"خشونت عليه زنان کم نشده ساختارخشونت ها تغييرکرده است"

پيرامون وضعيت زنان وراهبردهاي حقوقي کاهش خشونت عليه زنان ونقش زنان درفرايند دادرسي کشورمصاحبه اختصاصي با خانم گلثوم صديقي ،رييس بنياد زنان حقوقدان افغانستان درجنوب غرب، کشورداريم.

دويچه وله: وضعيت زنان را ازنظر حقوقي درافغانستان چگونه ارزيابي مي کنيد؟

گلثوم صديقي: برنامه هاي محوخشونت عليه زنان وپروگرام(برنامه) هاي حقوقي درداخل افغانستان روبه انکشاف است. متاسفانه فرايند اين برنامه ها نتوانسته که مثبت واقع شود وگرهي ازمشکلات مردم رابازکند؛ البته با درنظرداشت مصارف هنگفتي که براي جامعه جهاني داشته است. اما اميدواري به اين است که با اجراي درست وپياده کردن درست قوانين محوخشونت عليه زنان درداخل افغانستان، ادعاي جزايي که ازطرف محاکم، انشاءالله درآينده مي شود، حمايت اززناني که درمعرض خشونت قرارمي گيرند و آگاه ساختن مردم ازحقوق خانواده، به مرورزمان ما بتوانيم خانواده هاي مستحکم تري داشته باشيم وروند حقوقي رابه زنان ومردان به طورمساوي آموزش بدهيم .

دويچه وله: قانون محوخشونت عليه زنان در4 فصل و44 ماده تصويب شده واين قانون هرنوع خشونت عليه زنان رامحکوم کرده است. اين قانون چه مقدار مي تواند درجهت رفع خشونت عليه زنان موثرباشد ودشواريهايي که سد راه زنان درافغانستان هست آيا مي تواند برطرف بسازد؟

گلثوم صديقي: افغانستان داراي قوانين بسيارخوبي است که اين بعضي ازقوانين برگرفته ازقوانين کشورهاي ديگراست و امروزما توشيح وتصويب آنها راهم داريم. متاسفانه چيزي که درمحاکم ما اجرا نمي شود. پيا ده کردن اين مواد قانون است وحاکم بودن عرف وعنعنات قديمي که مربوط به کساني مي شود که آنها درراس محاکم قراردارند، هم چنين کنوانسيون هاي بين المللي ورفع خشونت عليه زنان را افغانستان پذيرفته وامضا کرده، چيزي که تاکيد برآن است، ماده هاي جزايي است که هرگزدراين کنوانسيون ها درافغانستان تصويب نشده ومحاکم تا بحال به آن اجراات نکردند. وقتي چنين چيزي وجود داشته باشد چه تضميني وجود دارد که زني که از حقوق خود آگاهي دارد وازقانون محو خشونت عليه زنان اطلاع دارد به محاکمي مراجعه کند که هيچ ازاين قوانين آگاهي ندارند؟ وگاهي ديده مي شود که بعضي ازآنها قوانين جديد را درروي ميز خود ندارند وچه برسد به اين که به آنها اجراات کنند. پس هيچ تضمين اجرايي وجود ندارد. ووقتي تضمين اجرايي وجود نداشته باشد، فکر نمي کنم چيزي که درروي کاغذ است، چندان موثريتي داشته باشد؛ چنانچه درگذشته نيزچنين بوده است.

دويچه وله: مشکل اصلي به کجا برمي گردد، به دولت يا به مردم؟ وچه بايد کرد؟

گلثوم صديقي: چون افغانستان داراي يک حاکميت نو پا و داراي يک دولت جديد است ومردم آشنايي کاملي ازاجراي قوانين ندارند و با مشکلات متعدد اعتماد مواجه هستند. امروزمردم به حاکميت اعتماد ندارند. اعتماد به اجراي قوانين کم دارند وفساد هاي متعدد از جمله فساد اداري ريشه درافغانستان دارد. با توجه به تمام کمک هاي جامعه جهاني واعتباري که افغانستان درسطح دنيا دارد؛ حاکميت غير مردمي دارد. واين حاکميت غير مردمي چالش هايي بين مردم ودولت به وجود آورده که مردم نتوانند آنطورکه بايد زندگي کنند وبه قوانيني که دولت توشيح وتصويب کرده ارج بگذارند.

دويچه وله: چه راهبردهاي حقوقي توانمند سازي زنان درافغانستان وجود دارد؟

گلثوم صديقي: جامعه متشکل ازمردوزن است. چيزي که زنان رامورد تعرض قرار مي دهد، ديدگاه تقريباً مردانه است. ما خشونت زن برعليه زن را هم داريم. بايد به زنان ومردان آگاهي بدهيم وآگاهي را بايد ازمکاتب شروع کنيم تا بدانند مکلفيت ها ومسووليت هاي خانوادگي آنها رادرآينده چه مي باشد.

دويچه وله: چه راهکارحقوقي تا بحال درجامعه درجهت محو يا کاهش خشونت عليه زنان موثريت داشته است؟

گلثوم صديقي: راهکارهاي حقوقي که تا بحال موثريت داشته، وکالت دفاع ومشاوره حقوقي بوده وورکشاب ها وسيمينارهايي که براي آگاهي زنان ومردان وارگانهاي دولتي و... برگزارشده، آماردرصدي داده نمي توانم که موثريت داشته ، صرف مي توانم بگويم باد آورده را باد مي برد، اينگونه بوده ، مصرف شده اما نتوانستند راهکارهاي درستي براي گپ ها وپلان هاي که درذهن ودل آنها بوده، داشته باشند. يعني نتوانستند آن را بالاي مردم تطبيق کنند. در کنارآن مشاوره حقوقي ووکالت دفاع هم بوده، اما مشکل عمده ي که دارد زنان را کمک مي کند براي جداشدن ازخانواده؛ اما متاسفانه جامعه آن را نمي پذيرد. براي همين تعداد زنان روسپي درداخل افغانستان را روزبروز بيشتر مي بينيم واين نتيجه طلاق هاي ناخواسته اي است که بعضي دفاترکوشش مي کنند براي زناني کمک کنند که آگاهي از حقوق خود وخانواده ندارند وراه گذاره کردن وزندگي کردن ياد ندارند. آنها شنيده اند که مي توانندطلاق بگيرند. من فکرمي کنم پلان هاي بعدازطلاق هم بايد مد نظر گرفته شود، مثلاً آموختن کاروحرفه به اين زنان، چگونگي زندگي کردن به تنهايي وآگاهي دادن به خانواده ها که يک زن مطلقه هم مي تواند زني باشد که مورد پذيرش خانواده باشد. بايد اين چيزها ابتدا به وجود بيايد تا راهکارهاي حقوقي موثرواقع شود. من فکر مي کنم راهکارهاي حقوقي چندان موثريتي نداشته، با توجه به مصارفي که شده است.

دويچه وله: با تمام فعاليت هاي انجام شده در راستاي کاهش خشونت عليه زنان، آيا خشونت درمورد زنان کاهش يافته است؟

گلثوم صديقي: من فکر مي کنم کم نشده، بلکه ساختارخشونت ها تغيير کرده ، امروزما مورد خشونت فيزيکي قرار نمي گيريم، اما از جانب ديگرموردخشونت هاي رواني از جمله تحقيروتوهين قرار مي گيريم.

دويچه وله: جايگاه زنان درفرايند دادرسي درافغانستان چگونه است وآياحضورزنان دردادگاه ها ومراجع قانوني مي تواند دررفع وکاهش خشونت درموردزنان موثرواقع شود؟

گلثوم صديقي: دقيقاً مي تواند؛ ما کمترقاضي زن مي بينيم ، سارنوال يا دادرس زن يا پليس زن مي بينيم ؛ واينها همگي بازهم دلايل آن برمي گردد به خشونت هاي رواني که از طرف اجتماع به زنان داده مي شود. زنها نمي توانند يا کمتر مي توانند درسارنوالي ها، درمحاکم ودر پليس حضورداشته باشند. اگرزنان دراين مراکزحضورداشته باشند طبعاً ما بايد نظارت خانه يي براي زنان داشته باشيم. ووقتي زنان به هردليلي دستيگر مي شوند، نبايد مستقيم به محبس برده شوند يا به شلترانتقال شوند وبايد به نظارت خانه مثل مردان بروند وامروزما نه شعبه حقوق براي زنان داريم ونه نظارت خانه، چنانچه ماندن زنان درنظارت خانه مردان برايشان مشکل سازاست.

دويچه وله: خانم صديقي شما

گلثوم صديقي: ازشما هم تشکر

مصاحبگر: پروانه علیزاده

ویراستار: یاسر