تصویر: تیغ بی‌رحم سنت و معیوبیت دختران و زنان

با این تیغ قسمتی از آلت تناسلی ۴ دختر به حکم سنت در قوم پوکوت کنیا بریده شدند. با این کار دختران دیگر بالغ محسوب می‌شوند. گرچه در بسیاری از کشورهای جهان ناقص‌سازی آلت تناسلی (ختنه) دختران ممنوع است، اما این کار در مناطق روستایی همچنان صورت می‌گیرد.

سازمان جهانی صحت مثله کردن آلت تناسلی زنان را به سه نوع تقسیم‌بندی کرده است. نوع اول: برداشتن کلی یا جزئی کلیتوریس و یا غلفه است (کلیتوریدکتومی). نوع دوم: برداشتن کلی یا جزئی کلیتوریس و لب‌های کوچک واژن. نوع سوم: قطع کردن لب‌های بزرگ و کوچک آلت تناسلی و تنگ کردن مجرا.

منشاء تاریخی قطع آلت تناسلی را، دره رود نیل در مصر باستان می‌دانند. گمان بر این است که این رسم بعدها به دیگر نواحی گسترش یافته است. قدیمی‌ترین شاهد موجود، مومیایی‌هایی هستند که به ۲۰۰ سال قبل از میلاد باز می‌گرداند و آثار قطع کلیتوریس در آنها پیداست. مورخ یونانی هرودوتس وجود این رسم را در بین مصریان در قرن پنجم پیش از میلاد گزارش کرده است.

باورهای گوناگونی باعث ادامه سنت ناقص سازی آلت تناسلی دختران می‌شود. ازجمله: باور جنسی (برای کنترل میل جنسی زنان) باور اجتماعی (ورود دختران به مرحله زنانگی) باورهای صحی (اینکه آلت تناسلی زنانه کثیف یا زشت است. در کردستان عراق از دست زنی که ختنه نشده باشد غذا نمی‌خورند و آن غذا را پاک نمی‌دانند) سلامتی (باور به اینکه قدرت باروری زن را بالا می‌برد) و بالاخره باورهای مذهبی.

سنت "ختنه" زنان در دین یهودی وجود ندارد، اما در میان جامعه اقلیت یهودی اتیوپیایی این عمل انجام می‌شود. همین سنت در مسیحیت نیز یافت نمی‌شود، اما قبطیهای مصر، پیرو این "رسم" هستند. از اسلام هم برای توجیه این سنت استفاده شده‌ و بیشتر در بین مسلمانانی دیده می‌شود که به عنوان سنتی محلی از قبل وجود داشته و پس از ورود اسلام توسط فقیهان محلی توجیه اسلامی شده‌ و به‌عنوان سنتی اسلامی درآمده‌ است.

در ۲۸ کشور آفریقا، شبه جزیره عربستان و آسیا آلت تناسلی دختران را ناقص می‌کنند. قدرت سنت‌ها آنقدر بالا است که حتی دختران خانواده‌های مهاجر به اروپا نیز با خطر ناقص‌سازی آلت تناسلی روبرو هستند.

این ۴ دختر در انتظار "ختنه شدن" هستند. در کشور آفریقایی کنیا از سال ۲۰۱۱ ناقص‌سازی آلت تناسلی دختران ممنوع اعلام شده است. به گزارش یونیسف (صندوق کودکان در سازمان ملل) عضو جنسی ۲۷ درصد دختران و زنان بین ۱۵ تا ۴۹ سال ناقص شده است. بریدن واژن معمولا بدون بیهوشی و بی‌حسی موضعی صورت می‌گیرد. ابزار مورد استفاده استریل نیست و اغلب باعث عفونت و انواع بیماری‌ها می‌شود.

بنا به برآورد سازمان بهداشت جهانی (WHO) حدود ۱۰ درصد دختران حین عمل ناقص‌سازی آلت تناسلی می‌میرند و ۲۵ درصد نیز براثر عواقب ناشی از آن جان می دهند. سازمان بهداشت جهانی اذعان می‌کند که به دلیل عدم دسترسی به مناطق دورافتاده، احتمالا این آمار بیشتر است. در سومالیا آلت تناسلی ۹۸ درصد همه زنان این کشور ناقص شده است.

بر اثر تلاش‌های صورت گرفته در ۱۵ کشور آفریقایی ناقص‌سازی زنان و دختران ممنوع شده است. در مصر با وجود اینکه دولت ناقص‌سازی زنان را از سال ۱۹۹۷ممنوع اعلام کرده اما همچنان در نقاط مختلف این کار انجام می‌شود. در ساحل عاج در کنار جریمه نقدی بین یک تا ۵ سال زندان برای افرادی که دست به این کار بزنند درنظر گرفته شده است.

در نقاط مختلف جهان ناقص‌سازی واژن دختران با مراسم خاصی همراه است. به بدن دختران قوم پوکوت رنگ سفید مالیده می‌شود. در بسیاری از کشورهای دنیا کمپاین‌های روشنگری در مقابله با این اقدام در جریان است. اما سنت‌ها سرسخت‌تر از آنچه انتظار می‌رود هستند. در کنیا از سال ۲۰۱۴ یک واحد پولیس مامور مقابله با ناقص‌سازی جنسی دختران شده و شماره تلفنی اختصاص یافته تا افراد بتوانند هر موردی را گزارش کنند.

در برخی از کشورها به دلیل ممنوع شدن، برخی عمل ناقص‌سازی دختران را در دوران نوزادی انجام می‌دهند. نوزادی که گریه می‌کند کمتر شک‌برانگیز است تا دختر بچه‌ای که به سن بلوغ نزدیک شده.

ناقص‌سازی زنان پیامدهای منفی سنگینی بر سلامت و روان زنان و دختران دارد. این دختر حالا آلت تناسلی‌اش برای همیشه ناقص شده و دیگر قابل جبران نیست.

در ایران هم بررسی‌های میدانی و تحقیقاتی در زمینه ناقص‌سازی جنسی زنان صورت گرفته است. رایحه مظفریان می‌گوید: «ختنه دختران فرهنگی است که توسط خود زنان ادامه پیدا می‌کند. اگر چه ریشه‌های قطع آلت جنسی زنان خواست مردان است اما این همکاری بین زنان و مردان است که ختنه را زنده نگه داشته است.»

در ایران ناقص‌سازی جنسی زنان در ولایت های بوشهر، هرمزگان، کردستان، خوزستان، لرستان، و برخی مناطق کردنشین آذربایجان وجود دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهند که میزان ناقص‌سازی جنسی زنان در میناب حدود ۷۰ درصد است. این رسم در بندر گنگ "تیغ سنت و فرهنگ" خوانده می‌شود.

رایحه مطفریان می‌نویسد: «ختنه دختران در ایران معمولا با تیغ ریش تراشی و بدون استفاده از بی‌حسی یا بیهوشی انجام می‌شود. این زنان برای ضدعفونی کردن محل بریده شده روش‌های گوناگونی دارند. آن‌ها اغلب از بتادین استفاده می‌کنند اما در نقاطی که دسترسی به مواد ضدعفونی نیست از خاکستر آتش یا پارچه، دود سقز و یا خاک طبیعی نیز استفاده می‌شود.»