دیده‌بان شفافیت: استراتژی مبارزه با فساد ناکام خواهد بود
۱۳۹۶ مهر ۸, شنبه
دولت افغانستان به خاطر ناکامی در مبارزه با فساد با انتقادهای زیادی روبرو است. هر بار جامعه جهانی مبالغ هنگفتی برای حمایت از حکومت در نظر می‌گیرد، یکی از شرط‌ها مبارزه با فساد است. آگاهان می‌گویند بیشتر کمک‌های جهانی به دلیل فساد گسترده حیف و میل شده و بخش کمی از آن در راستای انکشاف بشری سرمایه گذاری شده است.
حالا حکومت می‌گوید باوجودی که نهادهای متعدد علیه فساد در افغانستان مبارزه می‌کردند، اما سند جامعی در این باره وجود نداشت. این سند با تدوین استراتژی ملی مبارزه با فساد اداری به دست آمده و قرار است در عرصه‌های رهبری سالم، شفافیت در پالیسی‌ها، استخدام از طریق اصلاحات اداری، شفافیت در مصرف منابع مالی و تعقیب مجرمین از طریق نهادهای عدلی و قضایی از آن استفاده شود.
شاه حسین مرتضوی سخنگوی رییس جمهور افغانستان در این مورد می‌گوید: «ما در گذشته نهادهای متعدد داشتیم ولی سند جامعی که بتواند ما را در مبارزه با فساد کمک کند، وجود نداشت. استراتژی ملی مبارزه علیه فساد کارش نهایی شده و به زودی تصویب می‌شود.»
آگاهان به این باورند که فساد در ادارات دولتی سبب شده است تا مقامات حکومتی بجای استخدام افراد شایسته، افرادی را از قوم و خویش خودشان استخدام می‌کنند و شایستگی در این استخدام‌ها رعایت نمی‌شود؛ اما آقای مرتضوی گفت که پس از این تمام استخدام‌ها از طریق کمیسیون اصلاحات اداری انجام می‌شود: «ما می‌خواهیم به واسطه‌گری و خویش‌خوری‌ها پایان می‌دهیم. شفافیت در مصرف منابع مالی و تعقیب مجرمین در این استراتژي گنجانده شده است.»
انتقاد نهادهای مبارزه با فساد
در همین حال نهادهایی که در عرصه مبارزه با فساد فعال هستند، این استراتژی را ناقص می‌دانند. این نهادها می‌گویند هیچ مشورتی متخصصان و کسانی که در عرصه مبارزه با فساد اداری تجربه دارند، نشده است.
سید اکرام افضلی رییس اجرایی دیده بان شفافیت می‌گوید در استراتژی جدید، صلاحیت مبارزه با فساد به نهادهایی داده شده که خود فاسدند و از فساد رنج می‌برند: «راهبرد جدید ناقص است و فقط به خاطر راضی کردن جامعه جهانی تصویب شده است. این طرح نظریات جامعه مدنی را در نظر نگرفته است.»
نهادهای مبارزه با فساد به این باورند تا زمانی که مبارزه با فساد غیرسیاسی نشود، کامیاب نخواهد بود. آگاهان می‌گویند مبارزه با فساد بیشتر به عنوان ابزار سیاسی برای تضعیف رقیبان سیاسی استفاده می‌شود و در عمل کاری برای مبارزه با فساد صورت نمی‌گیرد.
آقای افضلی می‌گوید نهادهایی که برای مبارزه با فساد موظف می‌شوند باید بی‌طرف و مستقل باشند: «مبارزه با فساد در وضعیت کنونی از راه نهادهای فعلی ممکن نیست و از راه سیاسی نیز امکان ندارد. نهادهای مستقلی که مردم به آن‌ها باور داشته باشند، جوابگوی وضعیت فعلی است.»
در حال حاضر لوی سارنوالی، اداره عالی مبارزه با فساد اداری، اداره عالی تفتیش و کمیته مستقل مبارزه با فساد اداری مصروف مبارزه با فساد اداری هستند ولی فعالیت‌این نهادها هیچگونه موثریتی در کاهش فساد نداشته است.
حکومت افغانستان قرار است در هفته آینده کنفرانس مقامات عالی‌رتبه را برگزار کند که در آن نمایندگان با صلاحیت کشورها و سازمان‌های کمک کننده با افغانستان گردهم می‌آیند. کشورهای کمک کننده همیشه از افغانستان خواسته اند تا قدم‌های عملی را برای مبارزه با فساد بردارد، ولی وضعیت در ادارات حکومتی طوری نیست که بتواند جامعه جهانی را قناعت دهد.
ح/ه، کابل