهد: «اما تروریست ها این امکان را دارند که مواد اتومی قابل تبدیل به سلاح را در بازار سیاه هسته یی یا یورانیوم غنی شده را از یک رآکتور تحقیقاتی به دست آورند». او می افزاید که به خصوص در کشورهای بی ثبات دارای قدرت هسته یی مانند پاکستان، دستیابی به چنین موادی برای سازمان های تروریستی ساده است.

خالیگاه های امنیتی در تاسیسات نظامی غربی نیز وجود دارد. به گزارش رسانه های امریکایی سه فعال صلح که در میان آنها یک راهبه 82 ساله نیز بوده است، وارد یکی از تاسیسات نظامی شدند که در آن چندین تن مواد هسته یی انبار شده بود. میشل کن تاکیدد می کند: «یگانه راه جلوگیری از این گونه موارد کاهش ذخیره مواد خطرناک هسته یی است».

خانم میشل کن می گوید، کشورهایی مانند اتریش، چک، هنگری، مکسیکو، سویدن، اوکرایین و ویتنام ثابت کرده اند که چنین اقدامی غیرممکن نیست. آن ها بخش بزرگ و یا تمای ذخایرشان را که قابل تبدیل به سلاح هسته یی اتومی است، از بین برده اند. به گفته این کارشناس هسته یی «اکنون باید کشورهای دیگر نیز به این کار اقدام کنند و ما برای رسیدن به این هدف در دن هاگ کار می کنیم».