تغییر رژیم در تهران؟

در یکی از جلسات مجلس نمایندگان ایالات متحده، تیلرسون به معنای واقعی کلمه توضیح داد: "سیاست ایالات متحده امریکا در قبال یک انتقال مسالمت آمیز حکومت با در نظرداشت عناصر داخلی ایران طراحی شده است." وزیر خارجه ایالات متحده امریکا به این ترتیب به یک سوال از تد پو یکی از نمایندگان جمهوری خواهان در این مجلس پاسخ داد.

این نماینده از ایالت تگزاس، عمداً این سوال را مطرح کرد که آیا ایالات متحده روی تغییر رژیم در ایران مشغول به کار است. با این حال تیلرسون در پاسخ به او گفت که روی سیاست حکومت ترامپ در قبال ایران کار می شود و هنوز به رئیس جمهور تسلیم داده نشده است. به همین دلیل علی فتح الله نژاد هشدار داده می گوید که در اظهارات تیلرسون تعهد روشن در قبال تغییر رژیم مشاهده می گردد. او که یکی از کارشناسان مسائل ایران در شورای روابط خارجی آلمان است در مصاحبه با دویچه وله گفته است که باید تفکیک قایل شد. او می گوید: «البته بخش های در اظهارات او وجود دارد که اشاره در جهت تغییر رژیم می کند. اما دیگر اولویت های یک سیاست کاملا خصمانه امریکا نسبت به ایران نیز در صحبت های او وجود دارد که اما بیشتر روی نقش منطقه ای ایران می چرخد.»

یادآوری کودتای سال ۱۹۵۳
حکومت ایران در هر صورت روز پنجشنبه  در برابر اظهارات تیلرسون از خود واکنش نشان داد و به شدت آنرا رد کرد. بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران اظهارات وزیر خارجه ایالات متحده را "مداخله و نقض آشکار موازین حقوق بین المللی" عنوان کرد. جواد ظریف، وزیر خارجه ایران به یاد می آورد که قبلا یک خبر از طریق تویتر به ابتکار ایالات متحده امریکا در قبال تغییر رژیم در ایران بیرون برآمده بود. او از کودتای که در سال ۱۹۵۳ علیه محمد مصدق، نخست وزیر منتخب آنزمان ایران از جانب سازمان "سیا" ایالات متحده برنامه ریزی شده بود، یادآوری می کند. مصدق در آنزمان اولین نخست وزیر منتخب در غرب آسیا بود.

از قضا، وزارت خارجه ایالات متحده امریکا روز پنجشنبه گزارشی را منتشر می کند که مدتها همه در انتظار اش بودند و توسط مورخان در قبال نقش اداره استخبارات ایالات متحده امریکا در سرنگونی مصدق و به قدرت رسیدن شاه رضا پهلوی به عنوان دست نشانده واشنگتن نوشته شده است.

 محدودیت امکانات برای جامعه مدنی ایران
داریوش نمازی ازشورای ملی ایرانیان امریکا یا NIAC، اظهارات تیلرسون را به عنوان تعهدی به تغییر رژیم ارزیابی می کند. نمازی در مقاله ای برای وب سایت "واشنگتنر ان جی او" مشخص نموده است که حکومت قبلی به رهبری بارک اوباما همواره تلاش می کرد که در قبال سرنگونی رژیم ایران، اظهاراتی بیرون ندهد. او در ادامه می گوید که "این امر از یک طرف تلاش های ایرانیان را در قبال سوق دادن حکومت در یک جهت میانه تضعیف می کرد و از طرف دیگر هم مذاکرات را."

علی فتح الله نژاد می گوید که "تندروها در تهران از چنین اظهارات ضد ایران از سوی ایالات متحده بهره می برند و آنرا برای مقاصد خود استفاده می کنند. این کار باعث می گردد که ساحه فعالیت های جامعه مدنی در ایران کوچکتر از آن چه است، گردد." او همچنین می گوید که رژیم به بهانه ای برای توجیه سرکوب سیاسی در کشور لازم ندارد. زیرا آنها در حال حاضر این کار را می کنند، اما چنین امری کارشان را آسان تر می سازد."

نشانه های از تنش
اینکه چگونه تیلرسون در مجلس نمایندگان اظهارات اش را انجام داده است یک طرف مساله است اما نشانه های از رویارویی واشنگتن و تهران هویدا است: روز پنجشنبه اکثریت آرا به اتفاق هم در مجلس سنای ایالات متحده امریکا برای تشدید تحریم ها علیه ایران رای دادند. یکی از تنها دو رای مخالف از برنی ساندرز از حزب دموکرات بود. سندرز با افزایش تهدید ها به تحریم، معامله هسته ای را در معرض خطر می بیند. او به این باور است که این ریسک ارزش ندارد که به اجرا درآید. او در ادامه گفته است که ایران بر اساس گزارش سازمان بین المللی انرژی اتمی از اوایل ماه جون به این طرف، شدیدا پایبند توافقات است.

واکنش واشنگتن در قبال حمله هفته گذشته از طرف به اصطلاح "دولت اسلامی" یا داعش  در تهران با ۱۷ کشته، به احتمال زیاد به عوض خاموش گردانیدن آتش احساسات، آن  را شعله ورتر کرده  است. در حالی که کاخ سفید ابراز تاسف و همدردی با قربانیان نمود، اما همان زمان پیام  ضمنی واشنگتن "ایران سزاوار این حمله است" بوده است. واشنگتن به معنای واقعی کلمه گفته است: «کشورهای حامی تروریسم، این ریسک را می پذیرند که زمانی خود قربانی ترور شوند.»

یک روز پس، دانا روراباکر از جمهوری خواهان بیان داشت که این حمله برای او "چیز خوبی بوده است". او در ادامه اظهار داشت که ایالات متحده امریکا باید فکر کند که آیا بهتر نیست تا سنی ها را حمایت کند تا علیه "تهدید شیعه ها" مبارزه کنند.
قبل از این، در ماه می دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا اولین سفر خارجی اش به عربستان سعودی را انجام داده بود. او در آنجا با میزبان اش رقص شمشیر کرد و راه را برای فروش سلاح که بالغ به ۱۱۰ میلیارد دالر است با ریاض هموار کرد. ترامپ ایران را یک محل شر در شرق میانه عنوان کرد و گفت که با همه وسایل به منزوی گردانیدش اقدام می کند.

nka, rr ( Matthias von Hein)