تنش در شرق آسیا پیش از سفر جو بایدن به منطقه

دلیل منازعه در دریای شرق چین، ادعای مالکیت جاپان و چین بر سر یک سلسله جزایر غیرمسکونی است. چینی ها در نقشه خود از این جزیره ها به نام به جزایر "دیاویو" و جاپانی ها از آن ها به نام "سِنکاکو" نام می برند. فکر می شود که این جزیره ها از منابع زیاد نفت و گاز برخوردار باشند.

چین در پایان ماه نوامبر یک "زون دفاع هوایی" را بر فراز این جزایر که توسط جاپان اداره می شود، تاسیس کرد. چین اعلام کرده است که همه هواپیماها هنگام پرواز در این منطقه باید از قبل به پیکنگ اطلاع بدهند و خود را معرفی کنند.

کین گانگ، یک مقام وزارت خارجه چین گفت: "چین ایجاد این زون ویژه را به عنوان دفاع از خود تلقی می کند. این امر، هیچ حمله ای بر کدام کشور خاص نیست و تشنج ها را نیز در منطقه افزایش نمی دهد".

مقام های چین گفته اند که نیروی هوایی این کشور ده هواپیمای جاپانی و دو هواپیمای امریکایی را شناسایی کرده است. این اظهارات، موجب برآشفتگی زیادی در آسیا شد. جاپان اندکی بعد از آن هواپیماهای جنگی خود را در مسیر جزایر سِنکاکو اعزام کرد تا به این وسیله بر حق حاکمیتش در این منطقه تاکید کند. هواپیماهای چین نیز در پی آن، به این منطقه پرواز کردند.

شینزو آبه، نسخت وزیر جاپان با خویشتنداری گفت: "از سوی ما دروازه گفتگو باز است. من جداً تلاش خواهم کرد تا مناسبات برای مذاکرات در همه سطوح عمیق تر شوند".

روز دوشنبه گذشته دو بمب افکن "بی 52" غیرمسلح نیروی هوایی ایالات متحده امریکا بدون اعلام قبلی بر فراز این زون دفاعی چین پرواز کردند. تام کروسون، سخنگوی وزارت دفاع امریکا گفت که این پرواز در چهارچوب "یک تمرین قبلا برنامه ریزی شده" انجام شده است.

اما کارشناسان به این باور هستند که ایالات متحده امریکا می خواهد از منافع خود در منطقه اقیانوسیه (پاسیفیک) دفاع کند و با این پرواز قدرت طلبی چین را مورد آزمایش قرار داده است.

رسانه های دولتی چین در این میان خواستار "تدابیر فوری" علیه تخطی از مقررات "زون دفاع هوایی" شده اند. چنین تنشج ها در آسیای شرقی در دو دهه اخیر وجود نداشته است. حالا این تحولات به صورت چشمگیری رو به افزایش است.

توماس کونیگ، هماهنگ کننده امور چین در مرکز تحقیقاتی شورای روابط خارجی اروپا می گوید: "ما نباید اهمیت این موضوع را دست کم بگیریم. با پرواز بمب افکن های امریکایی، چین و ایالات متحده امریکا برای نخستین بار در این منطقه از نظر نظامی در برابر هم دیگر قرار می گیرند. چین خود را به عنوان قدرت منطقه تلقی می کند و حکومت این کشور می خواهد آزمایش کند که تا چه حدی می تواند پیش برود".

از جانب دیگر، پشت این آزمایش قدرت، منافع جدید ایالات متحده امریکا در منطقه آسیا - اقیانوسیه نهفته است. این تنش با پیمان دفاعی امریکا با جاپان پیچیده تر خواهد شد؛ زیرا بر اساس آن، اگر منازعه میان چین و جاپان شدت گیرد، در این صورت ایالات متحده امریکا به حمایت از جاپان مستقیماً درگیر این قضیه خواهد شد. با وجود این همه، هر دو کشور منافع زیادی در روابط دو جانبه اقتصادی دوامدار نیز دارند؛ اما تنشج های کنونی می تواند بر این روابط تاثیرگذار باشد.